Naar inhoud springen

Rebec

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Rebec
Rebeck
Rebec
Classificatie
Gerelateerde instrumenten
vedel, viool, viola da gamba, dramyin, gadulka
Portaal  Portaalicoon   Muziek

De rebec (soms rebeck of andere afwijkende spellingen) is een met een strijkstok bespeelbaar strijkinstrument. In de meest bekende vorm heeft de rebec drie snaren en wordt op de arm, op de knie rustend of ertussen geklemd, of onder de kin (als een viool) bespeeld.

De rebec werd ontwikkeld in de Middeleeuwen en was erg populair in de 15e en 16e eeuw. Het is een Europees instrument, maar waarschijnlijk ontwikkeld uit de Arabische vedel ook wel rebab genoemd. De rebec werd voor het eerst genoemd als instrument in de 14e eeuw, hoewel een erg gelijkend instrument reeds bespeeld moet zijn rond de 10e eeuw. In het Brugse De bouc vanden ambachten uit omstreeks 1371 worden gangbare muziekinstrumenten genoemd waaronder rebeben.

Het aantal snaren op de rebec varieert tussen de 1 en 5, hoewel 3 snaren het meest voorkomt. De snaren worden vaak in kwinten gestemd, hoewel deze stemming niet universeel is. Het instrument was oorspronkelijk een hoog instrument als de viool, maar latere versies werden zo ontwikkeld (ook lager gestemde grotere instrumenten) dat er rond de 16e eeuw door componisten stukken werden geschreven voor een hele familie van rebecs, net als voor strijkersconsorten met vedels. Tegenwoordig speelt men vooral op replica's die zijn nagebouwd naar aanleiding van afbeeldingen van het instrument, en overgeleverde oude originelen.

Een rebecspeler in Cantabrië, Noord-Spanje

Door de eeuwen heen werd de rebec steeds meer vervangen door de vedel en later de viool en raakte het instrument in de kunstmuziek steeds meer in onbruik na de renaissance. Het instrument bleef wel in gebruik bij het spelen van dansmuziek tot ver in de late 18e eeuw, echter vaak in de vorm van een klein zakformaat viooltje. Ook in de volksmuziek bleef de rebec in gebruik, vooral in Oost-Europa en Spanje en delen van Noord-Afrika.

De rebec in verhalen

[bewerken | brontekst bewerken]

Een rebec werd prominent gebruikt in een van Ellis Peters' (12e-eeuwse) Cadfael-verhalen: Liliwin, de hoofdpersoon van The Sanctuary Sparrow, verdiende zijn geld met rebecspelen. Zijn rebec werd beschadigd door iemand die hem van moord beschuldigde, maar de rebec werd gerepareerd door een monnik en aan het eind van het verhaal aan hem teruggegeven.

De rebec wordt genoemd in De klokkenluider van de Notre Dame van Victor Hugo: in de stoet waarin Quasimodo rondgedragen wordt, loopt een groep 'bargoendiërs' (=dieven) mee, die o.a. de rebec bespelen. (heruitgave VK, 2012. blz.80)

  • Kemençhe: een soort rebec uit het Zwarte Zee gebied rond Klein-Azië.
  • Kamencheh: een viersnarig instrument verwant aan de kemenche.
  • Dramyin: een volksmuziekinstrument uit de streek van de Himalaya.
  • Gadulka: een Bulgaars strijkinstrument dat waarschijnlijk afstamt van de rebec.
[bewerken | brontekst bewerken]
  • (en) De Rebec – Korte geschiedenis van de rebec, met geluidsvoorbeeld.
  • (en) De Rebec Pagina[dode link] – Oorsprong, morfologie bouw en geluidsvoorbeeld.