S1 (Georgië)
![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De S1 tussen Tbilisi en Gori | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tbilisi - Senaki - Leselidze (Russische grens) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Land | ![]() | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Regio | Tbilisi, Mtscheta-Mtianeti, Sjida Kartli, Imereti, Samegrelo-Zemo Svaneti, Abchazië | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gemeente | Tbilisi, Mtscheta, Kaspi, Gori, Kareli, Chasjoeri, Charagaoeli, Zestafoni, Terdzjola, Tskaltoebo, Samtredia, Abasja, Senaki, Chobi, Zoegdidi, Gali, Otsjamtsjyra, Goelripsji, Soechoemi, Goedaoeta, Gagra | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lengte | 542,7 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Beheerder | Wegendepartement Georoad | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lijst van Georgische hoofdwegen | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Traject | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Traject in kilometers van oost naar west
|
De S1 (Georgisch: საერთაშორისო მნიშვნელობის გზა ს1, Saertashoriso mnishvnelobis gza S1, weg van internationaal belang), ook bekend als 'Tbilisi-Senaki-Leselidze (grens van de Russische Federatie)', is een 543 kilometer lange hoofdroute binnen het Georgische wegennet.[1] De weg loopt vanaf Tbilisi via de steden Gori, Koetaisi, Samtredia, Senaki, Zoegdidi en Soechoemi naar de grens met Rusland bij Leselidze en passeert daarbij de regio's Mtscheta-Mtianeti, Sjida Kartli, Imereti, Samegrelo-Zemo Svaneti en de autonome maar feitelijk afgescheiden republiek Abchazië. In Rusland loopt de weg als A-147 verder via Sotsji richting Novorossiejsk. De S1 is onderdeel van de Europese E60, E97 en de E117. Verder maakt de S1 deel uit van Aziatische routes AH5, AH81 en AH82 en sluit de weg aan op zes andere S-hoofdwegen.
In de afscheidingsregio Abchazië staat de S1 niet onder centraal Georgisch gezag en is de de-facto grens gesloten voor autoverkeer. Hoewel het grootste deel van de S1 een tweebaansweg is, zijn belangrijke delen sinds 2006 verlegd en uitgebouwd naar autosnelweg/expresweg in het kader van het ambitieuze East-West Highway Project, een grote investering in de internationale wegverbindingen van Georgië.[2] Sinds 2006 is ruim 160 kilometer van de S1 tussen Tbilisi en Samtredia aangepast naar autosnelweg configuratie met twee rijstroken per richting. Daar komt tot medio 2024 nog een kleine 60 kilometer bij dat sinds 2019 in aanbouw is tussen Soerami en Zestafoni.
Achtergrond[bewerken | brontekst bewerken]
Tussen 1960 en 1982 bestond de route van de huidige S1 uit de Sovjet-Unie hoofdwegen 17 (Tbilisi - Samtredia) en 19 (Novorossiejsk-Batoemi via Soechoemi en Samtredia). Het korte stuk tussen Tbilisi en Natachtari bij Mtscheta was ook onderdeel van de Sovjet route 16 (Beslan - Tbilisi - Gjoemri - Jerevan).[3] Dat waren destijds een van de weinige genummerde wegen in de Sovjet-Unie. Sinds de herziening van de wegnummering in 1982 maakte de huidige S1-route volledig deel uit van de hoofdweg M-27 Bakoe-Novorossiejsk.[4] Toen Georgië in 1991 weer onafhankelijk werd, bleef de oude wegnummering nog tot 1996 in stand. In dat jaar werd het huidige routenummeringssysteem geïntroduceerd en werd de "S1 Tbilisi - Senaki - Leselidze (Russische grens)" een feit.[5] Sindsdien is de route met circa 10 kilometer ingekort tot 542,7 kilometer als gevolg van het verleggen van de weg voor het uitbouwen naar autosnelweg.
