Regionale netbeheerder
In de energievoorziening is een regionale netbeheerder een nutsbedrijf dat elektriciteit vanaf het landelijk hoogspanningsnet aan gebruikers levert via het regionale elektriciteitsnet en/of aardgas vanaf het landelijk gasnet via het regionale gasnet. Zij mogen op grond van Europese regelgeving geen deel uitmaken van bedrijven die energie produceren, verkopen of leveren. De regionale distributienetten zijn direct of indirect in eigendom van de overheid en de tarieven voor het gebruik worden vastgesteld door de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Netbeheerders zijn wettelijk verplicht hun net zonder onderscheid beschikbaar te stellen aan alle gebruikers.
De zes regionale netbeheerders in Nederland zijn anno 2023 Coteq Netbeheer, Enexis, Liander, RENDO, Stedin Netbeheer en Westland Infra Netbeheer. Zij worden vertegenwoordigd door Netbeheer Nederland.
Nederland[bewerken | brontekst bewerken]
Wettelijke grondslag[bewerken | brontekst bewerken]
De Elektriciteitswet 1998, de Gaswet en de Wet onafhankelijk netbeheer voeren Europese richtlijnen uit die voorschrijven dat distributienetbeheerders in Europa onafhankelijk moeten zijn ten opzichte van niet met de distributie samenhangende activiteiten, zoals productie, verkoop en levering. Voor Nederlandse netbeheerders geldt een privatiseringsverbod, wat betekent dat de aandelen in een netbeheerder geen voorwerp van private investering mogen zijn.[1]
De Autoriteit Consument & Markt stelt de tarieven vast die de netbeheerders in Nederland bij consumenten en bedrijven in rekening mogen brengen voor gebruik van het net en de door hen beheerde verbruiksmeters. Deze taak wordt uitgevoerd door de Energiekamer. De netbeheerders dienen eerst bij de ACM een voorstel in voor de tarieven in de komende periode voor het door hen beheerde net. Daarbij geven zij de door hen gemaakte kosten op. De regionale netbeheerders mogen voor de tarieven alleen kosten opvoeren die samenhangen met hun taken op het gebied van transport van elektriciteit en/of gas, waaronder het aansluiten van klanten op het energienetwerk. De kosten voor activiteiten waarmee zij concurreren met andere marktpartijen mogen niet in de tarieven worden doorberekend.[2] In de tarieven worden individuele "X-factoren" meegenomen. De X-factor wordt jaarlijks per netbeheerder vastgesteld aan de hand van de inkomsten.[3]
Gasnetbeheerders[bewerken | brontekst bewerken]
Voorheen hadden regionale netbeheerders van het gasnet alleen het exclusieve recht en de plicht om de hoofdaansluiting vanaf het hoofdnet naar een afnemer aan te leggen en onderhouden. Het resterende deel van de gasaansluiting mocht desgewenst worden aangelegd, beheerd en onderhouden door de aangeslotene.[4] Sinds 1 januari 2020 hebben de netbeheerders ook de taak om de aansluitingen voor kleinverbruikers en grootverbruikers aan te leggen, te beheren en onderhouden, te wijzigen of verwijderen. Dit is bepaald in de Wet voortgang energietransitie. Voordien waren zij alleen verantwoordelijk voor het aanleggen van aansluitingen voor grootverbruikers.[5]
Netbeheer Nederland[bewerken | brontekst bewerken]
Netbeheer Nederland (NBNL) is de brancheorganisatie van alle Nederlandse netbeheerders van elektriciteit en gas. Anno 2023 waren de regionale netbeheerders Coteq Netbeheer, Enexis, Liander, RENDO, Stedin Netbeheer en Westland Infra Netbeheer bij de organisatie aangesloten, alsmede de twee landelijke netbeheerders TenneT TSO en Gasunie Transport Services.[6]
Groot-Brittannië[bewerken | brontekst bewerken]
In Groot-Brittannië begon de privatisering halverwege de 1980er jaren onder de regering van Margaret Thatcher. Na de afsplitsing van het netbeheer bleven er 14 regionale elektriciteitsnetten over (zie afbeelding). Anno 2022 waren de regionale netten in het bezit van zes holdings met vier regionale netbeheerders:[7]
1 Electricity North West Limited
2 Northern Powergrid (Northeast) Limited
3 Northern Powergrid (Yorkshire) plc
4 Western Power Distribution (West Midlands) plc
Daarnaast is er nog een aantal "independent distribution network operators" (IDNO's), die een deel van een regionaal net bezitten en onderhouden.
De brancheorganisatie is Energy Networks Association (ENA), de Britse tegenhanger van Netbeheer Nederland. De regulator voor de gas- en elektriciteitsmarkt is de Office of Gas and Electricity Markets (Ofgem), de Britse tegenhanger van de Autoriteit Consument & Markt.
Referenties[bewerken | brontekst bewerken]
- ↑ Hoge Raad legt splitsing energiebedrijven voor aan EU-Hof. Ministerie van Buitenlandse Zaken – Expertisecentrum Europees Recht, 6 maart 2012 (NB: de Hoge Raad keurde de splitsing in 2015 goed)
- ↑ Administratie regionale netbeheerders moet duidelijker. ACM, 29 sep 2014
- ↑ X-factorberekening bij x-factorbesluiten RNB’s elektriciteit 2017-2021. ACM, 27 sep 2016
- ↑ Codebesluit aansluitvoorwaarden regionale netbeheerders. ACM, 6 okt 2017
- ↑ Ontwerp codebesluit aansluittaak regionale netbeheerders gas. ACM, 9 sep 2019
- ↑ Leden Netbeheer Nederland (apr 2023)
- ↑ Energy network indicators Office of Gas and Electricity Markets (Ofgem), april 2023 bekeken (zie sectie All electricity distribution charts and data (RIIO-ED1) — Map)
Weblinks[bewerken | brontekst bewerken]
- Netbeheer Nederland, belangenorganisatie van de Nederlandse netbeheerders