Maceratie

Maceratie (Latijn macerāre: zacht maken, weken) is een zuiver fysisch proces waarbij een lichaam of voorwerp enige tijd wordt blootgesteld aan de inwerking van een vloeistof zoals water, olie of alcohol. Die vloeistof dient als oplosmiddel voor bepaalde bestanddelen hiervan. De vloeistof die de oplosbare stoffen heeft opgenomen, wordt maceraat genoemd. In tegenstelling tot wat gebeurt bij oplossing, blijven er onoplosbare delen over, zodat de oorspronkelijke vorm en structuur van het gemacereerde voorwerp grotendeels behouden blijft. In tegenstelling tot bij extractie, wordt bij maceratie geen warmte toegevoegd. Het wordt daarom ook wel 'koude extractie' genoemd.

Als het proces niet uitsluitend gebaseerd is op fysische processen maar ook chemische processen (bijvoorbeeld door de werking van enzymen) actief zijn, spreekt men van vertering of fermentatie.

Het proces wordt gebruikt bij tal van toepassingen:

in de chemische industrie
in de voedingsmiddelenindustrie en levensmiddelentechnologie (winning van smaak- en kleurstoffen)
in de farmacie en farmaceutische industrie
bij de productie van cosmetica

Soms worden met maceratie ook processen aangeduid waarbij enzymatische processen zoals vertering, gisting of fermentatie ook een rol spelen:

Bij de wijnproductie kent men macération carbonique, wat eigenlijk een fermentatieproces is;
In de biologie, geneeskunde en forensische wetenschappen spreekt men van maceratie als lichaamsweefsels verweekt zijn door langdurige inwerking van vocht, bijvoorbeeld water, urine, speeksel, exsudaat, vruchtwater.
Een techniek waarbij botten worden geprepareerd door alle overige delen te laten verteren of oplossen, wordt ook maceratie genoemd.

Trivia

Een macerator in de afvalwaterverwerking is een machine die rioolafval mechanisch verkleint, bijvoorbeeld om afval van een toilet of keuken via een veel kleinere buis te kunnen afvoeren.
Een hakselmachine waarin dieren, bijvoorbeeld overtallige (mannelijke) kuikens worden gedood, wordt eveneens een macerator genoemd.