De S1 was een tweebaans weg vóór de start van het East-West Highway Project in 2005, met uitzondering van de stad Tbilisi en de daaropvolgende 11 km langs Mtscheta tot aan de aftakking van de S3 bij Natachtari, die al langer meerdere rijstroken hebben. In de jaren tachtig van de 20e eeuw was de uitbreiding van de (toen nog M-27) hoofdweg naar vier rijstroken voorzien. De grondwerkzaamheden waren al begonnen tot Igoeti, halverwege Tbilisi-Gori, toen de Sovjet-Unie in 1991 ineenstortte en Georgië onafhankelijk werd. Dit en de daaropvolgende turbulente jaren in Georgië zette een streep door deze plannen, die na de Rozenrevolutie van 2003 weer werden opgepakt.[6] Rond 2004 werd de aansluiting met de S3 bij Natachtari opgewaardeerd tot een ongelijkvloerse kruising.
Weg 19 tussen Soechoemi en Nieuw Athos (jaren 1960, Abchazië)
Weg 17 (S1) bij Zestafoni (1964)
Weg 17 (S1) bij Gori (1964)
M27 (S1) bij Natachtari (ca. 1984)
Feitelijk eindpunt S1, Engoeribrug bij Zoegdidi
East-West Highway[bewerken | brontekst bewerken]
Sinds 2006 is meer dan 160 kilometer van de S1 uitgebouwd en verlegd naar snelweg- of expreswegstandaarden in het kader van het internationaal gesponsorde East-West Highway-project. Dit ambitieuzeproject heeft tot doel een ruim 450 kilometer lange oost-west transportcorridor door Georgië naar hogere standaarden te brengen en daarmee Azerbeidzjan, Armenië en Turkije met elkaar te verbinden via de Georgische delen van de Europese E60 en E70 routes. Dit moet ook de Georgische positie als vervoersknooppunt in de Zuidelijke Kaukasus versterken.[7] Het East-West Highway project omvat het herontwerp van grote delen van de Georgische hoofdwegen S1, S2, S4, S12 en meer recentelijk de S7 naar ongelijkvloerse en bredere weg.[8] De Georgische hoofdwegen zijn namelijk meestal tweebaans, gelijkvloers en gaan door veel bebouwde kommen.
Het grootste deel van de East-West Highway is gepland als autosnelweg/expresweg met twee rijstroken per richting. In sommige gevallen volstaat vooralsnog een ongelijkvloerse tweebaans autoweg met vluchtstroken, zoals de Koeboeleti en Batoemi Bypasses in de S2. De Koetaisi Bypass in de S1 werd aanvankelijk als een brede tweebaans expresweg met vluchtstroken gebouwd, maar werd een paar jaar later verdubbeld tot een vierstrooks autosnelweg. Hoewel de meeste delen van de S1 binnen dit project volledig opnieuw zijn aangelegd en verlegd om steden en dorpen heen, volgt het segment tussen Natachtari en Gori grotendeels de oorspronkelijke route. Dit deel is tussen 2006 en 2009 verdubbeld door de aanleg van een extra parallelle tweestrooks rijbaan, met bypasses bij Igojeti en Agajani. De 15 kilometer lange bypass langs Gori (Sveneti - Roeisi) was de eerste echte test van het project in 2009-2011, met twee nieuwe parallelle viaducten van 880 meter en twee parallelle tunnelbuizen van 800 meter in één project verdeeld over drie aanbestedingen.
Verlegging van S1 bij Agara (2015). Parallel loopt de oorspronkelijke S1 (nu Sh203).
