Satsjchere (gemeente)
Gemeente in Georgië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Locatie in Georgië | |||
| |||
| Geografie | |||
| Regio | Imereti | ||
| Hoofdplaats | Satsjchere | ||
| Oppervlakte | 768.5 km² [1][2] | ||
| Coördinaten | 42° 20' NB, 43° 24' OL | ||
| Bevolking | |||
| Inwoners (2024) | 32.359 [3] (42,1 inw./km²) | ||
| Etniciteit (2014) | Georgisch (99,8%) | ||
| Religie (2014) | Georgisch-Orthodox (98,82%) | ||
| Bestuur | |||
| Burgemeester | Levani Ivanasjvili (2021-) | ||
| Overige informatie | |||
| Tijdzone | UTC+4 | ||
| Website | sachkhere | ||
| Satsjchere in Imereti | |||
  | |||
| Foto's | |||
| |||
| Dorpen in Imereti Hoogland | |||
| |||
Satsjchere (Georgisch: საჩხერის მუნიციპალიტეტი, Satsjcheris moenitsipaliteti) is een gemeente in het midden-noorden van Georgië met 32.359 inwoners (2024), gelegen in de regio Imereti. De gelijknamige stad is het bestuurlijk centrum van de gemeente. Het centrale deel van Satsjchere is gesitueerd in het Imereti-hoogland met delen in de Ratsje- en Lichigebergtes. Satsjchere grenst in het oosten aan de afscheidingsrepubliek Zuid-Ossetië en een beperkt deel van de gemeente ligt feitelijk in Zuid-Ossetië en staat niet onder Georgisch gezag.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]
Het gebied van het hedendaagse Satsjchere is net als omliggende gebieden al sinds de oudheid bewoond en er zijn vondsten uit de steentijd gedaan. Na het uiteenvallen van het Koninkrijk Georgië in de 15e eeuw lag het gebied van Satsjchere in het koninkrijk Imeretië dat door zowel het Ottomaanse Rijk als Safavidisch Perzië werd bevochten. Na de Vrede van Amasya in 1555 werd het gebied tot de 18e eeuw gedomineerd door de Ottomanen en lag het aan de grens met Perzisch gecontroleerd Georgië.[5] Vanaf de 18e eeuw verloren de Turken het gezag in het gebied.
Russisch gezag
[bewerken | brontekst bewerken]In 1810 werd Imeretië door het Russisch Rijk geannexeerd en werd de Russische bestuurlijke indeling geadopteerd. Het vorstendom Imeretië werd Oblast Imeretië, dat in 1840 opgenomen werd in het gouvernement Georgië-Imeretië dat geheel Georgië besloeg.[6] In 1846 werden oost- en west-Georgië weer gescheiden en werd het gebied van Satsjchere bestuurlijk ingedeeld bij de provincie (oejezd) Sjaropan[7] van het gouvernement Koetais.[8] Hierbinnen werd Satsjchere een van de zes gemeentelijk districten, het oetsjastok Satsjchere (Russisch: Сачхерскій участокъ, Satsjcherskí oetsjastok), met de nederzetting Satsjchere als centrum, waarmee de contouren van de moderne gemeente geschapen werden.
Moderne indeling
[bewerken | brontekst bewerken]Er volgden bestuurlijke herindelingen in de periode 1917-1930 door de tussenkomst van de Democratische Republiek Georgië en de vorming van de Sovjet-Unie. Tijdens de grote bestuurlijke hervormingen in 1930 van de Georgische SSR werd het gebied onderdeel van het rajon Tsjiatoera, om in 1939 afgesplitst te worden als zelfstandig rajon (district).[9]
In 1991 werd als gevolg van de opheffing van de Zuid-Ossetische Autonome Oblast 204 vierkante kilometer van het Zuid-Osseetse district Dzjava aan Satsjchere toegevoegd.[10] Omdat dit gebied effectief onder controle bleef van het afgescheiden Zuid-Ossetië, is deze grenswijziging nooit in de praktijk gebracht. Na de onafhankelijkheid van Georgië werd het district in 1995 ingedeeld bij de nieuw gevormde regio (mchare) Imereti, en werd het district in 2006 omgevormd tot gemeente.
