Micheil Saakasjvili

Micheil Saakasjvili
Geboren	21 december 1967 Tbilisi, Georgië
Politieke partij	Ertiani Nazionaluri Modsraoba
Partner	Sandra Roelofs
Handtekening
3e President van Georgië
Aangetreden	25 januari 2004
Einde termijn	25 november 2007
Voorganger	Nino Boerdzjanadze (wnd.)
Opvolger	Nino Boerdzjanadze (wnd.)
3e President van Georgië
Aangetreden	20 januari 2008
Einde termijn	17 november 2013
Voorganger	Nino Boerdzjanadze (wnd.)
Opvolger	Giorgi Margvelasjvili
Portaal    Politiek

Micheil Saakasjvili (Georgisch: მიხეილ სააკაშვილი; Oekraïens: Міхеіл Саакашвілі) (Tbilisi, 21 december 1967) is een Georgisch-Oekraïens politicus. Hij was van 2004 tot 2013 (met een korte onderbreking in de winter van 2007-2008) de president van Georgië. Hij was namens zijn partij (de Verenigde Nationale Beweging) de oppositieleider in Georgië gedurende de Rozenrevolutie in november 2003, toen president Sjevardnadze tot aftreden werd gedwongen. Van mei 2015 tot november 2016 was Saakasjvili gouverneur van de Oekraïense regio Odessa.

Biografie

Saakasjvili studeerde Internationaal recht in Oekraïne en aan het Internationaal Instituut voor de Mensenrechten in Straatsburg. Tijdens een mensenrechtencursus in Frankrijk ontmoette hij zijn latere vrouw, de Nederlandse Sandra Roelofs uit Terneuzen. Het paar vertrok naar New York waar Saakasjvili rechten studeerde aan Columbia University. Vervolgens werkte hij in de VS als advocaat. Het echtpaar heeft twee zoons, Eduard en Nikoloz.

In 1995 verhuisden ze naar Georgië, waar Saakasjvili parlementslid werd voor de partij van Edoeard Sjevardnadze. In 2000 werd Saakasjvili minister van Justitie. Na acht maanden presenteerde hij in 2001 een wetsontwerp om de in Georgië wijdverbreide corruptie aan te pakken. Politici zouden worden gedwongen opgave te doen van hun inkomsten. Sjevardnadze wees het voorstel van de hand. Uit protest hiertegen bood Saakasjvili zijn ontslag aan. Later dat jaar formeerde hij zijn eigen partij waarmee hij oppositieleider werd.

In juni 2002 bood een andere politieke partij hem steun, als hij zelf het parlement zou verlaten en de post van burgemeester van Tbilisi zou aannemen. Maar Saakasjvili weigerde. Voor de verkiezingen van 2003 voerde hij campagne onder de leus Georgië zonder Sjevardnadze.

Toen bleek dat Sjevardnadze na de verkiezingen het parlement wilde openen, hoewel er bij de verkiezingen was gefraudeerd, riep Saakasjvili zijn aanhangers op het gebouw te omsingelen. Op 22 november 2003 trok hij het gebouw binnen en riep Sjevardnadze, die net aan zijn openingstoespraak was begonnen, toe dat deze moest aftreden. De volgende dag diende Sjevardnadze zijn ontslag in.

Presidentschap

Op 4 januari 2004 werd Saakasjvili verkozen tot de nieuwe president van Georgië. Er was gevreesd voor een lage opkomst, die de verkiezingen ongeldig zouden maken. De opkomst was hoger dan de vereiste 50%. Circa 96,27% van de stemmen ging naar Saakasjvili. Op 25 januari trad hij in functie.

Als president kreeg hij te maken met problemen rond de verschillende gebieden die zich afgescheiden hadden van Georgië. Hiervan wist hij Adzjarië weer tot onderdeel van het land te maken, maar de problemen met Zuid-Ossetië en Abchazië werden niet opgelost. Hij stuurde troepen naar een gebied dat nog niet onder het bestuur van Abchazië stond, waardoor spanningen ontstonden met het de facto onafhankelijke gebied. Over beide gebieden kreeg hij ruzie met Rusland. Van beide gebieden heeft de meerderheid van de bevolking Russische paspoorten, die werden verkregen tijdens massa-acties. Na het gevangenzetten van van spionage verdachte Russen, stelde Rusland een handelsembargo in tegen Georgische producten, en zette tienduizenden Georgiërs het land uit en confisqueerde Georgische bedrijven. Verschillende acties, zoals schendingen van het luchtruim en een terroristische actie op een pijpleiding naar Georgië, werden door Saakasjvili gezien als Russische provocaties.

In november 2007 braken grote opstanden uit onder de bevolking tegen zijn beleid, waarbij hem vooral vriendjespolitiek, een toename van de corruptie en te veel economische hervormingen werd verweten. De hervormingen zouden volgens tegenstanders tot meer armoede hebben geleid. Op 7 november riep Saakasjvili de noodtoestand uit, waarbij hij twee kritische tv-stations liet sluiten door het leger en de politie de demonstranten met geweld uiteen liet drijven, waarbij meer dan 500 gewonden vielen. Hij verklaarde dat Rusland achter de protesten zat.

