Gebruiker:MackyBeth

Bij gebrek aan een stijlgids en/of richtlijnen voor de vormgeving van artikelen over literatuur heb ik mijn gebruikerspagina daar maar aan gewijd.

De Encyclopedische Goudmijn van M.H. Abrams staat online: A Glossary of Literary Terms

Hier vind je een link naar de beste Engelstalige Wikipedia artikelen over literatuur en theaterstukken en wat betreft oorspronkelijk Nederlandstalige werken, is het artikel over Joost van den Vondels Lucifer opgezet volgens deze richtlijnen.

Handig is de Stijlgids voor romans/verhalen/gedichten op de Engelse Wikipedia. Ziehier een poging tot vertaling daarvan in het Nederlands, gecombineerd met een vertaling van de Stijlgids voor de Inleiding van Wikipedia artikelen.

Handleiding voor de vormgeving van de intro van artikelen (Stijlgids Engelse wiki)

De inleiding dient een samenvatting te zijn van het artikel als geheel, zodat het de structuur en inhoud van je artikel weerspiegelt. De inleiding telt doorgaans tussen de 2 en 4 alinea's, afhankelijk van de omvang van het artikel. Meer hierover vind je in de Engelstalige Stijlgids Inleiding van Wikipedia artikelen. Daar staat dat de inleiding de belangrijkste onderdelen van een artikel zodanig dient samen te vatten dat deze kan staan als een beknopte versie van het artikel. (Er zijn zelfs websites die alleen deze inleidingen laten zien.) In de inleiding moet de reden waarom een onderwerp encyclopediewaardig is uiteengezet of op zijn minst geïntroduceerd worden, zij het niet met subjectieve pauwtermen zoals "geprezen" of "prijswinnend" of "bestseller". Een toegankelijk geschreven tekst is hier zelfs nog belangrijker dan in de rest van het artikel. Zinspeel niet op fascinerende feiten zonder die te beschrijven, het gaat erom de belangstelling voor het artikel gaande te maken. Bewerkers dienen zowel te lange alinea's als al te specifieke beschrijvingen te vermijden, aangezien een uitvoeriger gedetailleerdheid voorbehouden is aan het artikel zelf. Het onderwerp moet in een context worden geplaatst die herkenbaar is voor een normale lezer. Lezers dienen niet vanaf het eerste woord midden in het onderwerp worden gegooid, maar er geleidelijk in komen.

In overeenstemming met de richtlijn op billijke nadruk, dient het materiaal het relatieve gewicht daarvan weer te geven zoals dit op te maken valt uit betrouwbare gepubliceerde bronnen. Dit geldt zowel voor de inleiding als voor het eigenlijke artikel. Wanneer tussen deze twee verschil in nadruk bestaat, moeten bewerkers proberen het verschil op te lossen. Belangrijke informatie behoort niet in de inleiding te staan als het niet in de rest wordt behandeld, hoewel niet alles uit de inleiding in het artikel zelf hoeft te worden herhaald. Uitzonderingen betreffen onder meer specifieke feiten als citaten, voorbeelden, titels.

De openingsalinea dient het onderwerp neutraal te definiëren, maar zonder al te specifiek te zijn. Deze moet de context geven waarbinnen het onderwerp wordt besproken door het noemen van omringende omstandigheden of feiten. Indien van toepassing dienen locatie en tijd te worden opgegeven. Ook moeten de grenzen van het onderwerp worden aangegeven.

De eerste zin dient de niet-specialist duidelijk te maken wat het onderwerp is.

• Zo mogelijk is de titel van het artikel het grammaticale onderwerp van de eerste zin en een beknopte definitie van het onderwerp die het in een context plaatst voor de niet-specialist. Probeer de eerste zin niet te overladen met een beschrijving van alles dat het onderwerp encyclopediewaardig maakt. Gebruik in plaats daarvan de openingszin om het onderwerp te introduceren en spreid de relevante informatie uit over de gehele inleiding.
• Als de titel van het artikel inderdaad het onderwerp van de zin is, dan mag het er in licht gewijzigde vorm en ook als synoniem staan.
• Wanneer het onderwerp zich leent voor een definitie, dan dient de eerste zin een beknopte definitie te zijn en indien mogelijk een die het artikel voor de niet-specialist in een context plaatst. Wanneer de titel een specialistische term is, geef dan de context zo vroeg als mogelijk is.
• Redundantie behoort in de eerste zin tot een minimum beperkt te blijven. Gebruik de eerste zin van het artikel om relevante informatie te geven die niet al gegeven is met de titel van het artikel.
• Wanneer het onderwerp om slechts één reden vermeldenswaard is, dient die reden normaliter in de eerste zin gegeven te worden.

Vertaling Stijlgids Engelse Wikipedia: welke onderdelen moet een artikel over een roman of novelle bevatten?

