Overleg:DOK (discotheek)

English

This needs to be translated into English. DOK was an important venue and I was lucky to have frequented it briefly in 1984 and for a longer time in 1987. People need to know how important it was in terms of all of North-Western Europe of the time, not just Amsterdam. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 109.245.158.136 (overleg · bijdragen) 4 apr 2017 21:37‎

De jaren tachtig

In de paragraaf Laatste jaren van dit lemma wordt, alleen al door de titel, min of meer gesuggereerd dat de neergang van het DOK eigenlijk al vroeg in de jaren tachtig werd ingezet. Nog sterker gebeurt dat in deze zin in het lemma over de Odeon: "Charité verkocht het DOK in 1981 aan Rob Frisch en Jaq Sminia, maar de zaak ging geleidelijk achteruit en werd in 1989 gesloten." Mijn herinnering is echter heel anders. Het grootste deel van de jaren tachtig was het DOK nog the place to be, juist voor jonge homo's, mede door dat nieuwe, "trendy" interieur, gecombineerd met de bijna mythische status die de roemrijke geschiedenis de club gaf. Pas eind 1987, toen de klachten over overlast begonnen en hoofdcommissaris Nordholt in al zijn wijsheid besloot dat de tent maar tot 12 uur 's avonds open mocht blijven, kwam de klad erin, en toen ging het ook heel snel bergafwaarts, tot het licht in maart 1989 definitief uitging.

Ik heb het nog eens nagekeken in mijn persoonlijk "archief", en daarin vond ik een portret van het DOK, verschenen in de Haagse Post in 1989, bij gelegenheid van de sluiting, dat mijn lezing lijkt te bevestigen. Dat artikel heb ik dan ook als voornaamste bron gebruikt voor veel van mijn toevoegingen.

Uit wat bewaarde homogidsen uit de jaren tachtig doemt ook het beeld op van een nog volop bruisende discotheek: "Modern renovated, very popular", "Jong publiek" (1981), "Amsterdam's oldest and most famous gay disco" (1986), "going well", "Young Crowd", "Progressief jong publiek, studenten" (1987), en "going well for many years", "Young Crowd", "Progressief jong publiek, studenten" (1988). Ook een artikeltje uit de Volkskrant van 15 april 1989, n.a.v. de sluiting, stelt: "De roem van DOK strekte zich uit tot de jaren tachtig."

Ik heb de teneur van de paragraaf Laatste jaren dus ietwat veranderd, en die paragraaf meteen ook maar een nieuwe titel gegeven, Vernieuwing en einde, die de lading nu wat beter dekt.

Verder heb ik de zinsnede over de iT uit de tekst verwijderd. Het DOK sloot in maart 1989 zijn deuren en de iT werd, volgens ons eigen artikel, pas in september van datzelfde jaar geopend, dus de iT kan nooit een oorzaak ven de neergang van het DOK geweest zijn. Elders in het artikel heb ik wel een zinnetje aan de iT gewijd, omdat die discotheek wat mij betreft wel genoemd moet worden in een artikel over het DOK.

Dan nog iets over de naam. Op het enige toegangskaartje dat ik bewaard heb, van juni 1988, wordt de discotheek "D.O.K." genoemd, met puntjes dus. Ook die homogidsen uit de jaren tachtig spreken consequent van "D.O.K." Pas in mijn knipsels van na de sluiting kom ik de schrijfwijze "DOK" tegen, maar het NRC heeft het in 1990 ook nog over "D.O.K." Iemand die weet waarom er in ons artikel geen puntjes in de naam staan?

