Naar inhoud springen

Klein-Willebroek

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door RomaineBot (overleg | bijdragen) op 9 sep 2019 om 05:17. (|{{Largethumb}}| is redundant, gebruik voortaan |thumb|)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Zicht op Klein-Willebroek.

Klein-Willebroek is een gehucht van Willebroek, ten noorden van het centrum en ervan gescheiden door het Zeekanaal Brussel-Schelde. Geprangd tussen de Rupel en de industrie langs het huidige kanaaltraject, gaat het dorpje oostwaarts over in een omheen het BLOSO-domein de Hazewinkel gelegen natuur- en recreatiegebied.

Geschiedenis en bezienswaardigheden

De initiële vestiging kwam tot stand bij de oorspronkelijke sluis aan de monding in de Rupel van de in 1550-1559 gegraven Willebroekse Vaart. Klein-Willebroek breidde aan weerszijden daarvan uit zodra dankzij dit nog bestaande oude kanaal de schorren eromheen bewoonbaar werden.

Het oorspronkelijke sashuis uit 1573 werd in 1608 vervangen door het huidige tamelijk monumentale aan het Sasplein (nr. 18). In dit ook wel Spaans Huis genoemde gebouw werd, na de sluiting van het oude sas in 1980 en een grondige restauratie, in 1987 het heemkundig Museum Sashuis gevestigd. Men ziet er onder meer een maquette met het vroegere sas nog aan de westelijke zijde van het Spaans Huis, wijl het huidige oude sas aan de andere kant ligt. Aan de overzijde hiervan staat het 19e-eeuwse ijzeren portaal van de verdwenen Van Enschodtbrug over de Rupel. Daar reden de geallieerden op 4 september 1944 op aanwijzen van Robert Vekemans over om Antwerpen te gaan bevrijden, waaraan de Shermantank als monument ernaast herinnert.[1][2] Even ervoor valt pal naast de saskom het Nationaal Schippersmonument ofte Nationaal monument Schippersgezin op, vervaardigd door Gilbert De Nil in 1979.[2] De omgeving van het Sashuis met de wipbrug voor de saskom, is sinds 1981 een beschermd dorpsgezicht, met nu ook een beeld van De Boottrekker (Rik Honsia, 1987) vóór het Sashuis.[3]

Naast het in 1835 door de Boomse brouwersfamilie Lamot verworven 18e-eeuwse brouwershuis Het Kanton werd in 1837 een brouwerij opgetrokken aan Hoofd (nr. 1), nog voor hun eerste bedoening in Mechelen waar de hoofdzetel zou terechtkomen.[4] Het huidige bakstenen brouwerijgebouw in Klein-Willebroek stamt uit 1911. De mouteest ervan, met de bijbehorende gereedschappen, werd in 1995 geklasseerd als monument.[5]

Achter het Sashuis werd in 1842 een Mariakapel gebouwd, gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw Beschermster van Schippers en Zeelieden. Ze deed echter dienst als smidse, magazijn en tegenwoordig als ontmoetingscentrum, na de bouw in de jaren 1899-1901 van de neogotische Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangenkerk, een in baksteen uitgevoerd werk van architect Eduard Careels naar plannen van Leonard Blomme. Nadat deze parochiekerk in 2008 sloot, werd het bouwsel verhuurd om met harmoniums uit de tweede helft van de 19e en begin van de 20e eeuw en vanuit diverse landen het Harmonium Art Museum te vormen.[6]

In 1922 kwam het gemoderniseerde kanaal ten zuiden van Klein-Willebroek klaar, dat westelijk van dit gehucht nog eerst stroomafwaarts op de Rupel aansloot ten zuidoosten van Wintam, doch heden langsheen dit Oud Sas verder doorgetrokken werd om voorbij het aldus gevormde Noordelijk Eiland via een nieuwe zeesluis van Wintam meteen in de Schelde uit te monden. In de algemene omgang heet ook met de tamelijk vroeg-20e-eeuwse tak en eind-20e-eeuwse verlenging, het ganse huidige zeekanaal nog steeds Willebroekse Vaart of Kanaal van Willebroek.[7] De aloude tak, die nu niet zonder reden Jachthaven Klein-Willebroek genoemd wordt, blijft met sas dienstig voor pleziervaartverkeer.[8]

Natuur en landschap

Twee van de vier Willebroekse beboste gebieden liggen in Klein-Willebroek: Bospark en Het Boske. Dit laatste was lange tijd slechts een acaciabos maar werd een gemengd loofbos met onder meer ook es, els, esdoorn en eik, zodat ook het vogelbestand gevarieerder raakte.[9]

