Koreaanse mun

De Koreaanse mun (문, 文) was de munteenheid van Korea in verschillende periodes. Vaak werden na de introductie van een valuta gebaseerd op Chinese kèpèngs deze munten door de bevolking afgewezen voor ruilhandel, maar vanaf 1633 begon de munteenheid populair bij het volk te worden en werden er wetten en instellingen geïntroduceerd om de circulatie van de munten te bevorderen. De Koreaanse mun is net als de Japanse mon, Riukiuaanse mon en Vietnamese văn op de Chinese kèpèngs gebaseerd en deelde het algemene ontwerp van een ronde munt met een vierkant gat in het midden. De meest voorkomende variant van de Koreaanse mun is de Sangpyeong Tongbo (常平通寶 , 상평통보). In 1888 werden machine-geslagen munten geïntroduceerd met hun waarde in mun en won (1000 mun). Deze munten circuleerden vanaf de 17e eeuw tot en met de 19e eeuw totdat deze in 1892 door de Koreaanse yang werd vervangen.^[1]

Geschiedenis

Tijdens Goryeo

De eerste definitieve beschrijving van het gebruik van een munteenheid in Korea was tijdens het Koninkrijk Goryeo (918–1392).^[2] In de vroege Goryeo periode gingen Chinese kèpèngs rond in de circulatie geïmporteerd van de Tang-dynastie en later van de Song-dynastie. De algemene handelsmiddelen uit die tijd waren graan en linnen, maar in de 10e en 11e eeuwen kwamen ijzeren en koperen munten in de circulatie naast de introductie van zilveren vaas-gevormde betaalmiddelen genaamd unbyŏng (銀瓶, 은병).^[3] Munten uit deze tijd hadden verschillende inscripties zoals Dong Guk (Oosters land), Hae Dong (Oostzee) en Sam Han (De 3 Koreaanse staten). Een zeldzame variant van de Samhan Tongbo (三韓通寶, 삼한통보) munt bestaat waar het Chinese karakter voor drie wordt geschreven als “叁”. Van deze munten zijn er tot nu toe maar twee gevonden.^[4]

Tijdens de Joseondynastie

Tijdens de Joseondynastie (1392–1910) werden er weer koperen kèpèng-munten geslagen voor de circulatie en tot de 16e eeuw was een soort papiergeld genaamd Jeohwa (楮貨, 저화) gemaakt van papiermoerbei een vaakvoorkomend betaalmiddel. De eerste bronzen munten van deze periode waren de Joseon Tongbo (朝鮮通寶, 조선통보) en de Shibjeon Tongbo (十錢通寶, 조선통보) uit 1423 onder koning Sejong de Grote.^[5] Deze munten waren gekoppeld aan zilver met een vaste wisselkoers van 150 koperen munten voor een Kŭn (斤, 근) oftewel 600 gram zilver. In werkelijkheid fluctueerde de marktwaarde en bleek dit systeem niet populair bij de bevolking te zijn en ging het land na een paar jaar terug naar ruilhandel. Onder koning Injo werd in 1625 een nieuwe serie van Joseon Tongbo geïntroduceerd, deze munten zouden de populaire Sangpyeong Tongbo munten inspireren. Omdat Korea twee keer werd aangevallen door Mantsjoerije, raakte de kopervoorraad op en werd Korea afhankelijk van het importeren van Japans koper om munten te kunnen blijven produceren.^[6]

In 1633 begon een hongersnood gerelateerde organisatie genaamd het Stabilisatiekantoor (Koreaans: Sangpyeongchong, 常平廳, 상평청) met het uitgeven van de Sangpyeong Tongbo munten. De inscriptie op deze munten kan gelezen worden als “een altijd stabiele valuta”. Vanaf 1678 begonnen deze munten door heel Korea te circuleren. In tegenstelling tot de Koreaanse mun-munten van het Koninkrijk Goryeo hadden alle kèpèngs uitgegeven door de Joseondynastie de tekst “通寶” (Circulerende schat) ondanks de individuele waarde van de munt. Dit kwam door een Chinees taboe uit de Ming-dynastie waar de eerste keizer Hongwu "元" in zijn geboortenaam had. Omdat Korea een tribuutrelatie met China had, eerden zij dit taboe ook.

