Tbilisi

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Tbilisi
თბილისი
Stad in Georgië Vlag van Georgië
Vlag van Tbilisi Seal of Tbilisi, Georgia.svg
(Vlag) (Zegel)
Tbilisi (Georgië)
Tbilisi
Situering
Regio Tbilisi
Coördinaten 41° 43′ NB, 44° 47′ OL
Algemeen
Oppervlakte 726 km²
Inwoners (2014) 1.485.293
Burgemeester Kacha Kaladze
Website tbilisi.gov.ge
Foto's
Panorama van Tbilisi
Panorama van Tbilisi
De Turkse buurt en het kasteel
De Turkse buurt en het kasteel
Een van de uitgaansstraten in het oude centrum
Een van de uitgaansstraten in het oude centrum
Roestavelilaan in Tbilisi
Roestavelilaan in Tbilisi
Schilderij van Tbilisi uit de 19e eeuw
Schilderij van Tbilisi uit de 19e eeuw
Portaal  Portaalicoon   Georgië
Tiflis rond 1890 op een ansichtkaart

Tbilisi (Georgisch: თბილისი; letterlijk Warme Waterbron) is de hoofdstad van Georgië. Tot 1936 heette de stad Tiflis, een naam die nog populariteit geniet. Tbilisi ligt aan de rivier de Mtkvari en heeft meer dan 1,4 miljoen inwoners. Tbilisi is, behalve hoofdstad, een van de regio's (mchare) van het land. De stad heeft een oppervlakte van 726 km².

Geschiedenis[bewerken]

De stad zou opgericht zijn in 5de eeuw door Vachtang I Gorgasali, koning van Iberië (Kartli) en hij maakte er in de 6de eeuw zijn hoofdstad van. Volgens een legende werd het huidige grondgebied van Tiflis nog tot 485 bedekt met bossen. Een algemeen aanvaarde versie van de legende verhaalt dat de koning van Iberië, Vachangt I Gorgasali, op jacht was in de dichtbeboste regio met een valk (soms ook vervangen door een havik of andere kleine roofvogel). Toen de valk een fazant gevangen had, vielen zij samen in een warmwaterbron. Hij was zo onder de indruk van de warmwaterbronnen dat hij beval het bos te rooien en er een stad te stichten. De naam van de stad is dan ook afgeleid van warm, Tpili (თბილი). De naam "Tbili" of "T'pilisi" ("warme locatie") werd gegeven aan de stad vanwege de aanwezigheid van zwavelzuurrijke warmwaterbronnen.

De stad is de hoofdstad van diverse Georgische staten geweest, maar is evengoed door buitenlandse heersers bezet, onder meer door Arabieren en de Turken.

In 1801 kwam Tiflis onder het gezag van het Russische Rijk. Vanaf 1846 was Tiflis het bestuurlijk centrum van het gelijknamige gouvernement Tiflis. Vanaf het begin van de 19de eeuw begon Tiflis economisch en politiek te groeien. De gebouwen in de stad kregen een meer Europese stijl. Er werden nieuwe wegen en spoorwegen gebouwd om Tiflis te verbinden met andere belangrijke Russische steden. Na de jaren 1850 kwam Tbilisi weer op als een belangrijk cultureel en handelscentrum. Ilia Tsjavtsjavadze, Akaki Tsereteli, Iakob Gogebasjvili, Aleksandr Gribojedov en andere staatslieden, dichters en kunstenaars vonden hun geluk in Tbilisi.

Na de Russische Revolutie was Georgië korte tijd onafhankelijk, met Tiflis als hoofdstad. In 1921 viel het Rode Leger Georgië binnen. Tiflis werd vervolgens de hoofdstad van de Trans-Kaukasische Federatie, en later van de Sovjetrepubliek Georgië, die deel uitmaakte van de Sovjet-Unie. In 1936 werd de naam veranderd in Tbilisi.

In 1991 werd Tbilisi de hoofdstad van de onafhankelijke republiek Georgië. In 2015 kreeg de stad te kampen met hevige overstromingen.

Voorzieningen[bewerken]

De stad heeft een universiteit en enkele hogescholen. Een thermische krachtcentrale in de stad Gardabani in de provincie Kvemo Kartli voorziet Tbilisi in het grootste deel van zijn energie.

Openbaar vervoer[bewerken]

Tbilisi beschikt over een metrosysteem, de metro van Tbilisi. Het systeem bestaat uit twee lijnen.

Bezienswaardigheden[bewerken]

  • Sionikikathedraal, waarvan de fundering dateert uit de 7e eeuw maar die is herbouwd in 1795
  • Samebakathedraal
  • Narikala, een kasteel uit de 4e eeuw dat diverse malen opnieuw is opgebouwd
  • Enkele monumentale botanische tuinen

Politiek[bewerken]

De status van Tbilisi als hoofdstad, is bepaald door artikel 10 in het grondwet van Georgië (1995) en de Wet op de hoofdstad van Georgië - Tbilisi van 20 februari 1998.

Tbilisi wordt bestuurd door het Algemene Vergadering van Tbilisi (Sakrebulo). De Algemene Vergadering wordt één keer per vier jaar verkozen. De burgemeester wordt verkozen door de Algemene Vergadering van Tbilisi. De zittende burgemeester van Tbilisi is Kacha Kaladze.

