Gebruiker:MichielDMN/WikiMening

Gebruikerspagina

Overlegpagina

Gestarte pagina's

Geüploade afbeeldingen

Wegwijzer

Hulp bij starten van een nieuw artikel

Deze pagina heeft tot doel mijn Wikimening te verduidelijken. Meer concreet is het de bedoeling dat deze pagina duidelijk maakt wat mijn idee is over Wikipedia en welke richting het uit zou moeten gaan volgens mij. Uiteraard een vrij persoonlijke opvatting, maar het zal misschien verduidelijken waarom ik doe wat ik doe op Wikipedia.

Wat beter zou mogen op Wikipedia

Onderscheid tussen soorten gebruikers

Een nog duidelijker onderscheid tussen handelingen van anoniemen, nieuwe en ervaren gebuikers zou goed zijn. Hoewel anoniemen en nieuwe gebruikers zeer goede bijdragen leveren, zijn er ook veel te veel handelingen die verkeerd zijn. Vooral die van nieuwe gebruikers worden soms over het hoofd gezien (ingelogde vandalen).

Uniformiteit

• Vooral met het oog op text mining is het belangrijk dat pagina's duidelijk afgescheiden onderdelen hebben. Vandaar dat het veel te frequent gebruik van vet en cursief teruggedrongen moet worden. Er zijn prima alternatieven, vet kan dan exclusief voorbehouden blijven voor titels en hun synoniemen. Tabellen, niveaus en lijsten worden vaak slecht of niet gebruikt, terwijl ze zeer krachtig zijn.
• Veel mensen misbruiken (onbedoeld meestal) de vele sjablonen van Wikipedia. Artikels hebben bv. lijsten voor hitnoteringen in de top 40/50 van resp. Nederland en Vlaanderen, maar die staan ook vol met albums of singles die nooit in de hitlijst geraakten (en kortom meestal niet encyclopedisch zijn, anders past het wel in de tekst). Sjablonen, categorieën en artikels hebben duidelijke doelen. Wat afwijkt, kan beter verwijderd worden.
• Een vaak gehoorde argument om wijzigingen (vooral rond opmaak) terug te draaien is "de andere pagina's over dit onderwerp hebben dit ook zo". Omdat de fout overal gebruikt is, zou die dus moeten blijven bestaan, volgens dit argument. De fout zou net overal moeten aangepakt worden als dit het geval is, niet andersom. Uiteraard is het hierbij wel noodzakelijk dat de oorspronkelijke aanpasser een duidelijke reden opgeeft voor zijn of haar actie.

Bronvermelding

Het staat mensen volgens de regels op Wikipedia vrij om bronvermelding te doen met het bronsjabloon of de bronnen gewoon onder een kopje toe te voegen. Het is echter duidelijker als er sjablonen gebruikt worden: de - overigens zeer belangrijke - bronnen leveren geen inhoudelijke informatie en kunnen dus maar best goed afgescheiden worden van de eigenlijke inhoud.

Vaak gehoord als argument tegen het sjabloon is dat het qua opmaak niet voldoet. Het is echter mogelijk binnen bronnen subniveaus aan te brengen. Het kleinere lettertype maakt ook net duidelijk dat het geen echte informatie over de inhoud bevat. Als het dan toch niet zou voldoen, dan moet het sjabloon maar aangepast i.p.v. genegeerd worden. Het probleem omzeilen helpt niets en maakt uniformiteit onmogelijk.

