Naar inhoud springen

Huis Wessex

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Huis Wessex
Cerdicingas
Gouden wyvern van Wessex[1]
Land Koninkrijk Wessex, Koninkrijk Engeland
Titels Koning van Wessex, Koning van Engeland
Oprichter Cerdic van Wessex
Laatste regeerder Eduard de Belijder
Stichtingsjaar 519
Ontbinding 1093

Het huis Wessex, ook bekend als het Huis van Cerdic (Oudengels: Cerdicingas[2]), was de koninklijke familie die aanvankelijk heerste over een koninkrijk in Zuidwest-Engeland dat bekend stond als Wessex, vanaf de 6e eeuw onder Cerdic van Wessex tot de eenmaking van de koninkrijken van Engeland door Alfred de Grote en zijn opvolgers (hoewel Alfreds grootvader Egbert van Wessex degene was om te beginnen met het consolideren van dominantie van heel Engeland door Wessex). Alfred en zijn opvolgers zouden ook deel uitmaken van deze dynastie, die in de hoofdstam zou blijven regeren tot de tijd van Alfreds nakomeling, Æthelred II de Onberadene, tijdens wiens regering in de late 10e eeuw en het begin van de 11e eeuw een korte periode van Deense bezetting zag en volgend op de dood van Ethelred II en zijn zoon Edmund II Ironside, bleef het koningschap tot in 1042 in handen van de Deense koning Knoet de Grote en diens opvolgers. Het Huis Wessex kwam daarna voor 24 jaar weer kort aan de macht, maar na de afzetting van de laatste telg, Edgar Ætheling, een achterkleinzoon van Ethelred, in 1066, zou de familie uit de annalen van de geschiedenis verdwijnen.

Het huis was het koningshuis van de verenigde Engelse natie van Alfred de Grote (871-899) tot Eduard de Belijder in 1066. Eduard de Oudere, Alfreds zoon, verenigde onder zijn heerschappij, door het veroveren van door Vikingen bezette gebieden (Danelaw) en zijn nicht Ælfwynn te dwingen haar aanspraken op te geven, Mercia en East Anglia met Wessex. Daarna breidde zijn zoon, Æthelstan, zijn gezag uit in het noorden, Northumbria, boven de Mersey en de Humber, maar dit was niet volledig geconsolideerd totdat zijn (half)neef Edgar op de troon kwam. Deze periode van de Engelse monarchie staat bekend als de Angelsaksische periode, omdat de twee belangrijkste Germaanse stammen die zich kwamen vestigen op de Britse eilanden de Angelen (in Mercia en East Anglia) of Saksen (in Wessex, Essex, Middlesex, Surrey, Sussex en Northumbria) waren; een kleinere groep van nieuwkomers, de Juten in Kent, Wight en in delen van Oost-Sussex, vermengden zich met de Saksen.

Hun heerschappij werd vaak betwist, met name door de Deense koning Sven Gaffelbaard die in 995 binnenviel en de Engelse troon bezette van 1013 tot 1014, tijdens de regering van koning Æthelred de Onberadene en zijn zoon Edmund II Ironside. Sven, zijn zoon Knoet de Grote en zijn opvolgers regeerden tot in 1042. Na Hardeknoet was er tussen 1042 en 1066 een korte Angelsaksische restauratie onder Eduard de Belijder, een zoon van Æthelred de Onberadene, die werd opgevolgd door Harold II Godwinson, die lid was van het Huis van Godwin, mogelijk een zijtak van de Cerdicings. Na de Slag bij Hastings, een keerpunt in de Engelse geschiedenis, werd Willem van Normandië koning van Engeland. Deze had door zijn huwelijk met Mathilde van Vlaanderen, die een achterachterkleindochter was van Ælfthryth van Wessex, banden met het huis Wessex en Richard I van Normandië en diens vrouw Gunnora waren respectievelijk de groot- en overgrootouders van Eduard de Belijder (voorlaatste Angelsaksische koning van Engeland) en Willem de Veroveraar. Angelsaksische pogingen om de Angelsaksische heerschappij te herstellen in de persoon van Edgar Ætheling, een kleinzoon van Edmund Ironside, die oorspronkelijk ten gunste van Harold II Godwinson was gepasseerd, waren onsuccesvol en Willems nakomelingen wisten hun heerschappij te consolideren. Edgars nicht Mathilde van Schotland trouwde later met Willems zoon Hendrik I, waardoor er een band werd gesmeed tussen de twee dynastieën. Hendrik II was aldus een afstammeling van het Huis Wessex in vrouwelijke lijn, iets dat in de contemporaine Engelse bronnen op goedkeuring kon rekenen.[3]

Tijdlijn van de heersers van Wessex en Engeland

[bewerken | brontekst bewerken]
Edgar ÆthelingHarold II van EngelandEduard de BelijderHardeknoetHarold I van EngelandKnoet de GroteEdmund II van EngelandeEthelred IISven GaffelbaardEthelred IIEduard de MartelaarEdgar van EngelandEdwyEdredEdmund I van EngelandÆthelstan van EngelandEthelweardEduard de OudereAlfred de GroteÆthelred I van WessexÆthelbert van WessexÆthelbald van WessexÆthelwulfEgbert van WessexHuis Knýtlinga
 
 
 
 
 
 
 
 
Cerdic
Koning van Wessex
?–519-534
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cynric
Koning van Wessex
c.494–534-560
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ceawlin
Koning van Wessex
c.535–560-592
 
 
 
 
 