Ondanks eerdere politieke beloften dat de East-West Highway in 2020 klaar zou zijn,[9] duurt de aanleg van grote delen van de S1, S2 en S12 tot ten minste 2024.[10] Het project wordt gesponsord door zowel Europese als Aziatische ontwikkelingsbanken, de Wereldbank, de Europese Unie en anderen. Voor de S1 upgrades alleen is al meer dan twee miljard dollar krediet verstrekt (met aanvullende staatsfinanciering). Bedrijven uit verschillende Europese en Aziatische landen zijn bij de bouw betrokken (geweest), met wisselend succes. Sommige aanbestedingen stuitten op technische en juridische problemen, waarbij sommige contracten door de Georgische regering zijn beëindigd vanwege buitensporige ondermaatse prestaties van de contractpartij. Dit heeft geleid tot meerdere jaren vertragingen op verschillende deelprojecten.[11][12] De Georgische regering won verschillende arbitragezaken tegen buitenlandse bouwbedrijven.[13]
Voor de S1 betreft het (E60/E70) East-West Highway project het circa 230 kilometer lange traject Mtscheta - Samtredia. Het gaat hierbij om het opwaarderen van de S1 naar autosnelweg standaarden tot aan Samtredia, waar de S1 naadloos zal overgaan in een nieuwe als als autosnelweg te bouwen S12 in de richting van Batoemi. Zoals het er anno 2022 uitziet, blijft de S1 tussen Samtredia en Zoegdidi een tweebaansweg waarbij er geen opwaardering of uitbreiding gepland staat.
Het laatste grote project in de S1, de 51 kilometer 'Rikoti-weg' via de Rikotipas door het Lichigebergte (Tsjoemateteli - Argveta), is sinds 2019 in aanbouw en zal vanaf 2022 in delen opengaan om in 2023 geheel klaar te zijn, zo stelde de minister van infrastructuur in mei 2022.[14] Dit deel van de S1 gaat door een rivierkloof in bergachtig gebied. Het traject wordt geheel nieuw aangelegd als autosnelweg met twee rijstroken per rijrichting en gaat vrijwel geheel over bruggen en door tunnels.
Hieronder een gedetailleerd overzicht van de uitbouw van de S1 sinds de lancering van het East-West Highway project in 2005.
Deel | Kavel | Lengte | Financiering | Constructeur | Start Bouw |
Opgeleverd/ Geopend |
Opmerkingen |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Natachtari - Aghajani[15] | 16 km | $40m Staatskas[16] | Caucasus Road Project (GE) ZIMO LLC (GE) |
Mar 2006 | Oct 2006[17] | Rijbaan zuidzijde geopend in tweerichtingsmodus | |
Dec 2007[18] | Rijbaan noordzijde geopend. Verkeer in 2x2. | ||||||
Aghajani - Igojeti[15] | 12 km | $19m Wereldbank via IDA | Caucasus Road Project (GE) ZIMO LLC (GE) |
Jun 2007 | Nov 2008 | Igoeti bypass viaducten voltooid in 2011 | |
Igojeti - Sveneti | 25 km | $55m Wereldbank via IDA | Ashtrom Group Ltd (IL) | 2008[19] | Jun 2009[20] | Rijbaan zuidzijde geopend in tweerichtingsmodus | |
Nov 2009[21] | Rijbaan noordzijde geopend. Verkeer in 2x2. | ||||||
Sveneti - Roeisi | Lot-1 km 80-85 | 5 km | $147m Wereldbank via IBRD[22] $37m Staatskas |
Akkord (AZ) | Jul 2009[23] | Oct 2010[24] | |
Lot-2 km 85-86 | 1 km | Akkord (AZ) | Nov 2011[25] | Rivier Liachvi Viaduct (2x 877 m) | |||
Lot-3 km 86-95 | 9 km | Todini Costruzioni (IT) | Nov 2011[26] | Inclusief Gori Tunnels (2x 800 m) | |||
Roeisi - Agara (Mochisi) | 19 km | $43m Wereldbank via IDA[22] | China Nuclear Industry 23 Construction Co (CN) |