Aangezien de productiecijfers van de Koreaanse mun-munten niet nauwkeurig bijgehouden werden, is het momenteel onbekend hoeveel verschillende varianten er van de Sangpyeong Tongbo bestaan. Volgens de officiële Koreaanse muntencatalogus (Hanja: 高麗朝鮮時代貨幣;Hangul: 고여조선시대화폐) zijn er 3078 verschillende varianten van de 1, 2 en 5 mun-munten bekend en 48 varianten van de 100 mun-munt. Er wordt geschat dat er rond de vijfduizend varianten van de Sangpyeong Tongbo zijn geslagen in de 258-jarige productie van deze serie.

In 1866 werd de 100 mun-munt geïntroduceerd door de regent Heungseon Daewongun om de hoge militaire lasten van de staat te kunnen dragen. Omdat de munt een hoge nominale waarde en een lage intrinsieke waarde had, begon inflatie al snel toe te nemen en stegen de kosten van consumentenproducten zoals rijst zesvoudig in twee jaar. Hierdoor werd de Koreaanse markt afhankelijk van buitenlands zilver uit Mexico, Japan, Rusland en China. De introductie van deze munt viel samen met de introductie van de Japanse Tenpō Tsūhō 100 mon-munt^[7] en Chinese kèpèngs met hoge nominale waarden om de militaire lasten van de Taipingopstand te kunnen financieren.^[8]^[9]^[10] Er waren in totaal 1.784.038 munten van 100 geslagen in de productieperiode van 172 dagen.^[11]

Om tegen de inflatie te kunnen vechten en een moderne munteenheid te kunnen produceren, was het Jeonwanguk munthuis in 1883 opgericht en werd daar later de machine-geslagen Koreaanse yang geïntroduceerd.

Lijst van munten

Bij inscriptie

Inscriptie in Hanja	Hangul	McCune-Reischauer	Herziene Koreaanse Romanisatie	Jaren van productie	Periode
東國通寶	동국통보	Dong kuk T'ong Bo	Dong Guk Tong Bo	998-1097	Koninkrijk Goryeo
東國重寶	동국중보	Dong Kuk Chung Bo	Dong Guk Jung Bo	998-1097	Koninkrijk Goryeo
三韓通寶	삼한통보	Sam Han T'ong Bo	Sam Han Tong Bo	1097-1105	Koninkrijk Goryeo
叁韓通寶	삼한통보	Sam Han T'ong Bo	Sam Han Tong Bo	1097-1105	Koninkrijk Goryeo
三韓重寶	삼한중보	Sam Han Chung Bo	Sam Han Jung Bo	1097-1105	Koninkrijk Goryeo
海東通寶	해동통보	Hae Dong T'ong Bo	Hae Dong Tong Bo	1097-1105	Koninkrijk Goryeo
海東重寶	해동중보	Hae Dong Chung Bo	Hae Dong Jung Bo	1097-1105	Koninkrijk Goryeo
海東元寶	해동원보	Hae Dong Wŏn Bo	Hae Dong Won Bo	1097-1105	Koninkrijk Goryeo
朝鮮通寶	조선통보	Cho Sŏn T'ong Bo	Jo Seon Tong Bo	1423 1625-1633	Joseondynastie
十錢通寶	십전통보	Ship Chŏn T'ong Bo	Shib Jeon Tong Bo	1423	Joseondynastie
常平通寶	상평통보	Sang Pyŏng T'ong Bo	Sang Pyeong Tong Bo	1633-1892	Joseondynastie

Varianten van de Sangpyeong Tongbo

Denominaties van de Sangpyeong Tongbo

Waarde	Hanja (Chinees schrift)	Hangul	Diameter (mm)	Data	Notities
1 mun	一文	일문	24-25	1633
2 mun	二文	이문	27-29	1679
5 mun	五文	오문	31-33	1883	Deze munten bevatten de inscriptie "當五錢" (당오전) op de achterkant van de munt
100 mun	百文	백문	40.6	12 december 1866 (Eerste slag van het 100 mun muntstuk door de Departement van de schatkist) 15 januari 1867(Begin productie voor circulatie) 16 juni 1867 (Einde productie)	Munten van 100 mun zijn de enige Koreaanse mun munten waarvan cijfers zijn bijgehouden Alle 100 mun munten, gemaakt door de regering, hebben een dikte van 2.8 millimeter en een gewicht van 25.1 gram Deze munten werden totaal maar voor 172 dagen geslagen

Bij munthuis

De Sangpyeong Tongbo munten werden door de regering van de Joseondynastie in een totaal van 52 munthuizen geslagen. Elk van deze munthuizen had (met een paar uitzonderingen) hun eigen muntteken.^[12]

