Nagorno-Karabach is een de facto onafhankelijke republiek, maar is de jure onderdeel van Azerbeidzjan. Ook gebieden eromheen zijn onder Armeense controle.
De Oorlog in Nagorno-Karabach was een gewapend conflict tussen Nagorno-Karabach, dat naar zelfbeschikking streeft (volstrekte onafhankelijkheid van Azerbeidzjan ofwel aansluiting bij Armenië), en Azerbeidzjan, dat deze regio onder volledige zeggenschap wil hebben. De wortels van het conflict gaan terug tot het begin van de 20e eeuw. In februari 1988 escaleerde het conflict geleidelijk tot een daadwerkelijke oorlog tussen Azerbeidzjan en Nagorno-Karabach, waarbij Armenië vanaf het begin hulp leverde aan de laatste en sinds 1993 zelf ook betrokken raakte bij het conflict.[7][8][9][10]
Momenteel is Nagorno-Karabach, in omvang verdubbeld als de Republiek Artsach, de facto onafhankelijk van Azerbeidzjan, maar internationaal niet erkend. Deze verdubbeling vond plaats door inlijving van het tussen Armenië en Nagorno-Karabach gelegen gebied. Daarmee is een aaneengesloten Armeens gecontroleerd gebied ontstaan, samengesteld uit het oorspronkelijke Armenië en het nieuwe Artsach. Een noordelijk district dat oorspronkelijk bij Nagorno-Karabach behoorde is sinds 1991 bezet door Azerbeidzjan, al zal deze staat niet van bezetting willen horen. De meeste landen van de wereld rekenen het gehele gebied de jure (formeel) tot het grondgebied van Azerbeidzjan. Sinds 1994 onderhandelen Armenië en Azerbeidzjan over de toekomstige status van het gebied.
Juridische en historische conceptie van het conflict
Bij de oorlog in Nagorno-Karabach staan het zelfbeschikkingsrecht van een volk en de territoriale integriteit van een staat tegenover elkaar. Formeel behoort Nagorno-Karabach tot het grondgebied van Azerbeidzjan, maar de Azerbeidzjaanse autoriteiten hebben momenteel geen enkele zeggenschap over Nagorno-Karabach. De facto gedraagt Artsach (Nagorno-Karabach) zich als een onafhankelijke republiek, maar feitelijk is het een provincie geworden van Armenië.[bron?][11] In de oorlog van 1991-1994 hebben de Armeniërs van Nagorno-Karabach inmiddels niet alleen de voormalige autonome oblast gefortificeerd, maar ook het oorspronkelijk door Azerbeidzjanen en Koerden bewoonde gebied bezet dat tussen Armenië en Nagorno-Karabach is gelegen, zo is een geografische verbinding tot stand gekomen met Armenië[7] en een veiligheidsgordel gevormd.[12] Anderzijds is het Azerbeidzjaanse gezag in het noordelijke district van Nagorno-Karabach gehandhaafd gebleven. Grootschalige etnische zuiveringen hebben ervoor gezorgd dat er in het Armeens gecontroleerde gebied voornamelijk nog Armenen wonen, terwijl in het noorden van de betwiste regio de Armenen zijn verdreven. Deels is deze zuivering dus een bevolkingsuitwisseling geworden. Als vergelding voor het bezet houden van Azerbeidzjaans grondgebied, houden Azerbeidzjan en bondgenoot Turkije de grenzen met Armenië en Artsach gesloten.[11] De Azerbeidzjaanse regio Nachitsjevan is een enclave tussen Armenië en Turkije geworden.
Armenië, Nagorno-Karabach en Azerbeidzjan. Het gebied van de voormalige Nagorno-Karabachse Autonome Oblast omlijnd met rood. Het gebied onder de feitelijke jurisdictie van de Republiek Artsach in het bruin.
↑ abThomas de Waal (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press. ISBN 0-8147-1945-7.
↑ abLevon Chorbajian, Patrick Donabédian, Claude Mutafian The Caucasian knot: the history & geopolitics of Nagorno-Karabagh. Zed Books, 1994, p. 14. ISBN 978-1-85649-288-1.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
