Naar inhoud springen

Nicolas-Marie Dalayrac

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Nicolas-Marie Dalayrac
Nicolas-Marie Dalayrac - geschilderd door François-Séraphin Delpech, 1815.
Nicolas-Marie Dalayrac -
geschilderd door François-Séraphin Delpech, 1815.
Algemene informatie
Volledige naam Nicolas-Marie Dalayrac
Geboren 8 juni 1753
Geboorteplaats MuretBewerken op Wikidata
Overleden 26 november 1809
Overlijdensplaats ParijsBewerken op Wikidata
Land Vlag van Frankrijk Frankrijk
Werk
Genre(s) opera, HaFaBramuziek
Beroep componist, advocaat
(en) AllMusic-profiel
(en) Discogs-profiel
(en) MusicBrainz-profiel
Handtekening
Handtekening
Portaal  Portaalicoon   Muziek

Nicolas-Marie Dalayrac, (eigenlijk d'Alayrac) (maar ook: Dallairac, Daleyrac, Dallerac) (Muret, Haute-Garonne, 8 juni 1753Parijs, 26 november 1809) was een Frans componist en advocaat.

Hij was de zoon van Jean d'Alayrac en Marie Cluzel. Van 1761 tot 1767 ging hij in Toulouse op school. Toen hij terugkwam naar Muret, leerde hij zang en viool spelen en werd lid van een klein plaatselijk orkest, waar hij tweede viool ging spelen. Hij studeerde rechten en in 1774 was hij afgestudeerd en werd advocaat. Maar hij kon zijn voorliefde voor de muziek niet onderdrukken.

Later werd hij onderluitenant in de Garde du comte d'Artois in Versailles. In Parijs verkeerde hij kringen rond Baron de Bésenval, die hem opdracht gaven tot het schrijven van een opera. Hij kreeg compositieles van Honoré Langlé. Naar een essay voor een muziek van André Ernest Modeste Grétry noemt hij zich nu en schrijft zijn naam als Dalayrac.

Zijn eerste composities waren duo's, trio's en kwartetten voor violen, die hij nog onder een Italiaans pseudoniem publiceerde. Nadat de kwartetten veel succes bij het publiek kregen, maakte hij zijn identiteit bekend. Dalayrac behoorde tot de loge van de vrijmetselarij (neuf sœurs) en schreef muziek voor de inwijding van Voltaire en voor een erefeest voor Benjamin Franklin gehouden bij Madame Helvétius.

In 1781 componeerde hij voor een privéconcert van Baron de Bésenval zijn eerste opera's Le petit souper en Le chevalier à la mode. Zijn eerste publiekelijk uitgevoerde opera was L'Eclipse totale.

Dalayrac huwde de actrice Gilberte Pétronille Sallard. Tijdens de Franse Revolutie componeerde hij een aantal werken voor koor en harmonieorkest, meestal hymnes en patriottische liederen voor openbare uitvoeringen, zoals die in deze tijd veel gevraagd waren.

In 1798 werd hij lid van de Koninklijke Zweedse Akademie en in 1804 wordt hem de orde van de Légion d'honneur toegekend. Voor de jaarviering van de kroning van Napoleon op 4 december 1809 componeerde hij Le poète et le musicien.

Werken voor harmonieorkest

[bewerken | brontekst bewerken]
  • 1790 Hymne à Jean Jacques Rousseau, voor zang en harmonieorkest
  • 1792 Hymne à la Liberté "Vaillons au salut de l'Empire", voor zang en harmonieorkest - tekst: Gyrei-Dupré
  • 1794 Les Canons ou la Réponse au salpêtre, voor bariton, koor en harmonieorkest - tekst: Coupigny

