Iolanda Balaș

Iolanda Balaș
	Iolanda Balaș gebruikte de schaarsprong.
Volledige naam	Iolanda Balaș
Geboortedatum	12 december 1936
Geboorteplaats	Timișoara
Overlijdensdatum	11 maart 2016
Overlijdensplaats	Boekarest
Nationaliteit	Roemenië
Lengte	1,85 m
Gewicht	72 kg
Sportieve informatie
Discipline	hoogspringen
Trainer/coach	Luise Ernst-Lupsa, Ion Söter
Eerste titel	World Student Games kampioene hoogspringen 1954
OS	1956, 1960, 1964
Extra	Wereldrecordhoudster hoogspringen 1956, 1957, 1958-1971
Portaal	Atletiek

Iolanda Balaș ((hu) : Balázs Jolán) (Timișoara, 12 december 1936 – Boekarest, 11 maart 2016) was een Roemeense hoogspringster. Ze werd tweevoudig olympisch kampioene, driemaal Europees kampioene (tweemaal outdoor en eenmaal indoor), meervoudig Roemeens kampioene en verbeterde veertien maal het wereldrecord hoogspringen, waarbij ze het record van 1,75 m in 1956 in vijf jaar tijd op 1,91 bracht. Ze behoort tot de beste hoogspringsters aller tijden en domineerde tussen 1957 en 1967 het hoogspringen zodanig, dat zij 150 maal achter elkaar ongeslagen bleef,^[1] wat eveneens een record is.^[2]

Biografie

Start atletiekloopbaan

Iolanda Balaș is geboren in Timișoara en heeft een Hongaarse moeder en een Roemeense vader. Ze had een lengte van 1,85 en vrij lange benen. Via voormalig hoogspringer Luise Ernst-Lupsa kwam ze in aanraking met de atletiek. Ze maakte haar debuut in 1949. Bij het hoogspringen bediende ze zich van de schaarsprong.

Op de Europese kampioenschappen van 1954 in Bern won ze een zilveren medaille. Met een beste poging van 1,65 eindigde ze achter de Britse Thelma Hopkins (goud; 1,67) en voor de Tsjecho-Slowaakse Olga Modrachová (brons; 1,63). Dat jaar won ze het hoogspringen tijdens de universiade.

Olympisch debuut

In 1956 maakte Balaș haar olympisch debuut op de Olympische Spelen van Melbourne. Hierbij behaalde ze een vijfde plaats in 1,67. Deze wedstrijd werd gewonnen door de Amerikaanse Mildred McDaniel, die negen centimeter hoger sprong en het wereldrecord verbeterde. Hierna verloor ze geen wedstrijden meer en was ze tien jaar lang ongeslagen bij nationale en internationale wedstrijden.

Overmacht

In haar sportcarrière won Iolanda Balaș bij verschillende grote internationale wedstrijden het hoogspringen met overmacht, waaronder op de Olympische Spelen van 1960 (met 14 cm voorsprong!) en 1964 (10 cm voorsprong), Europese kampioenschappen (1968, 1962) en de Europese indoorkampioenschappen (1966). Ze gaf te kennen, dat het goed voor haar prestaties zou zijn als ze meer tegenstand zou krijgen, want vaak zat er tussen haar en de eerstvolgende hoogspringster ten minste 10 cm verschil. Pas in juni 1967 moest ze voor de hoogste eer passen, doordat ze vanwege een blessure niet optimaal kon presteren. In datzelfde jaar zette ze ook een punt achter haar sportieve loopbaan. Ze zei dat haar benen niet meer wilden wat zij wilde. Haar laatste wereldrecord (1,91 - 16 juli 1967 - Sofia) hield tien jaar stand en werd pas in 1977 verbeterd tot 1,92 door de Oostenrijkse Ilona Gusenbauer.

Iolanda Balaș werd getraind door de Roemeen Ioan Soter (Hongaars: Sőtér János), ex-hoogspringer met een persoonlijk record van 2,05 m, met wie ze later trouwde. Hij was leraar lichamelijke opvoeding in Boekarest, zelf een succesvol hoogspringer (6e OS 1952, PR 2,055) en van 1988 tot 2005 president van de Roemeense atletiekfederatie.

In 2012 werd ze opgenomen in de IAAF Hall of Fame.

Titels

Olympisch kampioene hoogspringen - 1960, 1964
Europees kampioene hoogspringen - 1958, 1962
Europees indoorkampioene hoogspringen - 1966
Brits AAA-kampioene hoogspringen - 1962, 1963
Balkan kampioene hoogspringen - 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965
Universiade kampioene hoogspringen - 1957, 1959, 1961
World Student Games kampioene hoogspringen - 1954, 1955, 1957, 1959, 1962
Roemeens kampioene hoogspringen - 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966

Persoonlijke records

Onderdeel	Prestatie	Datum	Plaats
hoogspringen	1,91 m	16 juli 1961	Sofia

Wereldrecords

Hoogte (m)	Datum	Plaats
1,75	14 juli 1956	Boekarest
1,76	13 oktober 1957	Boekarest
1,78	7 juni 1958	Boekarest
1,80	22 juni 1958	Cluj
1,81	31 juli 1958	Poiana Brașov
1,82	04 oktober 1958	Boekarest
1,83	18 oktober 1958	Boekarest
1,84	21 september 1959	Boekarest
1,85	6 juni 1960	Boekarest
1,86	10 juli 1960	Boekarest
1,87	15 april 1961	Boekarest
1,88	18 juni 1961	Warschau
1,90	8 juli 1961	Boedapest
1,91	16 juli 1961	Sofia

Palmares

hoogspringen

1954: 1 World Student Games (onofficieel) - 1,61 m
1954: 2 EK - 1,65 m
1955: 1 World Student Games - 1,66 m
1956: 5e OS - 1,67 m
1957: 1 World Student Games - 1,66 m
1957: 1 Universiade - 1,66 m
1958: 1 EK - 1,77 m
1959: 1 World Student Games - 1,75 m
1959: 1 Universiade - 1,80 m
1960: 1 OS - 1,85 m
1961: 1 Universiade - 1,85 m
1962: 1 World Student Games - 1,84 m
1962: 1 Britse AAA-kamp. - 1,83 m
1962: 1 EK - 1,83 m
1963: 1 Britse AAA kamp. - 1,70 m
1964: 1 OS - 1,90 m
1966: 1 EK indoor - 1,76 m

Onderscheidingen

IAAF Hall of Fame - 2012

Bronnen, noten en/of referenties

AW-redactie (1959) Roemeense kampioenschappen De Athletiekwereld nr. 19: KNAU
Reinhardt, K. (2008) 1000 Olympiasieger Naumann & Göbel Verlagsgesellschaft mbH ISBN 978-3-625-11630-1
(en) Profiel van Iolanda Balaș op sports-reference.com (gearchiveerd)
(en) Iolanda Balas - Romania's Dragonfly turns 70
(en) Iolanda Balaș op sporting-heroes.net
(en) World Student Games (UIE) op gbrathletics.com

↑ Mazdon, S.J.: "Iolanda Balas - 150 Wins In a Row", Track Stats, Vol 29 No 4, December 1991
↑ Uit 1000 Olympiasieger door Karl-Walter Reinhardt, bron: zie hierboven

Zie de categorie Iolanda Balaș van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Mazdon, S.J.: "Iolanda Balas - 150 Wins In a Row", Track Stats, Vol 29 No 4, December 1991

[2] Uit 1000 Olympiasieger door Karl-Walter Reinhardt, bron: zie hierboven

[1]

[2]