En tot slot de schrijfwijze van de naam van een van de eigenaren in de jaren tachtig. In het Haagse Postartikel uit 1989 heet hij Jac Sminia, in ons artikel Jaq Sminia. Via Google zijn beide schrijfwijzen van de naam niet te vinden, behalve dan op Wikipedia zelf. Kan iemand hier uitsluitsel geven? Matroos Vos (overleg) 26 jul 2017 04:52 (CEST)

Hartelijk dank voor je aanvullingen! Het "probleem" was dat alles hier als het even kan met bronnen onderbouwd moet worden. Voor de kennelijk toch nog bruisende jaren in de jaren 80 had ik gewoon geen bronnen voorhanden (afgezien van dat ik die tijd zelf niet heb meegemaakt). Ben dus erg blij dat jij nog wel een bron beschikbaar had! De vragen die je opwerpt, zal ik bij gelegenheid nog even proberen na te gaan. Groeten, Paul2 (overleg) 26 jul 2017 21:43 (CEST)

Over de jaren 80 bloeiend of niet: uit eerste hand kan ik melden dat op de omzetten in die tijd (tot zeker aan 1988) weinig was aan te merken. Het faillissement zal toch vooral het gevolg van financieel management moeten zijn geweest. Geholpen door de ten gevolge van overtreding van de sluitingstijden opgelegde vroegere sluitingstijden.– De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 87.212.31.144 (overleg · bijdragen)

Hoi Paul2, graag gedaan. Maar jij zeker ook bedankt, want het is me inmiddels wel duidelijk dat jij hier op dit gebied al een ongelooflijke berg pionierswerk verzet hebt.

Ik heb trouwens net nog even gekeken in het Homo-erotisch woordenboek van Arendo Joustra (uit 1988), en die heeft het zowel over "Dok" als over "D.O.K." Zonder puntjes spelt hij het dus met slechts één hoofdletter, en niet zoals ons lemma met drie hoofdletters. Om het allemaal nog maar weer verwarrender te maken... Matroos Vos (overleg) 26 jul 2017 23:31 (CEST)

Wat betreft de namen heb ik nog even wat bronnen bekeken: in de literatuur, bijv. de Homo-encyclopedie (2005) en het proefschrift van Koenders (1996), staat "DOK", net zoals in de gids "Amsterdam in je kontzak" uit 1984. "Jaq" Sminia staat ook alszodanig in de Homo-encyclopedie, maar dit zal de afkorting van Jacques zijn, wat normaliter werd afgekort als "Jac.". Ik denk dat we dat laatste dus in elk geval wel kunnen aanpassen. Groeten, Paul2 (overleg) 29 okt 2017 06:17 (CET)

Hoi Paul, veel bronnen hebben het inderdaad over "DOK", dus ik zie op dit moment inderdaad niet genoeg redenen om de titel van dit lemma te veranderen in "D.O.K." Toch kom ik ook die naamsvariant behoorlijk vaak tegen. Ik noemde hierboven al enige papieren bronnen uit de jaren tachtig, en nog wat zoeken op internet leverde bv. dit, dit, dit, dit en dit op. Ik heb de naam "D.O.K." net dus wel als een alternatieve naam toegevoegd aan de inleiding. Ben je het eens met die tussenoplossing?

En dan wat betreft de vraag of het "Jaq" of "Jac" Sminia is. Voor die laatste schrijfwijze, die ik vond in dat HP-artikel uit 1989, durf ik niet per se mijn hand in het vuur te steken. Zo schrijft Hans Goedkoop in datzelfde artikel bijvoorbeeld ook "Dag Hammerskjøld" in plaats van "Dag Hammarskjöld", en "Freddy Mercury" in plaats van "Freddie Mercury". Ik maakte eigenlijk vooral melding van die alternatieve schrijfwijze om aan te geven dat niet helemaal zeker is hoe de man precies heet, in de hoop dat er ergens nog een betrouwbare bron zou zijn die uitsluitsel zou kunnen geven. Ik heb net zelf nog even gezocht in het archief van IHLIA, maar daar vond ik alleen een Loek Sminia. Ik heb "Jaq" dus maar gewoon in ons lemma laten staan, en slechts in een noot vermeld dat het ook wel eens "Jac" zou kunnen zijn. Hartelijke groet, Matroos Vos (overleg) 29 okt 2017 21:00 (CET)

