Punk (muziek)
Punk is Engels voor tuig, schorem.
Vanaf het midden van de jaren 1970 verwijst de term naar een stroming binnen de jongerencultuur die provocatie, wantrouwen tegen de grote ideologieën en de autonomie van het individu centraal stelt. Punk is speels, agressief, veelal humoristisch en anti-alles, wat onvermijdelijk leidt tot zelfspot. De weerzin tegen de gevestigde orde, en daarmee tegen bestaande uitgeverijen, galeries en platenmaatschappijen, heeft een doe-het-zelfmentaliteit tot gevolg.
Geschiedenis
Voorlopers
Punks (in het Nederlands ook wel: 'punkers') waren niet de eersten die hun walging vertaalden in provocatief absurdisme. Het verschijnsel draagt kenmerken van dadaïsme en situationisme maar vindt dankzij de massamedia een veel groter publiek.
Ontstaan
In 1970 brengt Nick Tosches het woord punk voor het eerst in verband met luidruchtige popmuziek. Hij doet dat in een artikel voor het Amerikaanse muziektijdschrift Fusion, getiteld The Punk Muse: The True Story of Protopathic Spiff Including the Lowdown on the Trouble-Making Five-Percent of America's Youth.
Dankzij de gewiekste Engelse kunstenaar/broekenverkoper/mediamanipulator Malcolm McLaren verwijst de term vanaf 1976 naar een stroming binnen de jongerencultuur.
Als manager van de punkgroep the Sex Pistols zet McLaren in 1976 een handige mediacampagne op touw die onder het rebelse deel van de Britse jeugd massale navolging vindt. De stijl van de Sex Pistols is niet uniek maar leunt zwaar op de ongepolijste gitaarrock van Amerikaanse groepen als de Stooges, de Ramones en de New York Dolls. Met terugwerkende kracht worden ook deze artiesten tot de punk gerekend.
De Hoogtijdagen
In het kielzog van de Sex Pistols beginnen talloze Britse jongeren hun eigen punkband, terwijl bestaande groepen als The Clash zich haastig een punkimago aanmeten.
Als reden voor het succes van de punk worden vaak de sociale omstandigheden in het Verenigd Koninkrijk genoemd (stakingen, werkloosheid e.d.) Het optimisme van de hippiegeneratie heeft voor veel jongeren afgedaan. Ze voelen zich genegeerd en niet serieus genomen, en besluiten alle heersende muziekregels aan hun laars te lappen. Vaak zonder enige kennis van muziekachtergronden beginnen ze een bandje. Punkliedjes bestaan zelden uit meer dan drie akkoorden. De zang is hard en vals. De artiesten tooien zich in gescheurde kleding en gebruiken scheermesjes en veiligheidsspelden als sieraden.
Invloed
Nadat Johnny Rotten begin 1978 de Sex Pistols verlaat, raken de veiligheidsspelden al snel uit de mode en wordt de betekenis van de pure punk als muzieksoort marginaler. Toch blijft de stroming nog jarenlang invloedrijk, met name op het gebied van mode, popmuziek en grafische vormgeving.
Onder de noemer new wave bepaalt de mentaliteit van de punks nog jaren het gezicht van de Britse popmuziek.
In de jaren 90 kent de punkmuziek weer een opleving: onder invloed van de Amerikaanse grunge leeft met name in Groot Brittannië de belangstelling voor de oude punkmuziek weer op. Er worden diverse verzamel-cd's uitgebracht.
Punk in England
- Muziek
- Mode
- Vormgeving
Punk in de VS
- Muziek
Punk in België
- Muziek
- the Kids vanaf '78
Punk in Nederland
De punk-scene in Nederland valt min of meer samen met de kraakbeweging en is daardoor sterk politiek georiënteerd.
Vergeleken met het Verenigd Koninkrijk, dringt het bestaan van de stroming in Nederland nauwelijks tot het grote publiek door, met uitzondering van optredens van Iggy Pop en de Stranglers in het populaire televisieprogramma AVRO's Toppop.
Pas in de jaren tachtig worden enkele uiterlijke kenmerken van de punk door een breed publiek overgenomen, zoals stekelhaar (onder invloed van Doe Maar)
- Muziek
- Organisaties
Punk elders
- Muziek
Zie ook: punkrock