Muziektheater

[bewerken | brontekst bewerken]
Voltooid in titel aktes première libretto
1780 A trompeur trompeur et demi 1 akte 23 november 1780, Brunoy Desfontaines, pseudoniem van F.-G. Fouques
1781 Le Chevalier à la mode 1 akte 1781, Parijs, privé-uitvoering Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1781 Le Petit souper, ou l'abbé qui veut parvenir 1 akte 1781, Parijs, privé-uitvoering Louis Édme Billardon de Sauvigny
1781 L'Eclipse totale 1 akte 7 maart 1782, Parijs, Comédie Italienne Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1783 Le Corsaire;
2e rev. versie: Le Corsaire algérien ou Le Combat naval
3 aktes 7 maart 1783, Versailles; rev. versie: 19 mei 1785, Parijs, Comédie Italienne;
2e rev. versie: 1 juli 1793, Parijs, Comédie Italienne
Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1783 Mathieu ou Les Deux Soupers;
rev. versie: Les Deux tuteurs
3 aktes;
rev. versie: 2 aktes
11 oktober 1783, Fontainebleau;
rev. versie: 8 mei 1784, Parijs, Comédie Italienne
Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1785 L'Amant-statue 1 akte 4 augustus 1785, Fontainebleau Desfontaines, pseudoniem van F.-G. Fouques
1785 La Dot 3 aktes 8 november 1785, Fontainebleau Desfontaines, pseudoniem van F.-G. Fouques
1786 Nina, ou La Folle par armour 1 akte 15 mei 1786, Parijs, Comédie Italienne Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1786 Azémia ou Le nouveau Robinson;
rev. versie: Azémia ou Les Sauvages
3 aktes 17 oktober 1786, Fontainebleau;
rev. versie: 3 mei 1787, Parijs, Comédie Italienne
Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1787 Renaud d'Ast 2 aktes 19 juli 1787, Parijs, Comédie Italienne Pierre-Yves Barré en Jean-Baptiste Radet,
naar Jean de La Fontaines, «L'Oraison de Saint Julien»
1787-1788 Les Deux Sérénades 2 aktes 23 januari 1788, Parijs, Comédie Italienne (J. F. T. Goulard)
1788 Sargines, ou L'Élève d'amour 2 aktes 14 mei 1788, Parijs, Comédie Italienne Jacques Marie Boutet de Monvel
1788 Fanchette, ou L'Heureuse Éprouve 2 aktes 13 oktober 1788, Parijs, Comédie Italienne Desfontaines
1788-1789 Les Deux petits Savoyards 1 akte 14 januari 1789, Parijs, Comédie Italienne Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1789 Raoul sire de Créqui;
rev. versie: Bathilde et Eloi
2 aktes 31 oktober 1789, Parijs, Comédie Italienne;
rev. versie: 9 november 1794, Parijs, Opéra-Comique
Jacques Marie Boutet de Monvel
1790 La Soirée orageuse 1 akte 29 mei 1790, Parijs, Comédie Italienne Jean-Baptiste Radet
1790 Le Chêne patriotique ou La Matinée du 14 juillet 1790 2 aktes 10 juli 1790, Parijs, Comédie Italienne Jacques Marie Boutet de Monvel
1790 Vert-Vert 1 akte 11 oktober 1790, Parijs, Comédie Italienne Desfontaines
1791 Camille, ou Le Souterrain 3 aktes 19 maart 1791, Parijs, Comédie Italienne Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1791 Agnès et Olivier 3 aktes 10 oktober 1791, Parijs, Comédie Italienne Jacques Marie Boutet de Monvel, naar Jacques Gazotte, «Olivier»
1791 Philippe et Georgette 1 akte 28 december 1791, Parijs, Comédie Italienne Jacques Marie Boutet de Monvel, naar Charlotte Villette
1792 Tout pour l'amour ou Roméo et Juliette 4 aktes 7 juli 1792, Parijs, Comédie Italienne Jacques Marie Boutet de Monvel
1792 L'Actrice chez elle 1 akte
1792-1793 Ambroise ou Voilà ma journée 1 akte 12 januari 1793, Parijs, Comédie Italienne Jacques Marie Boutet de Monvel
1793 Asgill ou Le Prisonnier de guerre;
rev. versie: Arnill ou Le Prisonnier américain
1 akte;
rev. versie: 2 aktes
2 mei 1793, Parijs, Opéra-Comique;
rev. versie: 9 maart 1795, Parijs, Opéra-Comique
Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1793 Urgande et Merlin 1 akte 14 oktober 1793, Parijs, Opéra-Comique Jacques Marie Boutet de Monvel
1794 La Prise de Toulon 1 akte 1 februari 1794, Parijs, Théâtre Feydeau Louis Benoît Picard
1794 Le Congrès des rois;
samen met: Henri Montan Berton, Matthieu Frédéric Blasius,
Luigi Cherubini, François Devienne, Prosper-Didier Deshayes,
André Ernest Modeste Grétry, Louis Emmanuel Jadin, Rudolphe Kreutzer,