Muntteken	Hangul	Naam van de agentschap in Chinese karakters	Naam van de agentschap in Hangul	Romanisatie	Naam in het Nederlands	Jaar van introductie
戶	호	戶曹	호조	Hojo	Departement van de Schatkist	1678
工	공	工曹	공조	Kongjo	Ministerie van nijverheid	1685
均	균	均役廳	균역청	Kyunyokchong	Regerings tiendenrecht kantoor	1807
司	사	司仆寺	사부사	Kyong Saboksi	Koninklijke Transport Bureau	1678
賑	진	賑恤廳	진휼청	Chinhyulchong	Charitatieve kantoor te Seoel	1742
向	향	粮餉廳	량향청	Yanghyangchong	Voedsel bevoradings kantoor	1742
宣	선	宣惠廳	선혜청	Sonhyechong	Rijst en linnen departement	1742
惠	혜	宣惠廳	선혜청	Sonhyechong	Rijst en linnen departement	1806
典	전	典圜局	전원국	Chonhwanguk	Centraal Munthuis	1833
兵	병	兵曹	병조	Pyongjo	Ministrie van militaire zaken	1742
備	비	備邊司	비변사	Pibyonsa	Nationale Defensie Bureau	1742
捻	염	捻戎廳	염융청	Chongyungchong	Algemene militaire kantoor	1692
营 of 營	영	御营廳	어영청	Oyongchong	Speciale militaire eenheid	1678
武 (1)	무 (1)	武備司	무비사	Mubisa	Bewapenings Bureau	1742
武 (2)	무 (2)	武衛營	무위영	Muwiyong	Paleiswachts kantoor	1742
禁	금	禁衛營	금위영	Kumwiyong	Militaire eenheid van het koninklijke hof	1742
訓	훈	訓練都監	훈연도감	Hullyondogam	Militair oefenterein	1678
抄	초	精抄廳	정초청	Chongchochong	Commando eenheid	1678
統 (1)	통 (1)	統營	통영	Tongyŏng	Tongyeong marinebasis	1727
統 (2)	통 (2)	統衛營	통위영	Tongwiyong	Militair kantoor in Seoel	1727
經	경	經理廳	경리청	Kyŏngnichong	Regerings kantoor van de Bukhan bergfort	1830
守	수	守御廳	수어청	Suochong	Seoel verdedigingsfort	1742
沁	심	沁華管理	심화관이	Sim Kanghwa Kwalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Kanghwa	1883
開	개	開城管理營	개성관이영	Kaesong Kwalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Kaesong	1678
松	송	開城管理營	개성관이영	Kaesong Kwalliyong	(Song) Gemeentelijk militair kantoor van Kaesong	1882
利	리	利原管理營	리원관이영	Iwon Kwalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Riwon	1882
水	수	水原管理營	수원관이영	Suwon Kalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Suwon	1727
原	원	原州管理營	원주관이영	Wonju Kwalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Wonju	1678
海	해	海州管理營	해주관이영	Haeju Kwalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Haeju	1742
春	춘	春川管理營	춘천관이영	Ch'unch'on Kwalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Ch'unch'on	1888
川	천	端川管理營	단천관이영	Tanch'on Kwalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Tanch'on	1883
昌 (1)	창 (1)	昌德宮	창덕궁	Ch'angdŏk Kung	Ch'angdŏk paleiselijke munthuis	1864
昌 (2)	창 (2)	昌原管理營	창원관이영	Ch'angwon Kwalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Ch'angwon	1864
圻	기	廣州管理營	광주관이영	Kwangju Kwalliyong	Gemeentelijk militair kantoor van Kwangju in de provincie Gyeonggi	1742
京	경	京畿監營	경기감영	Kyŏnggi Kamyong	Provinciehuis van Gyeonggi	1742
京水	경수	京畿水營	경기수영	Kyŏnggi Suyong	Gyeonggi marinebasis	1742
黃	황	黃海監營	황해감영	Hwanghae Kamyong	Provinciehuis van Hwanghae	1742
平	평	平安監營	평안감영	P'yŏngan Kamyong	Provinciehuis van P'yŏngan	1678
平兵	평병	平安兵營	평안병영	P'yŏngan Pyongyong	P'yŏngan militair fort	1678
咸	함	咸鏡監營	함경감영	Hamgyong Kamyong	Provinciehuis van Hamgyong	1742
咸北	함북	咸鏡北營	함경북영	Hamgyong Pugyong	Provinciehuis van noordelijk Hamyong	1742
咸南	함남	咸鏡南營	함경남영	Hamgyong Namyong	Provinciehuis van zuidelijk Hamyong	1742
江	강	江原監營	강원감영	Kangwon Kamyong	Provinciehuis van Gangwon	1742
尚	상	慶尚監營	경상감영	Kyongsang Kamyong	Provinciehuis van Kyongsang	1695
尚水	상수	慶尚水營	경상수영	Kyongsang Suyong	Kyongsang marinebasis	1695
尚右	상우	慶尚右營	경상우영	Kyongsang Uyong	Marinebasis aan de rechterkant van Kyongsang	1695
尚左	상좌	慶尚左營	경상좌영	Kyongsang Chwayong	Marinebasis aan de linkerkant van Kyongsang	1695
全	전	全羅監營	전라감영	Chŏlla Kamyong	Provinciehuis van Chŏlla	1682
全兵	전병	全羅兵營	전라병영	Chŏlla Pyongyong	Chŏlla militair fort	1678
全右	전우	全羅右營	전라우영	Chŏlla Uyong	Marinebasis aan de rechterkant van Chŏlla	1678
全左	전좌	全羅左營	전라좌영	Chŏlla Chwayong	Marinebasis aan de linkerkant van Chŏlla	1678
忠	충	忠清監營	충청감영	Ch'ungch'ŏng Kamyong	Provinciehuis van Chungcheong	1742

