Natriumazide

Natriumazide
Structuurformule en molecuulmodel
	Kristalstructuur van natriumazide
Algemeen
Molecuulformule	NaN3
IUPAC-naam	natriumazide
Molmassa	65,00986928 g/mol
CAS-nummer	26628-22-8
Wikidata	Q407577
Beschrijving	Kleurloze kristallen
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
H-zinnen	H300 - H410
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P264 - P273 - P301+P310 - P501
Opslag	Brandveilig. Gescheiden van zuren, voeding, voeder en metalen, in het bijzonder lood en loodbevattende stoffen.
EG-Index-nummer	011-004-00-7
VN-nummer	1687
ADR-klasse	Gevarenklasse 6.1
LD50 (ratten)	(oraal) 27 mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	kleurloos
Dichtheid	1,846 g/cm³
Smeltpunt	275 °C
Vlampunt	300 °C
Oplosbaarheid in water	(bij 17°C) 417 g/L
Goed oplosbaar in	water, ethanol
Geometrie en kristalstructuur
Kristalstructuur	hexagonaal
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Natriumazide (NaN₃) is het azide van natrium. De stof komt voor als kleurloze en reukloze hexagonale kristallen. Ze is oplosbaar in water en ethanol.

Synthese

Natriumazide wordt in 2 stappen bereid:

Eerst worden natrium en ammoniak omgezet in natriumamide:

\mathrm {2\ Na\ +\ 2\ NH_{3}\ \longrightarrow \ 2\ NaNH_{2}\ +\ H_{2}}

Vervolgens reageren natriumamide en distikstofmonoxide met elkaar, om zo natriumazide te vormen:

\mathrm {2\ NaNH_{2}\ +\ N_{2}O\ \longrightarrow \ NaN_{3}\ +\ NaOH\ +\ NH_{3}}

Toepassingen

Natriumazide wordt gebruikt in ziekenhuizen en laboratoria als biocide.

In het laboratorium wordt natriumazide ingezet om benzylazide te bereiden, uitgaande van benzylbromide.

Natriumazide werd in vroege airbags gebruikt om stikstofgas te genereren dat de airbag opblaast. De stof ontbindt volgens de reactie:

\mathrm {2\ NaN_{3}\longrightarrow \ 2\ Na\ +3\ N_{2}}

Natriumazide is echter toxisch en mogelijk instabiel en in latere generaties van airbags is het vervangen door minder gevoelige en minder toxische gasvormende explosieven zoals nitroguanidine of guanidinenitraat.

Toxicologie en veiligheid

Natriumazide kan ontploffen bij verwarming boven het smeltpunt, vooral bij het snel verhitten. De oplossing in water is een zwakke base. Ze reageert met koper, lood, zilver, kwik en koolstofdisulfide, met vorming van bijzonder schokgevoelige stoffen. De stof reageert met zuren, waarbij het giftige en ontplofbare waterstofazide wordt gevormd.

Natriumazide remt de oxidatieve fosforylering door onomkeerbaar te binden aan de heem co-factor van het cytochroom-c-oxidase eiwitcompex, op vergelijkbare wijze als cyanide.

De stof is irriterend voor de ogen, de huid en de luchtwegen. Blootstelling aan concentraties boven de toegestane grenzen zou effecten op het zenuwstelsel kunnen hebben.

Externe links