Nieuwe pagina's

• De aanpak van nieuwe pagina's laat soms te wensen over. Een nieuwe pagina wordt goedgekeurd als één iemand het markeert. O.a daardoor staat Wikipedia vol met rommelpagina's. Wie een pagina op een verwijderlijst zet, dreigt ook totaal de grond in geboord te worden. Nieuwe gebruikers worden zo te vaak weggejaagd, hoewel ook zij te vaak menen gelijk te hebben. Verwijderlijsten zouden moeten gezien worden als 'n hulpmiddel, een uitnodiging tot aanpassen. Beter een artikel te veel nomineren dan rommel te accepteren. Als iemand onterecht een artikel nomineert, kan dat beleefd opgelost worden. Niet iedereen is een kenner van het onderwerp en bij twijfel is het beter een artikel te nomineren dan het over het hoofd te zien.
• Veel artikels worden enkel gemarkeerd op basis van hun inhoud. De vorm wordt genegeerd, spelfouten (zoals verkeerd van elkaar schrijven van woordgroepen of onvertaalde woorden) blijven zo bestaan. Elke markeerder zou op zijn minst de moeite mogen doen om de opmaak te verfraaien. Anders laat je het maar aan iemand anders over.
• Verwijderlijsten moeten beter gedefinieerd worden als het hierboven gestelde hulpmiddel. Het wordt nu nog te veel gezien als een blaam als een artikel op de lijst staat. Het moet integendeel een hint zijn voor de auteur. De auteur moet beleefd worden gevraagd het artikel aan te passen. Commentaar op de lijst moet daarom ook over het artikel gaan zodat het beter kan worden. Iemand die stemt moet daarom ook een duidelijke reden geven.
• Dat stemmen zelf is ook voor verbetering vatbaar. Een wiu-artikel (een nuttig artikel dat echter niet voldoet aan de normen) wegstemmen is nogal raar. Een artikel moet weggestemd worden op basis van zijn encyclopedische waarde. Een wiu moet beoordeeld worden op basis van de normen. Je kunt dus in principe maar stellen dat een wiu-artikel wel of niet goed genoeg is in de huidige vorm.  Voor verwijderen en  Tegen verwijderen zijn in dit geval te hard: de auteur denkt dan dat zijn artikel ongewenst is en dat daar over gestemd wordt. Dit neemt natuurlijk niet weg dat een artikel dat enkel wiu is niet weggegooid moet worden als het niet voldoet na 14 dagen.
• Titels van nieuwe pagina's moeten overeen komen met de inhoud. Vaak is dit niet zo en worden artikels toch zo gelaten. Of mensen doen toevoegingen die het doel van het artikel overstijgen waardoor de titel verkeerd wordt.

Kwaliteit vs. kwantiteit

• In diezelfde logica zou er meer moeten gestreefd worden naar kwaliteit i.p.v. kwantiteit. Het geeft veel voldoening een artikel te schrijven, maar schrijven om te schrijven is verkeerd. Er zijn nogal wat mensen die Wikipedia zo vol mogelijk willen, ook al zijn veel pagina's kort of zitten ze vol meningen. Sommige zijn ook slecht vertaald uit andere Wikipedia's. Vertalingen zijn handig, maar automatiseringen moeten geweerd worden. Een vertaling alleen is geen goed artikel: enige kennis rond het onderwerp (een persbericht of boek bv.) is wel handig en aangewezen.
• Sommige pagina's blijven ook eeuwig in een wiu2-status staan. Wiu2-artikels zouden ook best op een soort verwijderlijst komen, ev. tussen gewone wiu's. Natuurlijk moet dan wel onthouden worden dat dit betekent dat het artikel verbeterd moet worden. In dat opzicht verschilt het immers niet met een gewone wiu. Wiu2 zou als enige onderscheid moeten hebben dat de auteur in kwestie hiermee te kennen geeft aan het artikel te willen werken. Als er na 2 weken geen verbetering is, kan het maar beter weg. De auteur kan misschien wel om uitstel vragen dan.

Redirects

• Er zijn veel redirects die nergens op slaan. Hoewel zo'n pagina weinig kwaad doet, wordt er vaak naar gelinkt in artikels, die de foutieve spelling dan gewoon overnemen. Een rode link zal sneller opvallen en verbeterd worden dan een hardnekkige spelfout.
• Redirects zouden enkel mogen aangemaakt worden als het artikel in kwestie de naam ook daadwerkelijk opneemt. Kortom: als het een synoniem of deelonderwerp is van een groter artikel. Het eerste voorkomen van deze naam zou dan ook in vet moeten aangeduid worden zodat mensen die de redirects gebruiken zo direct begrijpen waarom ze op een "ander" artikel terechtkomen.