Qianziwen

Om te kunnen vaststellen door welke ovens de Sangpyeong Tongbo munten werden geslagen, hebben sommige Koreaanse mun-munten speciale munttekens. Om de cijfers 1 tot en met 44 vast te kunnen stellen werden de eerste 44 karakters uit de Qianziwen gebruikt. Dit waren “天地玄黄宇宙洪荒日月盈昃辰宿列張寒来暑往秋收冬藏閏餘成歲律吕調陽雲騰致雨露結為霜金生麗水“. Hiernaast werden ook andere karakters gebruikt om te kunnen vaststellen van welke oven de Sangpyeong Tongbo munt kwam.

Wu Xing

De Vijf Elementen werden door sommige munthuizen gebruikt als munttekens om te kunnen nagaan uit welke oven deze Sangpyeong Tongbo munten kwamen.

Muntteken (Hanja)	Koreaanse naam	Betekenis in het Nederlands
金	Kum	Metaal
木	Mok	Houd
水	Su	Water
火	Hwa	Vuur
土	To	Aarde

De Tien Hemelse Stengels

De Tien Hemelse Stengels werden gebruikt door munthuizen om ovens van één tot tien te kunnen benoemen.

Muntteken (Hanja)	Koreaanse naam	Oven nummer
甲	Gap	Één
乙	Eul	Twee
丙	byeong	Drie
丁	jeong	Vier
戊	Mu	Vijf
己	Gi	Zes
庚	Gyeong	Zeven
辛	Sin	Acht
壬	Im	Negen
癸	Gye	Tien

De Twaalf Aardse Takken

Naast de tien hemelse stengels dragen sommige Sangpyeong Tongbo munten munttekens gebaseerd op de Twaalf Aardse Takken om de ovennummers aan te geven.

Muntteken (Hanja)	Koreaanse naam	Oven nummer
子	Cha	Één
丑	Ch'uk	Twee
寅	In	Drie
卯	Myo	Vier
辰	Ch'en	Vijf
巳	Sa	Zes
午	O	Zeven
未	Mi	Acht
申	Sin	Negen
酉	Yu	Tien
戌	Sul	Elf
亥	Hae	Twaalf

Munten met de trigram “☳”

Een klein aantal 2 mun-munten, geslagen door de T'ongyong marinebasis, hebben een van de acht trigrammen aan de rechterkant van de munt, dit is “☳” (Chin) wat donder betekent.

Overige munttekens

Er bestaan naast de karakters hierboven nog een aantal andere munttekens waarvan hun betekenis momenteel onbekend is, deze munttekens zijn:

Muntteken (Hanja)	Koreaanse naam	Betekenis in het Nederlands
入	Ip	Binnengaan
大	Tae	Groot(s)
工	Kong	Arbeid
千	Chon	Duizend
文	Mun	Kèpèng
元	Won	Eerste
天	Chon	Hemel
中	Chung	Midden
正	Chong	Rechtopstaand
生	Saeng	Waren
光	Kwang	Licht
全	Chon	Compleet
吉	Kil	Gunstig
完	Wan	Beëindigd