Étienne Nicolas Méhul, Jean Pierre Solié, Armand-Emmanuel Trial
3 aktes 26 februari 1794, Parijs, Opéra Comique (Salle Favart) Desmaillots, pseudoniem van Antoine-François Ève en Sewrin,
pseudoniem van Charles-Augustin de Bassompierre
1794 L'Enfance de Jean Jacques Rousseau 1 akte 23 mei 1794, Rouen, Opéra-Comique François Guillaume Jean Stanislas Andrieux
1794 Les Détenus ou Cange commissionnaire de Lazare 1 akte 18 november 1794, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1795 La Pauvre femme 1 akte 8 april 1795, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1795 Adèle et Dorsan 3 aktes 27 april 1795, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1796 La Famille américaine 1 akte 20 februari 1796, Parijs, Opéra-Comique Jean-Nicolas Bouilly
1796 Marianne ou L'Amour maternel (La Tendresse maternelle) 1 akte 7 juli 1796, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1797 La Maison isolée ou Le Vieillard des Vosges 2 aktes 11 mei 1797, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1797 La Leçon ou La Tasse de gaces 1 akte 24 mei 1797, Parijs, Théâtre Feydeau Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1797 Gulnare, ou L'Esclave persanne 1 akte 30 december 1797, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1798 Alexis ou l'Erreur d'un bon père 1 akte 24 januari 1798, Parijs, Théâtre Feydeau Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1798 Léon, ou Le Château de Monténéro 3 aktes 15 oktober 1798, Parijs, Opéra-Comique François Benoït Hoffmann, naar A. Radcliffe
1798-1799 Adolphe et Clara, ou Les Deux prisonniers 1 akte 10 februari 1799, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1798-1799 Primerose (ook: Roger ou Le Page) 3 aktes 8 maart 1799, Parijs, Opéra-Comique Edmond-Guillaume-François de Favières
en Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1798-1800 Une matinée de Catinat ou Le Tableau 1 akte 1 oktober 1800, Parijs, Théâtre Feydeau Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1799 Laure ou L'Actrice chez elle 1 akte 27 september 1799, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1800 Le Rocher de Leucade 1 akte 14 februari 1800, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1800 Maison à vendre 1 akte 23 oktober 1800, Parijs, Opéra-Comique Alexandre Duval
1801 Léhéman, ou La Tour de Neustadt 3 aktes 12 december 1801, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1802 L'Antichambre ou Les Valets maîtres;
rev. versie: Picaros et Diégo ou la Folle soirée
1 akte 27 februari 1802, Parijs, Opéra Comique;
rev. versie: 3 mei 1803, Parijs, Opéra Comique
Louis Emanuel Felice Charles Mercier-Dupaty
1802 La Boucle de cheveux 1 akte 30 oktober 1802, Parijs, Opéra Comique François Benoït Hoffmann
1803 La Jeune prude, ou Les Femmes entre elles 1 akte 14 januari 1804, Parijs, Opéra-Comique Louis Emanuel Felice Charles Mercier-Dupaty
1804 Une Heure de mariage 1 akte 20 maart 1804, Parijs, Opéra-Comique Charles-Guillaume Etienne
1804 Le Pavillon du calife, ou Almanzor et Zobéide;
rev. versie: Le Pavillon des fleurs, ou Les Pêcheurs de Grenade
2 aktes 20 april 1804, Parijs, Opéra Ganier;
rev. versie: 13 mei 1822, Parijs, Opéra-Comique
Étienne Morel de Chédeville en J.-B.-D. Després/J.-M. Deschamps
1805 Gulistan, ou Le Hulla de Samarcande 3 aktes 30 september 1805, Parijs, Opéra-Comique Charles-Guillaume Etienne en Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1806 Deux mots ou une nuit dans la forêt 1 akte 9 juni 1806, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1806 Koulouf, ou Les Chinois 3 aktes 18 december 1806, Parijs, Opéra-Comique Guilbert de Pixérécourt
1807 Lina, ou Le Mystère 3 aktes 8 oktober 1807, Parijs, Opéra-Comique Jacques-Antoine Baron de Révéroni Saint-Cyr
1809 Elise-Hortense ou Les Souvenirs de L'Enfance 1 akte 26 september 1809, Parijs, Opéra-Comique Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1809 Le Poète et le musicien, ou Je Cherche un sujet 3 aktes 30 mei 1811, Parijs, Opéra-Comique Louis Emanuel Felice Mercier-Dupaty
Les Trois Sultanes uitsluitend fragmenten bewaard