Beleefheid

• Mensen die andere mensen beledigen op overlegpagina's worden vaak niet teruggefloten. Er zijn al heel wat mensen die zich niet langer inlaten met onderhoudswerken of die niet meer op Wikipedia te vinden zijn. Mensen met goede bedoelingen moeten vooral gekoesterd worden. Soms maken ze fouten en het is onze plicht hen daar op te wijzen, maar dat kan net zo goed beleefd. Koppigaards kunnen wel bestraft worden, maar dat moet dan om de juiste redenen. Bots zouden ook hulp kunnen bieden: bepaalde handelingen van de persoon automatisch ongedaan maken. Nieuwe pagina's onmiddellijk nomineren, bepaalde woorden steevast terugdraaien etc.
• Te laks optreden: paradoxaal genoeg zijn er ook mensen die vandalisme "bestraffen" met een verwelkoming op een overlegpagina. Eerste vandalenstreken worden best ook genoteerd, zij het met vriendelijke waarschuwingen. Laat verwelkomingen voor twijfelgevallen of mensen die het écht goed menen. Laat twijfelgevallen aan anderen over.

Encyclopedie!

Bovenal wordt héél vaak vergeten dat er aan een encyclopedie gewerkt wordt. Meningen welen tierig op de pagina's, zelfs op nieuwe. Nomineren voor verwijdering of aanpassen zou dan moeten. De encyclopedische waarde moet primeren. Enkele typische voorvallen op Wikipedia staan hieronder.

• Artikels mogen niet te simpel en zeker ook niet te moeilijk zijn. We schrijven geen essays of wetenschappelijke reviews hier. Artikels moeten toegankelijk zijn voor mensen die weinig tot niets kennen over het onderwerp. Daarvoor komen die mensen ook naar Wikipedia. Er moet bijvoorbeeld rekening mee gehouden worden dat scholieren en studenten hier informatie halen. Zij en anderen moeten snel achterhalen waar een bepaald onderwerp over gaat. In de diepte werken moet kunnen, maar dan wel met een duidelijke opbouw, bij voorkeur gradueel van beschrijvend (algemeen en simpel) naar diepgaand (complexer). De lezer moet met slechts enkele andere artikels bij de hand kunnen snappen waar het over gaat als hij het einde van de pagina bereikt. Archaïsch taalgebruik en vakjargon moeten dus zo veel mogelijk vermeden worden.
• Veel artikels bevatten een hoop details over andere onderwerpen. Die moeten zo veel als mogelijk achter interne links gestopt worden of gewoon verwijderd worden. Het is totaal irrelevant om in artikels over bv. wetenschappelijke onderwerpen een minibiografie van de ontdekkers mee te geven. Dat ze postzegels verzamelen of Kazach zijn, dat is niet van belang in dat artikel. Dat de bewuste persoon ook nog wat anders ontdekte of de partner is van een andere persoon, dat is niet relevant in een artikel over het onderzoek zelf. De naam zou moeten volstaan in de meeste gevallen. Een artikel over Microsoft Windows moet Linux of Microsoft Office ook niet geheel bespreken. Kortom: veel mensen kunnen geen onderscheid maken tussen encyclopedische informatie en details. Ook daar wordt vaak te weinig op gelet, laat staan gehoor aan gegeven.
• In die logica passen ook de vele losse feitjes in artikels, bv. in Triviastukjes. Beter is om deze op te nemen in een langere tekst of onder een duidelijker kopje. Duidelijke kopjes maken het gemakkelijk om bepaalde stukjes terug te vinden of net over te slaan. Een allegaartje zoals Triviastukjes zijn daarbij niet bevorderlijk.
• Kopjes - niveaus in de tekst - zijn zoals hierboven gesteld belangrijk om een zekere logica in een artikel te stoppen. Het helpt om bepaalde informatie te vinden en oogt ook veel mooier. Een groot stuk proza op Wikipedia kan twee dingen betekenen: ofwel is de tekst veel te lang (te veel detail) ofwel moet die dringend in lijsten, deelonderwerpen of zelfs andere artikels opgesplitst worden.
• Sommigen vragen zich af of actuele onderwerpen wel op Wikipedia besproken moeten worden. Een encyclopedie is natuurlijk net de plaats bij uitstek om dat te doen, maar net op een andere manier dan nieuwsmedia. Die laatsten horen de actuele gebeurtenissen te bespreken, een encyclopedie moet alles kort en bondig samenvatten. Emoties van derden horen daar bijvoorbeeld niet in thuis, al staan de kranten daar vol van. Kranten kunnen analyses maken, maar een encyclopedie moet gewoon informeren, zonder meningen. Wikipedia is een prima plaats voor wie een overzicht wil krijgen over zaken die na enkele jaren weer actueel blijken te worden (bv. misdrijven waarvan de rechtszaak pas jaren later begint). Bovendien biedt het de mogelijkheid om bepaalde zaken te verduidelijken met links naar andere lemma's.

