Katanga (kolonie)
Katanga was van 1890 tot 1910 een kolonie in Centraal-Afrika van de Belgische koning Leopold II. Vanaf 1910 vormde het samen met de kolonie Kongo-Vrijstaat Belgisch-Congo. Sinds 1963 is het gebied een provincie van Congo-Kinshasa.
Toen koning Leopold II van België Congo in handen kreeg, wist hij ook het gebied Katanga in zijn bezit te krijgen. Op 15 april 1891 werd het bestuur van het gebied toevertrouwd aan de Compagnie du Katanga, een vereniging van Leopold, en dus niet aan de Kongo-Vrijstaat, Leopolds privé-bezit ten noorden van Katanga. De Katanga-kolonie was dus een apart gebied, los van de Vrijstaat.
Katanga stond bekend om zijn zeer rijke mijnen, waaruit koper, kobalt, ijzer, radium, uranium en diamant gewonnen werd. Daarin zette men leden van de plaatselijke Luba-bevolking of gastarbeiders uit buurland Zambia aan het werk, dikwijls in mensonwaardige omstandigheden. Dit leidde niet zelden tot verzet van de bevolking. Een zeer grote Luba-opstand vond plaats in 1895. Een andere, geleid door Kasongo Niembo, kon pas neergeslagen worden door de Belgen in 1917.
Toen de Belgische staat in 1910 de hele Kongo-Vrijstaat overnam, werd Katanga integraal een deel van Belgisch-Congo. Toch behield het tot in 1933 een zekere vorm van autonomie.
Eens onder Belgische controle werden de mijnen van Katanga nog veel zwaarder geëxploiteerd. Zo ontwikkelde deze provincie veel verder dan de rest van het land. Het Belgische bedrijf dat de mijn uitbaatte (de Union Minière du Haut-Katanga) had huurlingen en bewakers (de beruchte Katangese gendarmes) in dienst die de plaatselijke bevolking moesten bedwingen en het transport van mijnproducten naar de rest van het land veilig te laten verlopen. Ook hiertegen kwamen de Luba in opstand, dikwijls met de dood tot gevolg.
Na de Congolese onafhankelijkheid in 1960 werd Katanga kortstondig een onafhankelijk land. In 1963 werd het een autonome provincie van Congo-Kinshasa.
| Bronnen, noten en/of referenties |