Zie ook

Geschiedenis van Koreaanse valuta

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Op den Velde, W.; Hartill, D. (2013): Cast Korean Coins and Charms, New Generation Publishing
↑ Lee, K. (1984): A New History of Korea, Harvard University Press, p. 122
↑ (en) Monetary History of Korea. Armstrong Economics (Researching the past to predict the future) (10 april 2012). Gearchiveerd op 14 mei 2017. Geraadpleegd op 8 juni 2017.
↑ (en) Korean Coins – 韓國錢幣 - History of Korean Coinage. Gary Ashkenazy / גארי אשכנזי (Primaltrek – a journey through Chinese culture) (16 november 2016). Gearchiveerd op 24 mei 2017. Geraadpleegd op 5 juni 2017.
↑ Bank of Korea – Money Museum Currency of the Goryeo and Joseon Dynasty. Opgehaald: 9 Juni 2017
↑ (en) Weekender Korean currency evolves over millennium. Chang Joowon (The Korean Herald – English Edition) (28 August 2015). Gearchiveerd op 5 oktober 2017. Geraadpleegd op 7 juni 2017.
↑ Takizawa, T. (1996): Nihon no Kahei no Rekishi (History of Japanese Currencies, Yoshikawa Kobunkan, p. 242
↑ Peng, X. (1958): Zhongguo Huobi Shi (Monetary History of China), Second ed., Shanghai Renmin Chubanshe, p. 833-838
↑ Kuroda, A. (2006): XIV International Economic History Congress, Helsinki Session 106 Too Commercialised To Synchronize Currencies: Monetary Peasant Economy in Late Imperial China in Comparison with Contemporary Japan, University of Tokyo, Retrieved: 11 juni 2017
↑ Lee, S. (1984): Hanguk Hwapye Geumyungsa Yeongu (Study of Monetary and Financial History of Korea), Pakyoungsa, p. 123)
↑ Numis Coins of the Month Member's Coin of the Month Gallery: Korea - "Charmed" 100 Mun ~ 1866 Access date = 8 juni 2017. Gearchiveerd op 22 maart 2023.
↑ Creounity Time Machine (Dating. History. Written Language) Brief historical review. Decline of the joint Korean Empire. Coin denominations Andrey Tretyakov Access date = 8 juni 2017

Zie de categorie Munten van de Joseondynastie van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Op den Velde, W.; Hartill, D. (2013): Cast Korean Coins and Charms, New Generation Publishing

[2] Lee, K. (1984): A New History of Korea, Harvard University Press, p. 122

[ArmstrongEconomics-3] (en) Monetary History of Korea. Armstrong Economics (Researching the past to predict the future) (10 april 2012). Gearchiveerd op 14 mei 2017. Geraadpleegd op 8 juni 2017.

[primaltrek-4] (en) Korean Coins – 韓國錢幣 - History of Korean Coinage. Gary Ashkenazy / גארי אשכנזי (Primaltrek – a journey through Chinese culture) (16 november 2016). Gearchiveerd op 24 mei 2017. Geraadpleegd op 5 juni 2017.

[5] Bank of Korea – Money Museum Currency of the Goryeo and Joseon Dynasty. Opgehaald: 9 Juni 2017

[KoreanheraldEnglish-6] (en) Weekender Korean currency evolves over millennium. Chang Joowon (The Korean Herald – English Edition) (28 August 2015). Gearchiveerd op 5 oktober 2017. Geraadpleegd op 7 juni 2017.

[7] Takizawa, T. (1996): Nihon no Kahei no Rekishi (History of Japanese Currencies, Yoshikawa Kobunkan, p. 242

[8] Peng, X. (1958): Zhongguo Huobi Shi (Monetary History of China), Second ed., Shanghai Renmin Chubanshe, p. 833-838

[9] Kuroda, A. (2006): XIV International Economic History Congress, Helsinki Session 106 Too Commercialised To Synchronize Currencies: Monetary Peasant Economy in Late Imperial China in Comparison with Contemporary Japan, University of Tokyo, Retrieved: 11 juni 2017

[10] Lee, S. (1984): Hanguk Hwapye Geumyungsa Yeongu (Study of Monetary and Financial History of Korea), Pakyoungsa, p. 123)

[11] Numis Coins of the Month Member's Coin of the Month Gallery: Korea - "Charmed" 100 Mun ~ 1866 Access date = 8 juni 2017. Gearchiveerd op 22 maart 2023.

[12] Creounity Time Machine (Dating. History. Written Language) Brief historical review. Decline of the joint Korean Empire. Coin denominations Andrey Tretyakov Access date = 8 juni 2017

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]