Vocale muziek

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Adieu d'un vieillard à son fils, voor zang en basso continuo
  • Chanson patoise no. 2, vijf couplets voor zang en orkest
  • Le Premier amour, romance voor zang en piano
  • Recit Air de Lucrece, voor zang en piano
  • Quand la bien-aime reviendra, voor sopraan en strijkers
  • Six Quatuors d'airs connus mis en variation et en dialogue, voor twee violen, altviool en cello, opus 10
  • Six Trios, voor twee violen en bas, opus 2
  • Six Quatuors concertants, voor twee violen, altviool en bas, opus 11

Werken voor piano

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Les Trois Sultanes, ouverture voor piano
  • Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
  • Wilhelm Christiaan Maria Kloppenburg: Nicolas Dalayrac (1753-1809), Mens en melodie. 9 (1954), S. 378-383.
  • François-Joseph Fétis: Biographie Universelle des Musiciens et bibliographie générale de la musique, Paris: Firmin-Didot et Cie., 1881-89, 8 vols. Supplement et complement. 2 vols. ISBN 2-845-75049-8; heruitgave 2006, Adamat Media Corporation, ISBN 0-543-98534-2 (paperback); ISBN 0-543-98533-4 (hardcover)
  • Francis Claudon: Dictionnaire de l'opéra-comique français, Paris: Peter Lang, 1995, 531 p., ISBN 978-3906753423
  • Marianne Betz: Musikalienbibliographie, in: Der Csakan und seine Musik : Wiener Musikleben im frühen 19, Jahrhundert, dargestellt am Beispeil einer Spazierstockblockflöte, Tutzing: Verlegt bei Hans Schneider, 1992, 294 p.
  • Robert Brecy: Florilege de la chanson revolutionnaire de 1789 au front populaire, Edition revue et corrigee, Conde-sur-noireau, France: Les Editions Ouvrieres, 1990, 305 p.
  • Spire Pitou: The Paris opera. - An encyclopedia of operas, ballets, composers, and performers; rococo and romantic, 1715-1815, Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1985, 619 p., ISBN 978-0-313-24394-3
  • Karin Pendle: Marsollier & Dalayrac : a working friendship, Music and Letters. 64 (1983), S. 44-57.
  • Christian Doumet, Claude Pincet: Les musiciens français (Reliure inconnue), Rennes: Editions Ouest-France (1 février 1982), 438 p., ISBN 978-2-858-82420-5
  • Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 1, Band A-F, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 371 p., ISBN 3-7952-0203-5
  • Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 2, Band G-M, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 373-772 p., ISBN 3-7952-0228-0
  • Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon - 2. rev. och utvidgade uppl., Stockholm: Sohlman Förlag, 1975-1979, 5 v.
  • Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon : nordiskt och allmänt upplagsverk för tonkonst, musikliv och dans, Stockholm: Sohlmans Förlag, (1951-)
  • Gustaf Hilleström: Utlandska ledamöter, in: Matrikel 1771-1971 : Kungl. Musikaliska Akademien, Strängnäs: Nordiska Musikförlaget i distribution, 1971, 286 p.
  • Marc Honneger: Dictionnaire de la musique, Paris: Bordas, 1970-76
  • Zenei lexikon, Budapest: Zenemukiado Vallalat, 1965
  • Richard J. Wolfe, Carleton Sprague Smith: Secular music in America 1801-1825, New York: New York Public Library, 1964
  • Robert Eitner: Biographisch-bibliographisches Quellen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten Christlicher Zeitrechnung bis Mitte des neunzehnten Jahrhunderts, Graz: Akademische Druck- u. Verlaganstalt, 1959