Conflict Zuid-Ossetië
[bewerken | brontekst bewerken]
Satsjchere grenst aan de afscheidingsrepubliek Zuid-Ossetië en heeft hier als gemeente direct mee te maken. Een groot deel van de ongeveer 40 kilometer lange grens ligt in dichtbebost en onbewoond gebied in het Lichigebergte. In het noordoosten van de gemeente, bij de samenvloeiing van de rivieren Kvirila en Geboera, liggen een aantal dorpen aan deze de facto grens, met als belangrijkste het lokale centrum Perevi. Bij deze dorpen ligt een gedeelte van Zuid-Ossetië ten westen van de waterscheiding van het Lichigebergte, wat sinds 1991 wettelijk bij de gemeente hoort.[10] De Zuid-Osseetse separatisten beschouwen dat gebied als onderdeel van het Zuid-Osseetse district Dzjava. Perevi werd na de Russisch-Georgische Oorlog van 2008 voor de duur van twee jaar bezet gehouden door Russische troepen.[11] Bij Perevi is een Zuid-Osseetse controlepost ten behoeve van reisbewegingen van de Georgische gemeenschap in Zuid-Ossetië naar centraal-Georgië.[12]
Geografie
[bewerken | brontekst bewerken]
De gemeente ligt in het oosten van de regio Imereti en grenst rondom aan zeven gemeenten en twee regio's. In het noorden liggen Ambrolaoeri en Oni (regio Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti), in het oosten Dzjava, Tigva (beiden Zuid-Ossetië). In het zuiden liggen Chasjoeri (regio Sjida Kartli) en Charagaoeli (regio Imereti). In het westen ligt tot slot de gemeente Tsjiatoera.
Hoogland en bergen
[bewerken | brontekst bewerken]De gemeente ligt geografisch voor het grootste deel in het Imereti-hoogland, waar ook vrijwel alle bewoonde kernen van de gemeente liggen. In het hoogland zijn verschillende rivierkloven uitgesneden in het kalksteen.[14] De gemeente wordt op natuurlijke wijze omsloten door het Ratsjagebergte en het Lichigebergte langs de noordelijke en oostelijke flanken. Over de lengte van het Ratsjagebergte ligt de regiogrens met Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti. Het gebergte is hier tot 2000 meter boven zeeniveau hoog. De rivier Kvirila stroomt vanuit het noordoosten uit Zuid-Ossetië in westelijke richting door de gemeente en passeert daarbij de hoofdplaats Satsjchere. Het brongebied van de Kvirila in Zuid-Ossetië, grenzend aan het noordoosten van Satsjchere, hoort sinds 1991 de jure bij de gemeente,[10] maar staat in de praktijk niet onder gemeentelijk noch landelijk Georgisch gezag.[16]
Het centraal-westelijke deel van de gemeente ligt op 600-1000 meter hoogte, met uitzondering van de Satsjchere Depressie. Het Imereti-hoogland wordt begrensd door de rivier Dziroela, die in zuidwestelijke richting parallel aan het Lichigebergte door de gemeente stroomt. De Dziroela is een linkerzijrivier van de Rioni en heeft de bron in het Lichigebergte op de grens met Zuid-Ossetië. Het Lichigebergte vormt de oostelijke gemeentegrens met de afscheidingsrepubliek Zuid-Ossetië, de Georgische regio Sjida Kartli, en de gemeente Chasjoeri.
Demografie
[bewerken | brontekst bewerken]Begin 2024 telde de gemeente Satsjchere 32.359 inwoners,[3] een daling van ruim 14% ten opzichte van de volkstelling van 2014.[2] Het aantal inwoners van de hoofdplaats Satsjchere daalde in diezelfde periode met 13%.
| Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Satsjchere | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002[17] | 2014 | 2020 | 2024 | ||
| Gemeente Satsjchere | - | - | 38.202 |  45.552 |
 44.859 |
44.968 |
46.590 |
37.775 |
35.253 |
32.359
| |
| Satsjchere (stad) | 2.757 | 4.518 |
6.469 |
7.311 |
7.085 |
7,842 |
6.660 |
6.140 |
5.792 |
5.329
| |
| Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.[18][19][20][21] Noot:[17] | |||||||||||
Etniciteit en religie
[bewerken | brontekst bewerken]De bevolking van de gemeente was volgens de volkstelling van 2014 vrijwel geheel mono-etnisch Georgisch (99,8%). De belangrijkste etnische minderheden waren enkele tientallen Russen en Osseten.[23] Vrijwel alle inwoners waren volgens de volkstelling Georgisch-Orthodox (98,8%). De enige significante religieuze minderheden waren jehova's (0,4%) en enkele tientallen protestanten.[24]
Administratieve onderverdeling
[bewerken | brontekst bewerken]
De gemeente Satsjchere is administratief onderverdeeld in 12 gemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 45 dorpen (სოფელი, sopeli) en één stad (ქალაქი, kalaki), het bestuurlijk centrum Satsjchere.[2]
Bestuur
[bewerken | brontekst bewerken]De gemeenteraad van Satsjchere (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) wordt elke vier jaar gekozen in een gemengd kiesstelsel. Een deel wordt via enkelvoudige kiesdistricten gekozen en een deel via evenredige vertegenwoordiging van gesloten partijlijsten, waarvoor een kiesdrempel geldt van drie procent.[25][26] Satsjchere is de geboortegrond van miljardair Bidzina Ivanisjvili, oprichter van de regerende Georgische Droom. De partij behaalde in Satsjchere stelselmatig de hoogste uitslagen in het land.