Prima opgelost met DOK/D.O.K. - ik denk dat D.O.K. wel de "officiële" naam was, maar dat naarmate die ingeburgerd raakte, men uit gemak steeds vaker gewoon DOK ging schrijven. Wat Sminia betreft denk ik dat "Jaq" gewoon een slordigheid was, aangezien de voornaam Jacques verouderd raakte en men hierbij vaak niet meer goed weet dat die als "Jac." afgekort werd. Maar wellicht komt ook hier nog eens een goede bron voor bovendrijven. Groeten, Paul2 (overleg) 30 okt 2017 09:39 (CET)

Wat betreft de namen: officieel is het Robert Karel Frisch en Jacob Trinus Sminia. Zie NRC Handelsblad van 31 augustus 1990 Alice2Alice (overleg) 31 okt 2017 14:28 (CET)

Mooie vondst! Ik denk dat we Sminia dan wel Jac. kunnen noemen. Paul2 (overleg) 31 okt 2017 23:32 (CET)

Inderdaad, prima speurwerk! Ik zal zo die voetnoot even aanpassen. Op het adres waarop Frisch en Sminia toentertijd ingeschreven waren, Kloveniersburgwal 95, is overigens onder meer daklozenopvang De Kloof gevestigd. Misschien waren ze allebei volledig aan lager wal geraakt na het faillissement van het D.O.K., maar misschien is het ook allemaal wat minder dramatisch, en stonden ze gewoon om wat voor reden dan ook ingeschreven bij hun (daar toen ook al gevestigde?) advocaat. Grappig detail is nog dat dat pand op de Kloveniersburgwal 95 ontworpen is door dezelfde architect die ook Odeon gebouwd heeft. Toeval bestaat niet? Matroos Vos (overleg) 3 nov 2017 03:04 (CET)

Wat aanvullingen van een, relatieve, D.O.K.-insider, op dit mooie artikel :

Voor wat betreft bovengenoemd adres: dat was niet het huisadres van Frisch en Sminia, die niet alleen gezamenlijk eigenaar/beheerder waren, maar ook een gezamenlijke huishouding voerden. Lange tijd hadden ze naast het D.O.K. (hoofdletters en puntjes) een antiekzaak in een zijstraat van de Vijzelgracht. Exacte details over beide heren zullen niet makkelijk meer verkregen kunnen worden. Beide zijn inmiddels overleden.

Over de jaren 80 bloeiend of niet: uit eerste hand kan ik melden dat op de omzetten in die tijd (tot zeker aan 1988) weinig was aan te merken. Het faillissement zal toch vooral het gevolg van financieel mismanagement moeten zijn geweest. Geholpen door de ten gevolge van overtreding van de sluitingstijden opgelegde vroegere sluitingstijden, de afwezigheid van reserves uit de vette jaren en een bierbrouwer die op de kelder aasde. Er waren bij het faillissement belangstellenden voor overname, maar de rechten werden, onderhands, aan de, grootste schuldeiser, de bierbrouwerij, gegund. Hierdoor kon de bierbrouwer eindelijk de 1000 liter bierbollen plaatsen die het Odeon, een groot-omzetter aan bier, al zolang wilde hebben. De klachten over 'geluidsoverlast' waren voornamelijk het gevolg van de wisseling van de wacht in de buurpanden. Coffeeshop Hausmann met bovengelegen kamerverhuur op Singel 458 maakte plaats voor The Waterfront Hotel. Later werd ook Singel 462 een hotel: Hotel Agora.

Ten aanzien van de schrijfwijze: definitief alleen hoofdletters. Aanvankelijk met puntjes ertussen, later ontstond de typografische variant waarin de hoofdletters omkaderd werden door vierkanten. Dat logo stond ook op de buitenkant van de kelderdeur en zodra ik de foto, die ik daar met zekerheid nog van heb, boven water heb, zal ik eens trachten die toe te voegen. Daarnaast stond, in mijn herinnering, het omkaderde logo ook op de DOK-lucifersdoosje (zwart doosje, wit logo) en op de verschillende T-shirts die bij de roemruchte thema-party's (Tropical Fruit-party, Marilyn Monroe-party), in beperkte oplage, aan personeel en klanten werden uitgedeeld.– De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 87.212.31.144 (overleg · bijdragen)