Aug 2012 | Dec 2015[27] | ||
Agara (Mochisi) - Zemo Osiaoeri | Lot-1 Gomi Bypass | 7 km | $55m Wereldbank via IDA/IBRD | Copri Construction (KW) Black Sea Group (GE) |
Feb 2015[28] | Jun 2016[29] | |
Lot-2 Agarebi - Zemo Osiaoeri | 5 km | Copri Construction (KW) Black Sea Group (GE) |
Nov 2017[30] | Geopend voor verkeer op 22 aug 2020 samen met aansluitende Chasjoeri Bypass (Lot-1) | |||
Zemo Osiaoeri - Tsjoemateteli (Rikotitunnel oost portaal) |
Lot-1 Zemo Osiaoeri - Soerami | 8 km | €49,5m EIB |
Sinohydro (CN) | Sept 2017 | Aug 2020[31] | Lot-1 is in gebruik genomen tegelijk met bovenstaande "Lot-2 Agarebi - Zemo Osiaoeri" (totaal 13 km). Op 8 oktober 2020 werd de 2e brug over de weg Soerami-Tsotschnara geopend[32] |
Lot-2 Soerami - Tsjoemateteli | 6 km | $140m Wereldbank via IBRD | Astaldi (IT, 2017)[33] Sinohydro (CN, 2020)[34] |
In 2019 werd het contract met Astaldi beëindigd,[35] Sinohydro won in 2020 een nieuwe aanbestedingsprocedure en hervatte in 2021 de aanleg. Verwachte oplevering 2023. Astaldi verloor een arbitragezaak door de Georgische staat aangespannen.[13] | |||
Rikotipas Tunnel renovatie | 2 km | $28m Wereldbank via IBRD $7m Staatskas |
Sinohydro (CN) | Jul 2010 | Nov 2011[36] | Inclusief renovatie van 4 km Tunnel Bypass (Sh56) | |
Rikotipass weg[37] (Tsjoemateteli-Argveta) |
F1 Tsjoemateteli-Chevi | 12 km | $160m Wereldbank via IBRD €76m EIB $44m Staatskas |
China State Construction Engineering CSCEC (CN) |
Oct 2019[38] | Inclusief 22 bruggen en 3 tunnels Tweede parallelle Rikotitunnel (1800 m) | |
F2 Chevi-Oebisa | 12 km | $300m ADB[39] $140m Wereldbank $130m Staatskas |
Hunan Road & Bridge Construction Group (CN) |
May 2019[40] | Inclusief 35 bruggen en 20 tunnels | ||
F3 Iebisa-Sjorapani | 13 km | €332m EIB €20m Staatskas |
China Road and Bridge Corporation CRBC (CN) |
Mei 2019[40] | Inclusief 27 bruggen en 18 tunnels | ||
F4 Sjorapani-Argveta | 15 km | $278m ADB[41] $89m Staatskas |
Guizhou Highway Engineering Group (CN) |
Apr 2021 | Bevat 14 bruggen en 12 tunnels. In eerste instantie te financieren door Japanse JICA. Aannemer gecintracteerd in januari 2020, werkzaamheden zijn gestart in voorjaar 2021 | ||
Argveta - Samtredia[42] | Lot-3 Argveta-Nachshirghele (Argveta-Koetaisi Bypass) |
15 km | $212m JICA | Takenaka (JP) Todini Costruzioni (IT) |
Jun 2013[11] | Jun 2017[43] | Argveta naar Nachshirghele (2x2 rijstroken) |
Lot-1 Nachshirghele-Oekaneti (Koetaisi Bypass) |
17 km | Feb 2012[44] | Nov 2014[45] | Aanvankelijk gebouwd als 2-baans weg. Opening in 2014 samen met 15 km Lot-2 tot afslag Basji. In 2018 is een gecombineerd project van lot-1 en 2 gestart om de weg te verdubbelen naar 2x2.[46] | |||
Lot-2 Oekaneti-Samtredia (Koetaisi bypass-Samtredia) |
24 km | Nov 2012 | Jul 2016[47] | Oorspronkelijk gebouwd met 2 rijstroken, opening in 2016 van de resterende 9 km Basji - Samtredia. | |||
Lot-1 + Lot-2 tweede rijbaan Nachshirghele-Samtredia |
41 km | $73m Staatskas | Black Sea Group (GE, 3 lots) Akkord (AZ, 1 lot) |
Mei 2019[48] | Dec 2020[49] | Verdubbeling oorspronkelijke lot 1 & 2 naar autosnelweg (2x2) | |
■ In aanleg ■ Bouw opgeschort
|
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|