| Samenstelling Sakreboelo (zetels per partij) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Partij | 2014[27] | 2017[28] | 2021[29] | |
| Georgische Droom (GD) | 25 | 26 | 30 | |
| Verenigde Nationale Beweging (UNM) | 1 | 1 | 2 | |
| Overige partijen | 2 [30] |
2 [31] |
1 [32] | |
| Totaal | 28 | 29 | 33 | |
Bezienswaardigheden
[bewerken | brontekst bewerken].jpg)
In de gemeente zijn tientallen cultuur-historische monumenten aanwezig, veelal eeuwenoude kerkjes of kloosters.[33]
- Doenta Goridzjvarikerk (10e eeuw). Herbouwd in de jaren 1990, gelegen op een top boven het fort Modinache, met uitzicht over de wijde omgeving.[34]
- Fort Modinache (18e eeuw). Fort bovenop de steile helling van het Ratsjagebergte direct boven de stad, gerestaureerd in 2019. Gebouwd in opdracht van de lokale adel Tsereteli. Naast cultureel erfgoed ook een archeologische vindplaats met vondsten uit de bronstijd, ijzertijd en oudheid.[35]
- Verlosserskerk van Koreti (10e eeuw). Hallenkerk in het dorp Koreti met verschillende aanbouwen en fresco's.[36][37]
- Huismuseum van Akaki Tsereteli in Schvitori aan de rand van Satsjchere, opgericht in 1939. Tsereteli was lid van het adellijke geslacht dat lange tijd over het gebied regeerde en was zelf een prominent dichter en speelde een uitgesproken rol in de Georgische nationale bevrijdingsbeweging in de 19e eeuw met generatiegenoten Ilja Tsjavtsjavatse.[38] Het huismuseum is gevestigd in het residentieel paleis van de Tsereteli's dat een nationaal monument is.[39]
- Stationsgebouw van Satsjchere uit 1905. Nationaal cultureel erfgoed.[40]
Vervoer
[bewerken | brontekst bewerken].jpg)
Door de gemeente Satsjchere komen een tweetal belangrijke interregionale wegen die in de stad Satsjchere samenkomen. De nationale route Sh22 verbindt het oosten van Imereti maar ook Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti door het Lichigebergte met de centrale nationale infrastructuur, de autosnelweg S1 / E60 bij Gomi. In de zuidwestelijke richting verbindt deze route Satsjchere met Tsjiatoera en de landelijke hoofdweg S1 bij Zestafoni, en daarmee met de westelijke helft van het land.
Sinds 2021 is er een nieuwe nationaal belangrijke verbinding met de regio Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti en de stad Oni,[41] de Sh209 die dwars door het Ratsjagebergte gaat, en hoogtes tot 1900 meter boven zeeniveau bereikt. Tot 1991 werd Oni vanuit het centrale deel van het land bereikt via Tschinvali door Zuid-Ossetië. Deze route is sindsdien niet meer mogelijk. De nieuwe weg bekort de reis naar Oni vanuit de oostelijke helft van Georgië.
In 1904 werd Satsjchere via het spoor met Tsjiatoera en de hoofdlijn bij Zestafoni verbonden door de inspanningen van de filantropiste Elisabeth Tsereteli. In 1905 werd met haar steun het monumentale stationsgebouw opgeleverd, dat inmiddels behoort tot het nationaal cultureel erfgoed.[40] Er rijdt dagelijks een trein van Satsjchere naar Koetasi via Zestaponi.
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]Referenties
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ De nominale oppervlakte is 973 km², waarvan 768,5 km² onder Georgische controle staat.
- ↑ a b c d (ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) p.97-101 (28 april 2016). Gearchiveerd op 13 februari 2020. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ a b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2024). Geraadpleegd op 22 juli 2024.
