Gebruiker:Melvinvk/Heer (toponiem)
 |
Mee bezig Aan deze pagina of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt.
Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen. |
Heer of Heir is in de toponymie een aanduiding voor zandige heuvelrug afkomstig van het Germaanse here en haru.[1]
Ook na de Romeinse tijd bleven veel Romeinse wegen in gebruik als doorgaande wegen. Nog eeuwenlang werden ze gebruikt telkens wanneer legers door de streek trokken. Ze werden daarom vaak aangeduid als "de weg van de heirs". "Heer", heir of heyr is een Indo-Europees woord. Afleidingen vindt men o.a. in het Duits (Heer), Frans (la guerre en l'armée) en het Engels (army). Oorspronkelijk betekende het "een menigte", waarna de betekenis verschoof naar "een groep soldaten".
Al snel werd "heerweg" een algemene benaming voor doorgaande wegen. Hierdoor kregen ook veel hoofdwegen de benaming "heerweg", terwijl ze niet van Romeinse oorsprong waren. Zo is er bijvoorbeeld sprake van heerwegen in 12e en 13e-eeuwse wetten in Friesland, hoewel Friesland nooit deel uitmaakte van het Romeinse Rijk. Op diverse plaatsen in Vlaanderen en Nederland zijn straatnamen met "heir-/heer-/here-" bewaard gebleven tot op de dag van vandaag.
Door de streek Holland, het huidige Noord-Holland en Zuid-Holland, liepen over de hoger gelegen zandgronden, die ook wel de Oude duinen worden genoemd een aantal wegen met het toponiem heer. Zo loopt tussen Leiden en Haarlem door de Bollenstreek achtereenvolgens de Herenweg in Teylingen, de Heereweg in Lisse, de Herenweg in Heemstede en de Wagenweg in Haarlem die ook wel de Heerenweg werd genoemd. Ten noorden van Haarlem liepen ook wegen met dit toponiem over de Oude duinen, zij waren allen onderdeel van de weg tussen Haarlem en Alkmaar. Zo liep vanaf het dorp Santpoort, het huidige dorp Santpoort-Noord de Heereweg door de gemeente Velsen.[2] In Velsen heet de weg sinds 1816 toen de weg verhard weg Rijksstraatweg en in het huidge dorp Velsen-Zuid liep de weg via de Meervlietstraat.[3] Vlak na het dorp Velzen splitste de weg zich de Heereweg voerde verder door Beverwijk. De afgesplitste weg die op de kaart in 1820 de Kleine Houtweg wordt genoemd komt de Heereweg weer tegen vlak voor het buurtschap Noorddorp. Dit dorp diende als een rustplaats was voor de paarden die koetsen en karren trokken van Haarlem naar Alkmaar. Na Noorddorp liep de weg door Castricum, Limmen en Heiloo. in Limmen heet de weg thans Hogeweg, buiten de bebouwde kom van Heiloo Hoogeweg en in de bebouwde kom Heerenweg.[4]
Hedendaags loper er ook een aantal wegen tussen Castricum en Bergen die het toponiem heer dragen. Zo loopt door Bakkum, een dorp bij Castricum, als de Heereweg. Deze weg voert richting Egmond-Binnen. Hier heet de weg na het passeren van de gemeentegrens van Bergen Herenweg. De weg voert door Egmond-Binnen, Rinnegom, Egmond aan den Hoef, Wimmenum, Het Woud richting het dorp Bergen. De Beuerweg zou het dorp verbonden hebben met de Herenweg, tegenwoordig wordt dit vervuld door de Eeuwigelaan die parallel aan deze weg is aangelegd. Ten noorden van het dorp Bergen loopt vanaf het dorp Schoorl door Catrijp en Groet de Heereweg richting Camperduin.
Bronnen, noten en/of referenties
|