Het is ironisch dat de eertijdse stortplaats van de Willebroekse papierfabriek De Naeyer met oude veenputten waarin verfresten bezonken, het enige domein in Vlaanderen is waarin de er tussen 1980 en 2010 nog uit verdwenen geachte otter sindsdien stellig opnieuw is aangetroffen. Vanuit het Sashuis vertrekt de wandeling ‍'Otters en bevers op het spoor'‍ oostwaarts van het dorpje door het moerassige Klein-Willebroekse Broek De Naeyer,[N 1] nu een provinciaal natuurgebied, naar de zeilvijver De Bocht ofte Broekhoven, een wiel dat tot de Willebroekse deelgemeente Heindonk gerekend wordt.[10][11]

Ten noorden van Klein-Willebroek stroomt de Rupel en aan de zuid- en westkant vindt men industrie.

Nabijgelegen kernen

Noordelijk is Boom bereikbaar via een veerpont voor fietsers en voetgangers. Oostzuidoostelijk ligt Heindonk, zuidzuidoostelijk Blaasveld, zuidelijk Willebroek, westelijk Sauvegarde en westnoordwestelijk Ruisbroek. Zonder bijzondere machtiging is de N177 evenwel de enige publieke toegangsweg voor bijvoorbeeld personenwagens, vlot vanuit het Boomse centrum doch voor al die andere buurgemeenschappen slechts van bij de A12 nabij de Willebroekse kern. Hierdoor blijkt het westzuidwestelijk gelegen beruchte Fort van Breendonk nu een zeer directe uitvalsbasis.

Externe link

Bronnen

  • Bezoek Klein-Willebroek (Pdf). Gidsenvereniging 'Scheldelanders'. Geraadpleegd op 8 september 2014.
  • Vandeputte, Omer, Klein-Willebroek (Google Book). Gids voor Vlaanderen: toeristische en culturele gids voor alle steden en dorpen in Vlaanderen p. 1248–1249. Lannoo (2007). Geraadpleegd op 8 september 2014.
  • De Keersmaecker, Erik; De Keersmaecker, Bart; Van de Voorde, Hilde, Wandelen in Broek de Naeyer-Biezenweiden (Pdf). Natuurpunt. Geraadpleegd op 11 september 2014. . (Incl. wandelkaart die ook Klein-Willebroek duidelijk situeert)
  • Codde, Ides, Broekventjestocht andermaal uitgeregend. Wandelgazette (5 december 2011). Geraadpleegd op 11 september 2014.
  1. ↑ Heindonk 02/12/2012. Tracks uit de hele wereld – Wandelen: routes in België. Wikiloc. Geraadpleegd op 9 september 2014.
  2. ↑ a b Oostvaartdijk (ID: 398). Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed. Onroerend Erfgoed (Vlaamse Overheid). Geraadpleegd op 11 september 2014.
  3. ↑ Museum Sashuis. Gemeente Willebroek. Geraadpleegd op 22 augustus 2014.
  4. ↑ Brouwerij Lamot te Boom. Ecomuseum en Archief van de Boomse Baksteen. Geraadpleegd op 22 augustus 2014.
  5. ↑ Brouwerij Lamot. Gemeente Willebroek. Geraadpleegd op 22 augustus 2014.
  6. ↑ Harmonium Art Museum. Gemeente Willebroek. Geraadpleegd op 22 augustus 2014.
  7. ↑ Het Zuidelijk Eiland te Wintam – Kroniek van een groene strijd door Natuurpuntafdelingen Klein-Brabant en Rupelstreek (Pdf). Natuurpunt Klein-Brabant. Geraadpleegd op 22 augustus 2014.
  8. ↑ Het Zeekanaal Brussel-Schelde: varen tussen Kapelle-op-den-Bos en Bornem (Pdf). Leerkracht. De Milieuboot. Geraadpleegd op 22 augustus 2014.
  9. ↑ Bosbeheerswerken 2013 – Willebroek start met jaarlijks bosbeheer. Gemeente Willebroek. Geraadpleegd op 22 augustus 2014.
  10. ↑ Agenda – Museum Sashuis. Expo & bezienswaardigheden. Gemeente Willebroek. Geraadpleegd op 22 augustus 2014.
  11. ↑ Bioloog Kristijn Swinnen filmt otter als bij toeval – Otter weer opgedoken in Broek de Naeyer. Het Nieuwsblad (16 mei 2012). Geraadpleegd op 22 augustus 2014.

Voetnoten

  1. ↑ Lokale aanduidingen vermelden kortweg en in die drassige streek 'Rivierenland' nogal nietszeggend Broek of duidelijk Broek De Naeyer. Daarbinnen worden soms het Broek De Naeyer als westelijke en de Biezenweiden of -velden als oostelijke helft onderscheiden.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Klein-Willebroek&oldid=54523843"