Op 5 januari 2008 won Saakasjvili de presidentsverkiezingen met 52,8 procent van de stemmen. Saakasjvili wendde daarmee een verwachte tweede stemronde af. De oppositie was het niet met de uitslag eens en bestempelde de verkiezingsgang als frauduleus en intimiderend. Deze conclusie werd niet gedeeld door internationale waarnemers, die stelden dat de verkiezingen over het algemeen eerlijk waren verlopen.

Begin augustus 2008 speelde hij een sleutelrol bij de gebeurtenissen die leidden tot de Oorlog in Zuid-Ossetië (2008). Na enkele dagen van hevige gevechten trokken op 7 augustus 2008 Georgische troepen Zuid-Ossetië binnen bij de stad Tsinvali, de hoofdstad van de niet-erkende Republiek Zuid-Ossetië (internationaal gezien als een afvallige regio van Georgië). Op 8 augustus verplaatste Rusland troepen over de grens en trok met tanks en artillerie naar Tsinvali, onder de naam van het beschermen van Osseten die in het bezit waren van een Russisch paspoort. Saakasjvili verklaarde dat zijn land zich probeerde te verdedigen tegen Russische agressie en dat Russische troepen de burgerbevolking bombardeerden. Hij riep het Westen op tot steun aan zijn land.

In november 2013 werd Saakasjvili als president opgevolgd door Giorgi Margvelasjvili. Sindsdien bracht hij zijn tijd vooral door in de Verenigde Staten en Oekraïne. In eigen land wordt Saakasjvili gezocht in verband met de invallen bij de tv-zenders en het neerslaan van de anti-regeringsdemonstraties in november 2007, waarvoor hij vijf tot acht jaar gevangenisstraf kan krijgen.

Gouverneur in Oekraïne

Op 30 mei 2015 werd Saakasjvili door de Oekraïense president Petro Porosjenko geïnstalleerd als gouverneur van de Oekraïense regio Odessa. Tegelijkertijd verkreeg hij het Oekraïense staatsburgerschap. In december 2015 maakten de Georgische autoriteiten bekend dat Saakasjvili per presidentieel decreet het Georgische staatsburgerschap was afgenomen, als gevolg van zijn aanneming van een andere nationaliteit.

Op 7 november 2016 trad Saakasjvili terug als gouverneur van Odessa. Hij zei dat onder president Porosjenko het bestrijden van corruptie een onmogelijke taak was en dat hij constant werd tegengewerkt bij zijn pogingen te hervormen.

Ontneming en herkrijging Oekraïens staatsburgerschap

Op 26 juli 2017 werd Saakasjvili zijn Oekraïens staatsburgerschap ontnomen, waardoor hij staatloos werd. De beslissing kwam per decreet van president Porosjenko zelf en zou gebaseerd zijn op fraude door de ex-gouverneur bij zijn verkrijging van de Oekraïense nationaliteit. Saakasjvili sprak van een politiek gemotiveerde beslissing en zei zich te zullen verzetten tegen de maatregel. Hiertoe ondernam Saakasjvili diverse pogingen om op verschillende manieren de grens naar de Oekraïne over te steken – waaronder enkele vruchteloze zoals per auto en per trein –, waarbij de media berichtten dat zijn poging te voet op 10 september 2017 vooralsnog gelukt leek te zijn.

Eind mei 2019 kreeg Saakasjvili het Oekraïens staatsburgerschap terug per decreet van de eerder die maand aangetreden president Zelensky.

Saakasjvili in Nederland

Op 5 mei 2005 bezochten Saakasjvili en zijn vrouw Sandra Roelofs Texel in het kader van de 60e herdenking van de 'Russenoorlog', een opstand in het voorjaar van 1945 van de Georgische soldaten van het 822e Georgische bataljon van de Wehrmacht tegen de Duitse bezetter van het eiland.

Op 22 februari 2012 bezocht Saakasjvili de Universiteit Maastricht voor een lezing en een discussieronde.

Emigratie naar Nederland

Sinds 14 februari 2018 verblijft Saakasjvili in Nederland. Hij kon een verblijfsvergunning op basis van gezinshereniging verkrijgen omdat zijn vrouw Nederlandse is. Al in december 2017 toonde Nederland zich bereid de oud-president op te nemen. In Nederland zette hij zijn activiteiten voor de Oekraïense oppositie voort.

Bronnen, noten en/of referenties

Voorganger: Nino Boerdzjanadze (waarnemend)	President van Georgië 25 januari 2004 - 25 november 2007	Opvolger: Nino Boerdzjanadze (waarnemend)
Voorganger: Nino Boerdzjanadze (waarnemend)	President van Georgië 25 januari 2008 - 17 november 2013	Opvolger: Giorgi Margvelasjvili

Mediabestanden

Zie de categorie Mikheil Saakashvili van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.