  • Joaquín Pena, Higinio Anglés, Miguel Querol Gavalda: Diccionario de la Música LABOR, Barcelona: Editorial Labor, 1954, 2V, 2318P.
  • Jean Godefroy-Demombynes: Histoire de la musique française, 1943, 431 p.
  • Theodore Baker: Baker's biographical dictionary of musicians, Fourth edition revised and enlarged, New York: G. Schirmer, 1940
  • Theodore Baker, Alfred Remy: Baker's biographical dictionary of musicians, Third edition, New York: G. Schirmer, 1919, 1094 p.
  • Theodore Baker: Biographical dictionary of musicians, New York: G. Schirmer, 1900, 653 p.
  • Henri Gougelot: La Romance française sous la Révolution et l'Empire; étude historique et critique, Melun: Legrand et Fils, 1938
  • Carlo Schmidl: Dizionario universale dei musicisti, Milan: Sonzogno, 1937, 2V p.
  • Paul Frank, Wilhelm Altmann: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon : für Musiker und Freunde der Musik, Regensburg: Gustave Bosse, 1936, 730 p.
  • Tobias Norlind: Allmänt musiklexikon, Stockholm: Wahlström & Widstrand, 1927-28, 2V p.
  • Alfred Hannedouche: Les Musiciens et compositeurs français, Paris: Lecene, Oudin et Cie, Editeurs, 1890
  • James Duff Brown: Biographical dictionary of musicians. - With a bibliography of English writings on music, Paisley, Scotland: A. Gardner, 1886, 637 p.
  • La Mara - pseudoniem van: Marie Lipsius: Musikerbriefe aus fünf Jahrhunderten : erster Band, Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1886, 354 p.
  • David Baptie: A handbook of musical biography, London: W. Morley, 1883, 256 p.
  • Felix Clement: Les musiciens celebres depuis le seizieme siecle jusqu'a nos jours, Paris: Librairies Hachette, 1878
  • Eusebe Lucas: Les concerts classiques en France, Paris: Sandoz & Eischbacher, 1876, 213 p.
  • Alfred Dantes (pseudonym: Charles Victoire Alfred Langue): Dictionnaire biographique et bibliographique ... des hommes les plus remarquables dans les lettres, les sciences et les arts, etc ..., Paris: 1875
  • Gustave Chouquet: Histoire de la musique dramatique en France depuis ses origines jusqu'a nos jours, Paris: Librairie Firmin Didot Freres, Fils et Gie, 1873
  • Louis Charles Dezobry, Jean Louis Theodore Bachelet: Dictionnaire general de biographie et d'histoire, etc ..., Paris: 1869, 2 vols.
  • Wilhelm Bauck: Musik och Theater; samlade kritiska uppsater; dels ur journaler och tidskifter, dels ur konsthistoriska forelasningar, Hallna I. K. musikaliska akademien, Stockholm: P.A. Norstedt & Soner, 1868, 276 p.
  • F. Crozat: Revue de la musique dramatique en France, contenant un essai abrege de l'histoire de l'opera; des notices; par ordre alphabetique, de tous les operas ... qui ont ete representes en France ... et enfin des notices ... des compositeurs dont les oeuvres ont ete representes en France, avec la liste de tous leurs ouvrages, Grenoble: Imprimerie de Prudhomme, 1866, 477 p.
  • Adolphe-Charles Adam: Souvenirs d'un musicien, Paris: Michel Levy Freres, 1857
  • Johann Christian Ferdinand Hoefer: Nouvelle biographie generale, etc ..., Paris: 1852-66, 46 vols.
  • George Hogarth: Memoirs of the opera in Italy, France, Germany and England, Vol. II, New York: 1851, 379 p.
  • François Xavier de Feller: Biographie universelle ou dictionnaire des hommes qui se sont fait un nom, etc ..., Lyon: 1851, 8 vols.
  • Biographie Toulousaine, ou dictionnaire historique des personnages qui ... se sont rendus celebres dans la ville de Toulouse, etc ..., Paris: 1823, 2 vols.