Icoon van de oudtestamentische Drievuldigheid
De Heilige Drievuldigheid (of “De Gastvrijheid van Abraham”) (Russisch: Православная иконография Троицы of Троица Ветхозаветная of Троица Новозаветная, Grieks: φιλοξενία από τον Αβραάμ)
De beroemdste Russische icoon van de Heilige Drie-eenheid is geschilderd door de vermaarde iconenschilder Andrej Roebljov (ca. 1360-70 - ca. 1430). Het verband tussen de afbeelding op de icoon - het lijkt eerder op een voorstelling van drie engelen - en de Heilige Drievuldigheid is niet meteen duidelijk. Voor een goed begrip dient men terug te gaan tot Genesis 18: 1-15, waar Abraham drie geheimzinnige bezoekers ontvangt, met wie hij converseert als met één persoon.
Interpretatie
De Heilige Drievuldigheid slaat op de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. De Vader staat voor de waarheid, Hij is alomvattend, de Zoon staat voor de weg, Hij heeft ons getoond hoe we tot de Vader (de waarheid) kunnen komen en de Heilige Geest, het geloof, onze inzet om tot de waarheid te komen. De drie tezamen geven ons het geluk, het besef dat alles in harmonie leeft en dat we alleen kunnen gelukkig zijn als we in harmonie leven. In harmonie met zichzelf, in harmonie met de medemens en in harmonie met de natuur.
De “drie jongelingen” houden in de linkerhand een reisstaf, attribuut van de reizigers; de middelste draagt de typische Pantocrator-kleuren en zou dan ook Christus voorstellen. Het huis op de achtergrond links stelt de tent van Abraham voor, de rotsen rechts zijn het symbool van de woestijn, de boom in het midden is de eik van Mamre, de plaats waar het verhaal zich afspeelt. Vaak wordt in iconen de tegenstelling weergegeven tussen de geciviliseerde mensenwereld (gebouwen) en de ruwe natuur (rotsen). De boom is dan het symbool van de Bijbel. Door de kelk op de tafel wordt de voorafbeelding van de Eucharistie bedoeld.
De compositie is ingewikkelder dan op het eerste gezicht lijkt; ze zit vol verborgen symbolen. De drie “engelen” zijn zo geschilderd dat ze passen in een cirkel, symbool van de volmaaktheid. In deze cirkel zouden dan weer verschillende meetkundige figuren ingepast kunnen worden:
- een driehoek die uiteraard verwijst naar de Drievuldigheid ,
- een zespuntige "Davids"-ster, symbool van het uitverkoren volk, verwijzing naar het Oude Testament
- een vijfpuntige ster, de ster van Bethlehem, die de geboorte van de Verlosser symboliseert, verwijzing naar het Nieuwe Testament.
Roebeljov schilderde het in Sergej Possad, waar hij monnik was. Een kopie hangt daar, het origineel bevindt zich in Moskou, in de Tretyakovgalerij.