Gebruiker:YellowGeel/Kladblok
| Stadsarchief Leuven | ||||
|---|---|---|---|---|
| Locatie | Rijschoolstraat 4, Leuven | |||
| Type | Publiekrechtelijke & culturele archiefinstelling | |||
| Officiële website | ||||
| ||||
.svg){kind=small}
Het Stadsarchief Leuven beheert al het archiefmateriaal van de stad Leuven. Sinds juli 2014 is het stadsarchief erkend als culturele archiefinstelling door de Vlaamse Overheid.[1]
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
De oudste archiefstukken van Leuven dateren uit de 11de eeuw. Deze archiefstukken werden in de Sint-Pieterskerk bewaard en bestonden voornamelijk uit oorkonden, het kapittel en de hertogelijke kanselarij. Het grootste deel van dit archief ging verloren door een brand in de kerk in 1179. In 1571 verhuisde het stedelijk archief van de Sint-Pieterskerk naar het stadhuis van Leuven. Daar werd het archief van de verschillende stadsdiensten bewaard. De Franse Revolutie zorgde ervoor dat er niet veel meer overbleef van het archief van het ancien régime, want deze moest vervangen worden door het nieuwe régime. Deze revolutie maakte dat in vele steden, zoals Leuven, het stadsarchief verwaarloosd werd.[1]
De eerste Leuvense archivaris, Joseph Thiry, werd aangesteld bij de inrichting van een nieuw archiefdepot in 1841. Zijn opdracht was om de stedelijke papieren te bewaren.[1]
Tot 1864 waren het archief en het secretariaat van het stadhuis een geheel.[1] Daarna kwam er een aparte afdeling voor het archief, genaamd het Museum voor Schilderijen. Dit museum bevatte een kunstcollectie en een rariteitenkabinet. Het museum lag gelegen op de tweede verdieping van het stadhuis.[2]
Archiefmedewerker Edward Van Even promoveerde in 1853 tot archivaris. Meer dan 50 jaar lang publiceerde Van Even historische en kunsthistorische werken.[1] Zo was het Van Even die ontdekte dat schilder Dirk Bouts een van zijn bekendste werken Het Laatste Avondmaal creëerde in opdracht van de stad. Op die manier kon het schilderij met zekerheid gelinkt worden aan Dirk Bouts.[2]
Archivaris Edward Van Even werd opgevolgd door Victor Demunter. Beide heren breidden de collectie van het Museum voor Schilderijen uit met hun persoonlijke verzameling van onder andere schilderijen, beeldhouwwerken en munten.[2]
Het stadsarchief bleef zich maar uitbreidden, waardoor er plaatsgebrek ontstond. Bij de bouw van een nieuwe stadhuisvleugel eind jaren 1930 werd er een nieuw depot gerealiseerd op de 3de en 4de verdieping van het stadhuis. Naast een nieuw depot kwam er ook een leeszaal, om zo onderzoekers en burgers te ontvangen die interesse hadden in de Leuvense geschiedenis.[1]
Na de Tweede Wereldoorlog kende het stadsarchief een exponentiële groei. Het archief werd nog groter door de fusie van de gemeenten Heverlee, Kessel-Lo, Wijgmaal en Wilsele met Leuven in 1977. Op het stadhuis was er geen plaats meer voor het archief, dus kocht het stadbestuur in 1991 de leegstaande technische school in de Rijschoolstraat. In 2000 vond de verhuis van het stadsarchief plaats, samen met de openbare bibliotheek. De technische school kreeg een nieuwe naam, Tweebronnen.[1]
Archieven[bewerken | brontekst bewerken]
Het Stadsarchief ontsluit de volgende archieven:
- Oud Archief (1164-1795)
- Franse periode (1790-1883)
- Nederlandse periode (1814-1887)
- Stad Leuven voor de fusie van 1977 (1815-1976)
- Stad Leuven na de fusie 1977 (vanaf 1977)
- OCMW Leuven (vanaf ?)
- Archieven van andere overheden (vanaf 1438)
- Private archieven (vanaf 1403)
Collectie[bewerken | brontekst bewerken]
Het archief heeft een uitgebreide collectie, bestaande uit (niet-limitatief):
- Oorkonden, zoals het Charter van Kortenberg
- Affiches, waaronder filmaffiches gecreëerd door René Magritte
- Kaarten en plannen
- Foto's
- Post- en porseleinkaarten
- Kranten
De belangrijkste stukken uit het stadarchief van Leuven zijn:
| Auteur | Titel | Jaar | Afbeelding |
|---|---|---|---|
| Hertog Jan II van Brabant | Charter van Kortenberg | 1312 | 
|
| Stadsbestuur Leuven | Stadsrekeningen | 1345-1795 | 
|
| Schepenbank Leuven | Schepenbankregisters | 1362-1795 | 
|
| Paus Eugenius IV | Pauselijke oprichtingsoorkonde faculteit theologie | 1432 | 
|
| Hendrik III van Diependale | Panorama van de Poedermolen | 1577 | 
|
| Willem Boonen | Stadskroniek van Leuven | 1596 | 
|
| Verschillende beroepsverenigingen | Ambachtsrol van handschoen-, zak- en witleermakers | 1614-1683 | 
|
| Keizerin Maria-Theresia | Vaartoctrooi Kanaal Leuven-Dijle | 1750 | 
|
| Uitgeverij Van Linthout | Journal des Petites Affiches | 1835-1974 | 
|
| Pierre Barella | Porseleinkaartencollectie | ca. 1840-1860 | 
|
| Edouard-Philippe Lavergne | Interieurtekeningen Leuvense schouwburg | ca. 1863 | 
|
| Edmond Fierlants | Fotocollectie | 1864 | 
|
| Stadsbestuur Leuven | Schadeplan van Wereldoorlog I | 1916 | 
|
| René Magritte | Filmaffiches | 1934-1937 | (Geen foto omwille van auteursrechten) |
| Henry Van de Velde | Plannen voor een technische school | 1936 | 
|
Het werk 'Stadskroniek van Leuven' van Willem Boonen is opgenomen in de Topstukkenlijst van de Vlaamse overheid.
(Weglaten? Te veel zelfpromotie?) Activiteiten[bewerken | brontekst bewerken]
Het stadsarchief van Leuven heeft een vriendenkring genaamd Salsa! (Samen Actief voor het Leuvens StadsArchief). Deze vriendenkring organiseert lezingen, tentoonstellingen en workshops. Daarnaast geeft ze vier keer per jaar een nieuwsbrief uit en publiceert Salsa! studies over de geschiedenis van Leuven.[3]
Vrijwilligers helpen mee in het stadsarchief. Zij hebben verschillende opdrachten, zoals het opschonen van dossiers, het inventariseren van toponiemen en het transcriberen van Leuvense schepenbankregisters.
(Toevoegen?)Wikiproject: Leuvense Toponiemen[bewerken | brontekst bewerken]
Wikipedia:Wikiproject/Leuvense Toponiemen
Externe linken[bewerken | brontekst bewerken]
Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]
- ↑ a b c d e f g 15 jaar Tweebronnen, 175 jaar archiefwerking. Stad Leuven (2015).
- ↑ a b c Catalogus bij de tijdelijke tentoonstelling Edward Van Even en zijn tijd. Leuvense Vereniging van Volkskunde vzw (2000), p. 29-30. ISBN 0774-3297.
- ↑ Over Salsa!. www.salsa-archief.be. Geraadpleegd op 16 december 2022.
Categorie:Archief in België Categorie:Leuven Categorie:Gemeentearchief