Jānis Lūsis

Jānis Lūsis
	Jānis Lūsis in 2011
Volledige naam	Jānis Voldemarovitsj Lūsis
Geboortedatum	19 mei 1939
Geboorteplaats	Jelgava
Overlijdensdatum	29 april 2020
Overlijdensplaats	Riga
Nationaliteit	Sovjet-Unie (1939-1991); Letland
Lengte	1,80 m
Gewicht	90 kg
Sportieve informatie
Discipline	speerwerpen
Eerste titel	Sovjet-Russisch kampioen speerwerpen 1962
OS	1964, 1968, 1972, 1976
Extra	Olympisch recordhouder speerwerpen 1968-1972; wereldrecordhouder speerwerpen 1968-1969, 1972-1973
Portaal	Atletiek

Jānis Voldemarovitsj Lūsis (Russisch: Янис Вольдемарович Лусис) (Jelgava, 19 mei 1939 - Riga, 29 april 2020) was een Letse atleet, die gespecialiseerd was in het speerwerpen. Hij werd olympisch kampioen, Europees kampioen en meervoudig Sovjet-Russisch kampioen in deze discipline. Hij nam viermaal deel aan de Olympische Spelen en won hierbij drie medailles. Ook verbeterde hij tweemaal het wereldrecord speerwerpen. Bij internationale wedstrijden kwam hij uit voor de Sovjet-Unie.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Eerste successen[bewerken | brontekst bewerken]

Lūsis groeide op tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn vader werd kort na het einde van de oorlog door plunderende Sovjet-Russische soldaten neergeschoten. Zijn sportcarrière liep van 1957 tot 1976. Zijn eerste succes boekte hij in 1962 met het winnen van het onderdeel speerwerpen bij de Sovjet-Russische kampioenschappen met een afstand van 82,15 m. In datzelfde jaar won hij bij de Europese kampioenschappen in Belgrado een gouden medaille. Met een beste poging van 82,04 bleef hij zijn landgenoot Viktor Tsyboelenko (zilver; 77,92) en de Pool Władysław Nikiciuk (brons; 77.66) voor. Hiermee won hij zijn eerste van in totaal vier achtereenvolgende Europese titels.

In 1963 was hij ook de sterkste op de universiade in het Braziliaanse Porto Alegre. Met zijn beste worp van 79,77 kaapte hij de gouden medaille voor de neus weg van de Duitser Hermann Salomon (tweede met 77,78). De Hongaar Gergely Kulcsár werd derde met 77,62.

Olympisch goud, zilver en brons[bewerken | brontekst bewerken]

Bij zijn vier olympisch deelnames won hij drie medailles. Bij zijn olympisch debuut in 1964 veroverde Lūsis gelijk het brons. Zijn 80,57 werd alleen overtroffen door de Fin Pauli Nevala en de Hongaar Gergely Kulcsár met respectievelijk 82,66 en 82,32. Vier jaar later op de Olympische Spelen van Mexico-Stad streek hij met de hoogste eer door de speerwerpfinale te winnen met een olympisch record van 90,10. Bij de Spelen van München moest hij met 90,46 genoegen nemen met een zilveren medaille. Deze wedstrijd werd gewonnen door de Duitser Klaus Wolfermann, die met zijn speer slechts twee centimeter verder reikte. Bij zijn laatste olympische deelname in 1976 in Montreal kwam hij met zijn 82,08 niet verder dan de achtste plaats.

Beste speerwerper ter wereld[bewerken | brontekst bewerken]

In zijn actieve tijd was Jānis Lūsis aangesloten bij Rīgas Daugava/SKA Rīga. Na zijn sportcarrière werd hij atletiektrainer. Hij is getrouwd met Elvīra Ozoliŋa, olympisch kampioene speerwerpen 1960. Hun zoon Voldemārs Lūsis is eveneens een speerwerper en nam deel aan de Olympische Spelen van 2000 en 2004.

In 1987 werd Lūsis door de IAAF genomineerd als beste speerwerper ter wereld.

In 2014 werd hij opgenomen in de IAAF Hall of Fame. Lūsis overleed op 29 april 2020 op tachtigjarige leeftijd.

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn onbevestigde verklaringen dat Jānis Lūsis ooit eens een cricketbal 150 yard ver gooide. Hiermee zou hij verder hebben geworpen dan Robert Percival (140 yd in 1882) en Ian Pont (138 yd in 1981) en zodoende de verste worp aller tijden geproduceerd hebben.

Titels[bewerken | brontekst bewerken]

Olympisch kampioen speerwerpen - 1968
Europees kampioen speerwerpen - 1962, 1966, 1969, 1971
Universitair kampioen speerwerpen - 1963
Sovjet-Russisch kampioen speerwerpen - 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1976