Portaal:Oudheid/werkplaats/Hephaestion
Hephaistion, Oudgrieks Ἡφαιστίων, of Hephaestion (ca. 356 v.Chr. - herfst 324 v.Chr.) was een zoon van Amyntor, een Macedonisch aristocraat, vriend van Alexander de Grote en waarschijnlijk ook zijn geliefde. Met hem bootste Alexander een scène na waarbij hij en Hephaestion respectievelijk de graven van Achilles en Patroclus bekransten.
Dankzij zijn uitzonderlijke loyaliteit jegens Alexander en door de belangrijke rol die hij gespeeld heeft in het besturen van en het laten omgaan van verschillende volkeren in het rijk kan Hephaestion als de tweede man worden beschouwd, na Alexander.
Inleiding: het probleem van de bronnen[brontekst bewerken]
Alle klassieke schrijvers zijn het erover eens dat Hephaestion tot de grootste vertrouwelingen van de latere Macedonische koningen behoorde. Aangezien dit erg bijzonder was, gaf men aan Hephaestion een eigen heroëncultus.
De vriendschap tussen Alexander en Hephaestion werd al snel vergeleken met de vriendschap van Achilles en Patroclus uit Homerus' Ilias en daarbij vergeleken mooier gemaakt dan hij, waarschijnlijk, in werkelijkheid was. Op deze manier werd net als bij Alexander de heldstatus gegeven aan Hephaestion.
Wat de bijzondere verhouding tussen Alexander en Hephaestion in werkelijkheid ook was, alle mogelijkheden zijn al bedacht. Net als zijn geliefde Alexander, verschijnt Hephaestion in de verhalende overlevering. Enkele voorbeelden:
- Hij was sinds zijn vroege jeugd een onafscheidelijke vriend van Alexander de Grote, zoals de Romeinse historicus Quintus Curtius Rufus schreef.[1] Dit wordt zeer onwaarschijnlijk bevonden, daar hij niet behoorde tot de enkele vrienden van Alexander, die door koning Philippus II van Macedonië in 337 v.Chr. verband waren.
- Het idee dat de moeder van de Perzische koning Darius III, na de Slag bij Issos in 333 v.Chr., Hephaestion voor Alexander aanzag, is een mythe.[2]
Welke bedoelingen Hephaestion had met zijn politieke en militaire carrière had, met zijn ongetwijfeld intense vriendschap met Alexander, wordt door de klassieke schrijvers verschillend beoordeeld. Het is daarom voor de geschiedkundigen van tegenwoordig erg lastig om een uit de kern van betrouwbare bronnen, een biografie samen te stellen en tot een juist en rechtvaardig oordeel over Hephaestion te komen.[3]
Biografie[brontekst bewerken]
Opkomst in het leger[brontekst bewerken]
De exacte sterfdatum van Hephaestion is niet bekend, maar toen hij stierf in oktober 324 v.Chr. was hij nog "een jonge man".[4] Hij moet ongeveer even oud als Alexander zijn geweest en rond 360 v.Chr. geboren zijn. Hij werd geboren als zoon van een Macedonisch adelgeslacht in Pella en[5] werd samen met de kroonprins Alexander en andere zonen van Macedonische adellijke huizen afgebeeld in de residentieschool van Pella en het nymphaion van Mieza. Zijn belangrijkste leraar was zonder twijfel Aristoteles.
Hij verschijnt oorspronkelijk voor eerst als officier van de hetairoi, met een eigen commando tijdens Alexanders tocht van Tyrus naar Egypte in de late herfst van 332 v.Chr.. Hij voerde ook de vloot daarheen.[6] Op 1 oktober van het jaar 331 v.Chr. wordt hij tijdens de Slag bij Gaugamela door een vijandelijke speer verwond. Dat bericht Lucius Flavius Arrianus,[7] zonder daarbij een rang op te geven.
In het proces tegen Philotas in de herfst van 330 v.Chr., is Hephaestion aanwezig bij de veroordeling en foltering.[8] Nadat Philotas gestorven is, verdeelt Alexander het commando van de hetairoi onder twee generaals, namelijk: Hephaestion, zoon van Amyntor en Clitus, zoon van Dropidas. Daarmee halveerde Alexander het Hetairoiverband, wat ervoor zorgde dat zulk groot belang in het rijk in tweeën werd gesplitst, zodat voor zulke goede vrienden niet meer zulke grote belangen hadden.[9]
Referentie(s)[brontekst bewerken]
- ↑ Curtius Rufus, III 12.16.
- ↑ Arrianus (Anabasis II 12.6.) vond naar eigen zeggen deze bewering niet in de twee belangrijkste verhalen van tijdgenoten, namelijk Ptolemaios en Aristobulos, het komt slechts in de romantische traditie voor, daarom betwijfelt hij de geloofwaardigheid van deze bewering ten sterkste.
- ↑ Daartoe onder andere Gerhard Wirth in zijn commentaar op Arrianus, Anabasis I 12.1: „Wieweit hier (sc. beim Freundschaftsverhältnis von Alexander und Hephaistion) Persönlich-Menschliches und Politisch-Notwendiges einander bedingen, läßt sich im einzelnen nicht mehr erkennen“.
- ↑ Ploutarchos, Alexandros 72.1-2.
- ↑ Arrianus, Anabasis VI 28.4 en Indika 18.3.
- ↑ Curtius Rufus, IV 5.10; zie G. Plaumann, art. Hephaistion (3), in RE VIII 1 (1912), col. 291.
- ↑ Arrianus, Anabasis III 15.2.
- ↑ Ploutarchos, Alexandros 49.11-13.
- ↑ Arrianus, Anabasis III 27.4–5.