Artikels over organismen

Over levende wezens bestaan al heel wat artikels en dat valt enorm toe te juichen. In een overleg had ik 'n discussie over de zin en onzin van een aantal zaken.

Taxoboxen

Nog voor er iets bekend was over evolutie probeerde men organismen onder te verdelen in groepen als klassen, orden, families, geslachten... Deze vorm van opsplitsen is logisch, maar geeft een te simpel beeld. Volgens dit soort systeem staan bepaalde groepen dieren naast elkaar (bv. vogels en reptielen) terwijl ze in feite sterke verwantschappen vertonen. Op het laagste niveau, nl. dat van soorten, wordt gewerkt met geslachten om sterk verwante soorten in onder te brengen. Daarbinnen blijken echter bepaalde soorten nog sterker verwant dan andere. Ook is er niet steeds een duidelijke afscheiding tussen soorten. Zo zijn er kikkers waarvan enkele soorten met elkaar kunnen paren en andere niet. Zijn ze dan één soort? Ja, want ze kunnen succesvol paren. Nee, want ze kunnen het niet allemaal. Kortom: de natuur laat zich niet zo simpel vatten.

De vraag is dan of taxonomie wel nog veel zin heeft. Uiteindelijk kun je een soort maar vatten door die in een stamboom te zetten met zijn naaste verwanten. Taxonomische takken (in taxoboxen bv.) geven dus een beeld dat bepaalde stappen in de stamboom samenvoegt. Hoewel dit te simpel is, is het naar mijn aanvoelen een gegeven dat voor elk organisme moét aanwezig zijn. De vele vertakkingen scheppen namelijk weinig orde: een eenvoudiger beeld maakt direct duidelijk welke soorten en soortgroepen verwant zijn en welke niet. Vaak is dit ook een juistere manier dan werken met stambomen, omdat die vaak dubieus zijn. DNA-gegevens zijn heel sterk, maar ook misleidend. Een wazigere onderverdeling zoals klassiek gebeurt, is daarin dan toch duidelijker. Kortom, waarom ik pro-taxoboxen ben:

• ze maken vergelijken van soorten stukken eenvoudiger;
• de exacte vertakkingen zijn veelal niet bekend of voor discussie vatbaar.

Complexere informatie kan nog altijd opgenomen worden in de lemma's zelf.

Het is ook schrijnend te zien dat mensen die taxoboxen verwerpen in hun artikels toch noodgedwongen soorten moeten beschrijven met de gangbare vertakkingen om de soort in een vakje te plaatsen. Net wat taxoboxen doen. Waarom dan niet in een overzicht zoals zo'n box?

Wetenschappelijke namen

Elk organisme krijgt typisch een soortnaam die bestaat uit een geslachts- en soortgedeelte. Soorten krijgen zo een soort primaire sleutel, een unieke naam, in dit geval nog eens universeel aanvaard ook. In de paleontologie en de artikels erover op Wikipedia worden geslacht en soort vaak aan elkaar gelijkgesteld. Ik verwerp deze praktijk met klem. Het is verwarrend en niet consequent. Soms vinden ze van bepaalde geslachten nog een soort en dan heb je een probleem als je ze gelijkgesteld hebt. Vandaar dat het niet consequent is. In hedendaagse biologie, met levende organismen, wordt dit ook niet gedaan. Daarom is het belangrijk dat een artikel het onderscheid goed maakt. Let wel: het is wel begrijpelijk dat er maar 1 artikel wordt aangemaakt voor soort en geslacht, het moet echter duidelijk zijn dat beiden gebruikt worden en wat het onderscheid is. Een geslacht is een geslacht en moet ook zo beschreven worden, niet als een soort.

Dezelfde inconsequentie geldt ook voor artikelnamen en de namen die in het artikel gebruikt worden: hou ze gelijk. Gaat een artikel over geslacht en soort tegelijk, maak dan een redirect. Omschrijf de artikelnaam, niet het andere, vermeld die verderop. Dat maakt het artikel leesbaarder en maakt het voor de lezer (die niet steeds op de hoogte is van de gelijkstellingen) duidelijk.