Synopsis

Samenvattingen van de plot dienen een beknopt en integraal onderdeel van het artikel te zijn. Drie of vier alinea's zijn gewoonlijk genoeg voor een roman van normale lengte, al kan voor erg complexe of lange romans wat meer ruimte nodig zijn. Kortere romans en korte verhalen dienen kortere samenvattingen te hebben.

Een samenvatting dient te vermijden dat het werk zelf wordt gereproduceerd. In plaats daarvan dient het werk te worden samengevat met aandacht voor de plot, belangrijke gebeurtenissen, karakterontwikkeling, etc. Niet elke dialoog en gebeurtenis hoeft te worden vermeld. De omvang van de synopsis dient ruwweg proportioneel te zijn aan de omvang van het plot. Dat is niet altijd equivalent met de lengte van de roman, omdat sommige plots complex zijn en een grote dichtheid hebben, terwijl andere eenvoudig en rechttoe-rechtaan zijn.

Spoilers moeten in geen geval worden verwijderd of vermeden, omdat dit in tegenspraak is met de Wikipedia-wijde content disclaimer. Kortom, Wikipedia bevat spoilers.

Personages

Indien toepasselijk bestaat een afdeling over personages uit korte personagetyperingen en niet slechts uit een lijst. De omvang van elk onderdeel varieert met het belang van het personage voor het verhaal. De meeste artikelen hebben deze afdeling niet nodig en in plaats daarvan dient een goed gemaakte synopsis om de personages te introduceren bij de lezer.

Thema's

Op veel wijzen is dit de belangrijkste afdeling van de pagina omdat hier uiteengezet wordt waar de roman in wezen om draait. De plot van een roman draagt de thematiek en meestal zijn de thema's het interessantst. Een klein voorbeeld ter illustratie. Een synopsis van het verhaal van de zondeval kan er zo uitzien: 'Adam en Eva aten van het verboden fruit en daarom bande God hen uit het Paradijs en vervloekte te ze met sterfelijkheid.' Een van de thema's van dit korte verhaal is 'Zonde leidt tot de dood'. Het is belangrijker dat lezers gewezen worden op het thema 'zonde' dan alle details over het fruit. Het voorbeeld maakt ook duidelijk hoe een opzichtig gedetailleerde synopsis de lezers alleen maar in verwarring kan brengen. Details over wie het eerste van het fruit at en wie wie verleidde zijn niet relevant voor de grotere kwesties van zonde en dood. Tenminste, in een protestantse interpretatie.

En daarmee komen we aan een belangrijk punt. Om een volledige afdeling over de thema's te schrijven, moet je onderzoek doen. Je mag niet je eigen mening presenteren over wat de thematiek is, maar je moet de consensus van literatuuronderzoekers en literatuurhistorici weergeven. Voor zogeheten 'klassieke' werken is dit makkelijk, maar wel tijdrovend (het kan maanden van opzoeken betekenen).

Voor veel klassieke auteurs is de serie Cambridge Companion een goed beginpunt. Voor Nederlandstalige literatuur is er de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren oftewel DBNL. Aan deze database wordt aan het begin van elke maand nieuw materiaal toegevoegd en daarom zijn de maandelijkse nieuwsoverzichten van de DBNL een belangrijke voorziening.

Schrijfstijl

Net als de afdeling Thema's dient ook deze te zijn gebaseerd op zoveel mogelijk opzoekwerk uit hetzelfde type bronnen - zo mogelijk literatuuronderzoekers en -historici en anders op recensies en commentaar van andere auteurs.

Deze sectie beschrijft van welke stijl(en) een auteur zich bedient. Als de roman bijvoorbeeld in briefvorm is, dan dient die specifieke stijl te worden verklaard en beschreven hoe die werkt in het boek dat beschreven wordt. Ook dienen de vermeldenswaardige aspecten van de stijl van de auteur te worden uitgelegd. Hier is een lijstje voorbeelden van het soort stijlelementen dat uitvoerig door onderzoekers is becommentarieerd en dat een noodzakelijk onderdeel is op elke pagina over de romans van de auteur: Virginia Woolfs unieke vertelstem, de postmoderne tendensen in Thomas Pynchons stijl, en Jane Austens gebruik van de vrije indirecte rede. Voor Nederlandse auteurs kan gedacht worden aan de 'gewapend beton-stijl' van F. Bordewijk of de archaïserende stijl van Gerard Reve.