- ↑ (en) Skinner, Peter F. (2014). Georgia, the Land Below the Caucasus - A narrative history, 1e druk. Narikala Publications, New York, Londen, Tbilisi. ISBN 978-0-9914232-0-0. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ Skinner, Hoofdstuk 13 "Georgia in the 17th Century: The Persian Ascendancy", p.248-250.[4]
- ↑ (ru) Oblast Imereti. Grote Russische Encyclopedie. Gearchiveerd op 21 augustus 2022. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ Russisch: Шаропанскіи уѣздѣ, Sharopanskíi oejezd, ook wel geschreven als Sjorapan.
- ↑ (ru) Gouvernement Koetaiskaja. Grote Russische Encyclopedie. Gearchiveerd op 20 september 2022. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ (ka) Gemeente Satsjchere - Universeel Encyclopedisch Woordenboek 2006. National Parliamentary Library of Georgia. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ a b c (ka) Resolution of the Supreme Council of the Republic of Georgia on the separation of Sinaguri, Kirov and Chasavli rural councils from the Java region. National Parliamentary Library of Georgia. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (en) Perevi after the De-occupation. Human Rights Center Georgia (19 november 2010). Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (en) South Ossetia to partially reopen crossing points for Akhalgori Georgians. Open Caucasus Media (18 augustus 2022). Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (en) Levan Tielidze, Ramin Gobejishvili, Levan Maruashvili en Nikoloz Astakhov (2019). Geomorphology of Georgia. Springer, pp. 201-203. ISBN 978-3-319-77764-1. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ Tielidze, Geomorphology of Georgia, 11.5 Imereti Highland pagina 201-203, kaart pagina 190.[13]
- ↑ (ka) deel I. Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) (2003). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ De gemeente werd in 1991 973 km² groot, zoals opgenomen in de volkstelling van 2002 (deel II, pagina 79[15]). Volgens de volkstelling van 2014 is de gemeente de facto 768,5 km² groot.[2] Het verschil komt overeen met de transfer van territorium van 204 km² in 1991 van het district Dzjava naar het district Satsjchere.
- ↑ a b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie [22], "1. Introduction", Pagina 1.
- ↑ (en) Population divisions of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (ru) Etnische Samenstelling Georgië 1886-1959. Ethno Kavkaz. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ (en) Religious composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ De verhoudingen zijn door de tijd aangepast. In 2021 was de verhouding 22 om 11 voor partijlijst en kiesdistricten. In 2017 was deze verhouding 15-14.
- ↑ (en) Election Code of Georgia (art. 148, 149, Annex 1). Legislative Herald of Georgia (28 juni 2021). Gearchiveerd op 29 mei 2022. Geraadpleegd op 17 mei 2022.
- ↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2014 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie pp.55-56. Gearchiveerd op 1 april 2022. Geraadpleegd op 28 maart 2025.
- ↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2017 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie pp.59-60. Gearchiveerd op 5 april 2022. Geraadpleegd op 27 augustus 2022.
- ↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2021 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie pp.72-74. Gearchiveerd op 5 april 2022. Geraadpleegd op 27 augustus 2022.
- ↑ Boerdzjanadze - Verenigde Oppositie (1), Onafhankelijken (1).
- ↑ Europees Georgië (1), Patriotten van Georgië (1).
- ↑ Voor Georgië (1).
- ↑ (ka) Monumenten in gemeente Satschere. Cultureel Erfgoed Portaal. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (ka) Dunta Gorijvari Church. Georgian Travel Guide. Geraadpleegd op 27 augustus 2022.
- ↑ (en) Modinakhe. Georgian Travel Guide. Geraadpleegd op 27 augustus 2022.
- ↑ (ka) Kerk van Koreti. Georgian Travel Guide. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (ka) Kerk van de Verlosser van Koreti - # 8455. Cultureel Erfgoed Portaal. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (en) Akaki Tsereteli State Museum. Georgische Museum Associatie. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ (ka) Het huis van Akaki Tsereteli - # 9018. Cultureel Erfgoed Portaal. Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
- ↑ a b (en) Sachkhere Railway Station. Kutaisi Travel. Gearchiveerd op 27 augustus 2022. Geraadpleegd op 27 augustus 2022.
- ↑ (en) New 51-km road connecting Georgian regions of Zemo Imereti-Racha opens today. Agenda.ge (28 september 2021). Geraadpleegd op 27 augustus 2022.
· 
· 