De stad is op administratief vlak verdeeld in districten (raions), die elk een centrale en lokale regering hebben met een beperkte jurisdictie. Deze onderverdeling van Tbilisi werd ingesteld onder het Russische bestuur in de jaren 30 van de vorige eeuw. Toen Georgië weer onafhankelijk werd, werd het indelingssysteem gewijzigd en herschikt. Volgens de laatste herziening bestaat Tbilisi uit de volgende districten:

  • Oud-Tbilisi (ძველი თბილისი)
  • Vake-Saboertalo (ვაკე-საბურთალო)
  • Didoebe-Tsjoegoereti (დიდუბე-ჩუღურეთი)
  • Gldani-Nadzaladevi (გლდანი-ნაძალადევი)
  • Isani-Samgori (ისანი-სამგორი)
  • Didgori (დიდგორი)

De meeste districten zijn vernoemd naar de respectievelijke historische buurten van de stad. De burgers hebben nog een kleinere niet-formele onderverdeling van de districten.

Burgemeesters van Tbilisi[bewerken]

  • Otar Litanisjvili (1992-1993)
  • Konstantine Gabasjvili (1993)
  • Nikoloz Lekisjvili (1993-1995)
  • Badri Sjosjitaisjvili (1995-1998)
  • Ivane Zodelava (1998-2004)
  • Zurab Ttsjiaberasjvili (2004-2005)
  • Giorgi Oegoelava (2005-2013)
  • Sevdia Oegrekhelidze (2013-2014)
  • Davit Narmania (2014-2017)
  • Kacha Kaladze (2017-heden)

Klimaat[bewerken]

Het klimaat van Tbilisi is een combinatie van een vochtig subtropisch en een, relatief gezien, mild landklimaat. Het klimaat van de stad wordt beïnvloed door zowel droge (Centraal-Azië/Siberische) lucht uit het oosten en vochtige subtropische (Atlantische/Zwarte Zee) lucht uit het westen. Tbilisi heeft relatief koude winters en hete zomers. Gezien het feit dat de stad aan de meeste zijden begrensd wordt door bergketens, de relatieve nabijheid van grote hoeveelheden water (Zwarte en Kaspische Zee) en het feit dat het machtige Kaukasusgebergte (meer naar het noorden) de doorstroming van koude luchtmassa's uit Rusland blokkeert, heeft Tbilisi een soort van mild micro-klimaat vergeleken met andere steden met eenzelfde continentaal klimaat op dezelfde breedtegraad (B.v. Chicago of Pittsburgh).

De gemiddelde jaartemperatuur in Tbilisi bedraagt 12,7 graden Celsius. Januari is de koudste maand met een gemiddelde van 0,9 graden Celsius. Juli is de heetste maand met een gemiddelde van 24,4 graden Celsius. Het absolute kouderecord is -23 graden Celsius en het absolute warmterecord is 40 graden Celsius. Gemiddeld valt er jaarlijks 568 mm neerslag. De natste maand is mei (90 mm) en januari is de droogste (20 mm). Sneeuw valt er gemiddeld 15-25 dagen per jaar. De bergen die Tbilisi omringen houden vaak de wolken vast en geven, vooral in de lente en herfst, langdurige regenval en/of bewolkt weer. In de meeste delen van Tbilisi overheerst gedurende het jaar de noordwestenwind. Zuidoostenwind komt ook vaak voor.

Maand Jan Feb Maa Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jaar
gem. Temperatuur [°C] 0,9 2,5 6,5 12,3 17,2 21,1 24,4 23,7 19,6 13,2 7,9 3,5 12,7
Neerslag (mm) 20,0 25,8 48,3 57,5 90,2 76,0 44,9 45,5 48,6 42,5 36,9 24,0 560,2

Sport[bewerken]

Voetbalclub FC Dinamo Tbilisi is de recordkampioen van Georgië. Voor de Georgische onafhankelijkheid won de club in 1964 en 1978 de landstitel van de Sovjet-Unie en in 1981 de Europacup II. FC Dinamo Tbilisi speelt haar wedstrijden in het Boris Pajtsjadzestadion. In dit grootste stadion van Georgië, won FC Barcelona in 2015 de UEFA Super Cup. Andere belangrijke voetbalclubs uit Tbilisi zijn Lokomotivi Tbilisi, dat speelt in het Micheil Meschistadion, en FC Saburtalo.

Stedenbanden[bewerken]

Geboren in Tbilisi[bewerken]

Externe links[bewerken]

Bestuurlijke indeling van GeorgiëVlag van Georgië
Autonome republiek:Abchazië · Adzjarië
Regio:Goeria · Imereti · Kacheti · Kvemo Kartli · Mtscheta-Mtianeti · Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti · Samtsche-Dzjavacheti · Samegrelo-Zemo Svaneti · Sjida Kartli · Tbilisi
Europa · Georgië · Regio's · Districten
Hoofdsteden in Azië
Onafhankelijke staten:Abu Dhabi · Amman · Ankara · Asjchabad · Bagdad · Bakoe · Bandar Seri Begawan · Bangkok · Beiroet · Bisjkek · Damascus · Dhaka · Dili · Doesjanbe · Doha · Hanoi · Islamabad · Jakarta · Jerevan · Jeruzalem · Kabul · Kathmandu · Koeweit · Kuala Lumpur · Malé · Manamah · Manilla · Masqat · Naypyidaw · New Delhi · Nur-Sultan · Peking · Phnom Penh · Port Moresby · Pyongyang · Ramallah · Riyad · Sanaa · Seoel · Singapore · Sri Jayewardenapura Kotte · Taipei · Tasjkent · Tbilisi · Teheran · Thimphu · Tokio · Ulaanbaatar · Vientiane
Afhankelijke gebieden:Flying Fish Cove · Hongkong · Macau · West Island
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tbilisi&oldid=54728196"