Cutha
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cuthwine
b. c.565
 
 
 
 
 
Ceol
Koning van Wessex
?–592-597
 
Ceolwulf
Koning van Wessex
?–597-611
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cenfus
Koning van Wessex
?–674-674
 
Cedda
b.590
 
Cuthwulf
b.592
 
Cynegils
Koning van Wessex
?–611-642
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pybba
Koning van Mercia
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Æscwine
Koning van Wessex
?–674-676
 
Cenberht
620-661
 
Ceolwald
 
Cwichelm
Koning van Wessex
?–626-636
 
Centwine
Koning van Wessex
?–676-685
 
Seaxburg
Koningin van
Wessex
?–672-674
 
Cenwalh
Koning van Wessex
?–642-645,
648-672
 
Zus
van Penda
 
Penda
Koning van Mercia
c.606–c.626-655
Koning van Wessex
645-648
 
Eowa
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cædwalla
Koning van Wessex
659–685-688
 
Mul
Koning van Kent
660-686-687
 
Cenred
b. 640
 
Cuthred
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Osmod
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ingild
672-718
 
Aldfrith
Koning van
Northumbria
?–685–704/5
 
Cuthburh
g. ca. 718
 
Cwenburh
g. ca. 735
 
Ine
Koning van Wessex
c.670–688-726
 
Æthelburg
 
Æthelheard
Koning van Wessex
?–726-740
 
Cuthred
Koning van Wessex
?–740-756
 
 
 
 
 
Eanwulf
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eoppa
b. 706
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cynric
æthling
g. 748
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Thingfrith
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eafa
geb. 730
 
Prinses
van Kent
 
 
 
 
 
Sigeberht
Koning van Wessex
?–756-757
 
Cyneheard
g. 786
 
Cynewulf
Koning van Wessex
?–757-786
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Offa
Koning van Mercia
?–757-796
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ealhmund
Koning van Kent
c.750–784-784
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Beorhtric
Koning van Wessex
?–786-802
 
Eadburh
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Egbert
Koning van Wessex
775–802-839
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Æthelwulf
Koning van Wessex
795–839-858
 
Osburh
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Æthelstan
Koning van Kent
830–839-858
 
Æthelbald
Koning van Wessex
831–858-860
 
Burgred
Koning van Mercia
?–852-874
 
Æthelswith
833–889
 
Æthelberht
Koning van Wessex
835–860-865
 
Æthelred I
Koning van Wessex
ca. 848–865-871
 
Alfred
de Grote
Koning van de
Angelsaksen
849–871-899
 
Ealhswith
852–905
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Æthelhelm
c.865–c.890
 
Æthelwold
ætheling

- 902 or 903
 
Æthelred
Heer van
de Mercianen
?–c.881-911
 
Æthelflæd
Vrouwe van
de Mercianen
869–911-918
 
Eduard
de Oudere
Koning van de
Angelsaksen
871–899-924
 
Æthelweard
875–922
 
Ælfthryth
877–929
 
Boudewijn II van Vlaanderen
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ælfwynn
Vrouwe van
de Mercianen
ca. 888-r. 918-g. ?
 
Koningen van Engeland
 
Arnulf I van Vlaanderen
 
Adalolf I van Boulogne
 
Ealswid
 
Ermentrude

Toegeschreven wapenschild

[bewerken | brontekst bewerken]

Er werd door middeleeuwse herauten een wapen toegeschreven aan de koningen van Wessex. Dit wapen duikt op in een handschrift uit de 13e eeuw, en is als volgt geblazoeneerd: "Van azuur, een bloemkruis (soms een leliekruis of ankerkruis) tussen vier merlets van or.[5] Het toekennen van wapenschilden aan koningen van Wessex is prochronistisch aangezien de heraldiek pas in de 12e eeuw ontstond. Dit wapen bleven eeuwenlang gebruikt worden om het koninkrijk te vertegenwoordigen. Het is verwerkt in heraldische wapenbeelden van instellingen die zich wensten te associëren met Wessex, in het bijzonder met Eduard de Belijder, zoals Westminster Abbey en het wapen van de City of Westminster.[6]

  1. S. Friar - J. Ferguson, Basic Heraldry, Londen, 1993, p. 12.
  2. T. Holland, Millennium: The End of the World and the Forging of Christendom, Londen, 2008, p. 192 (= De gang naar Canossa: de westerse revolutie in de elfde eeuw).
  3. Robert van Torigni, Jumièges II 240-241, Willem van Malmesbury, Historia Novella, pp. xxxviii, 6-9, Ailred van Rievaulx, De Genealogia Regum Anglorum col. 737. C. Harper-Hill - N. Vincent, Henry II: New Interpretations, Londen, 2007, pp. 41, 381. Gearchiveerd op 2 augustus 2023.
  4. B. Yorke, Wessex in the early Middle Ages (Studies in the Early History of Britain), Londen - New York, 1995, p. 81.
  5. College of Arms MS L.14, daterend uit de regering van Hendrik III van Engeland.
  6. Bijvoorbeeld in Divi Britannici door Winston Churchill (1620-1688), gepubliceerd in 1675, en Britannia Saxona door G.W. Collen, gepubliceerd in 1833.
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel House_of_Wessex op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  • S. Friar - J. Ferguson, Basic Heraldry, Londen, 1993. ISBN 9780393034639
  • R. Naismith, The Origins of the Line of Egbert, King of the West Saxons, 802–839, in English Historical Review 76 (2011), pp. 1-16. DOI:10.1093/ehr/ceq377