Achtergrond

Voorzie hier in een geschiedenis van het schrijven en de ontwikkeling van de roman. Bijvoorbeeld, heeft de auteur een 'waar gebeurd' verhaal gebruikt om zijn plot vorm te geven? Heeft een werkelijk bestaand persoon model gestaan voor een personage? Heeft de auteur een andere roman als model gebruikt? Is deze roman op een bepaalde manier een vervolg op een eerder werk? Geen van deze kwesties mag speculatief zijn. De afdeling 'achtergrond' dient verslag te doen van belangrijke en betrouwbare gepubliceerde bronnen. Een voorbeeld van een Engelstalige Featured Article met een goede sectie 'achtergrond' is Lord of the Rings. Nederlandse titels die een gedegen achtergrondgeschiedenis (zouden moeten) hebben zijn Max Havelaar, dat gebaseerd is op de eigen ervaringen van Multatuli, en Nooit meer slapen, dat is gebaseerd op werkelijke expedities waaraan Hermans heeft deelgenomen. Het woord 'achtergrond' moet niet verward worden met iets als 'locatie'; denk in termen van de werkelijke wereld als context en/of oorsprong van de roman.

Publicatiegeschiedenis

Steunend op opzoekwerk (zie onder), zet je hier kort de publicatiegeschiedenis van de roman uiteen, maar alleen als er iets interessants te vermelden valt. Bijvoorbeeld, sommige romans, zoals Caleb Williams van William Godwin, zijn gepubliceerd met twee verschillende aflopen. Soms, zoals bij veel werk van Charles Dickens en Joseph Conrad, zijn romans eerst in afleveringen als feuilleton verschenen en later als boeken gebonden. In Nederland is dit het geval met veel werk van Louis Couperus, maar ook Hermans' De tranen der acacia's. Maria Edgeworth wijzigde belangrijke elementen in een van de huwelijksplots van haar roman Belinda als reactie op kritiek nadat de eerste versie was verschenen. Hermans herzag Nooit meer slapen tweemaal uitvoerig. Andere romans zijn gecensureerd of anderszins door latere bezorgers gewijzigd. Dit geldt voor bijvoorbeeld de Britse editie van Moby-Dick en de eerste editie van Max Havelaar. De opvoering van Joost van den Vondels Lucifer werd na twee keer verboden. Als er geen bijzonder interessante details te vermelden zijn, probeer dan om de basisfeiten van de eerste publicatie van de roman ergens in het artikel te verwerken. Als de afdelingen Achtergrond en Publicatiegeschiedenis kort uitvallen, kunnen ze ook samengevoegd worden.

Receptie

Een goed begrip van de plaats die de onderhavige roman inneemt in de eigen samenleving en in latere literaire en culturele tradities is cruciaal: materiaal hierover dient te worden gepresenteerd in een afdeling "Receptie" (uiteraard kan een recente roman nog niet veel van een nawerking hebben). Je dient te analyseren hoe de roman werd ontvangen door critici, dat wil zeggen professionele of bekende recensenten uit de tijd dat de roman voor het eerst werd gepubliceerd en geen commentaren van het publiek. (Citaten van Amazon.com en weblogs tellen niet mee, omdat die zelfgepubliceerd zijn.) Commentaar van invloedrijke opiniemakers zijn daarentegen wel acceptabel: het kan bijvoorbeeld interessant zijn wat koningin Victoria heeft gezegd over een bepaalde Victoriaanse roman. Je opzoekwerk zal je duidelijk maken wat belangrijk is en wat niet.

Gebaseerd op je opzoekwerk, moet je ook laten zien wat de publieke reactie op de roman was. Verkoopsucces kunnen hierbij van dienst zijn, maar steun hiervoor niet uitsluitend op recensies en verkoopcijfers. Aangezien leesgewoonten anders waren in de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw, is het nuttig om beschrijvingen toe te voegen van lezersreacties en van de manier waarop het boek werd gelezen. Een good voorbeeld hiervan geeft de afdeling "Style" van Uncle Tom's Cabin, waarin de 'sentimentele' stijl van de roman wordt beschreven en hoe lezers daar destijds op reageerden. Zulke beschrijvingen helpen de lezer de roman te begrijpen in de historische en sociale context.

Adaptaties

Deze sectie beschrijft de bewerkingen die van het boek bestaan in andere dramatische media, zoals film, tv-series, theater, stripboeken. Wanneer deze sectie erg omvangrijk wordt, kan het een zelfstandig artikel worden.

Voorkomen moet worden dat deze sectie verwordt tot een verzameling trivia waarin elke verwijzing naar het literaire werk wordt opgesomd. Idealiter wordt elke adaptatie voorzien van minimaal één bron die de relatie tussen het boek en de bewerking claimt. Zijn er veel bronnen te vinden voor een adaptatie, dan is die bewerking wellicht voldoende encyclopedisch relevant voor een eigen artikel.

Toneel: Opvoeringsgeschiedenis

Voor toneelstukken kan hieraan nog het onderdeel Opvoeringsgeschiedenis worden toegevoegd.