Scalenodontoides

Scalenodontoides Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Trias
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia Stam: Chordata Klasse: Synapsida Orde: Therapsida Infraorde: Cynodontia Familie: Traversodontidae Onderfamilie: Gomphodontosuchinae
Geslacht
Scalenodontoides Crompton & Ellenberger, 1957
Typesoort
Scalenodontoides macrodontes
Portaal    Biologie

Scalenodontoides is een geslacht van uitgestorven therapsiden, behorend tot de Cynodonta. Het leefde in het Laat-Trias (Norien - Rhaetien, ongeveer 215 - 201 miljoen jaar geleden) en zijn fossiele overblijfselen zijn gevonden in Afrika.

Naamgeving

De typesoort Scalenodontoides macrodontes werd in 1957 benoemd door Alfred Walter Crompton en Paul Ellenberger. De geslachtsnaam betekent 'op Scalenodon gelijkend'. De soortaanduiding betekent zoiets als 'met grote tanden'.

De soort werd benoemd op basis van een losse onderkaak gevonden in bodems uit het Laat-Trias van Lesotho. Andere fossielen werden later toegewezen aan dit dier, waaronder de rechtersnuit SAM K336 en specimen BP/1/5395, een goed bewaard gebleven gedeeltelijke schedel (Gow en Hancox, 1993) uit Lesotho en Zuid-Afrika.

Beschrijving

Dit dier was meer dan anderhalve meter lang en had een enorm lichaam en hoofd. Scalenodontoides wordt gekenmerkt door een vrij korte snuit, grote bovenste slaapvensters en een zeer robuuste onderkaak. De schedel lijkt in het algemeen sterk op die van de beter bekende Exaeretodon, maar er is een transversaal pariëtaal platform dat over het achterhoofd hangt, een uniek kenmerk onder cynodonten. De onderkaak wordt gekenmerkt door een massieve schuine symphysis, terwijl de voortanden naar voren hellen. De postcaninen zijn groot, de grootste onder zoogdierachtige cynodonten, en zijn rechthoekig van vorm; de linguale (binnenste) knobbel van de postcaninen is hoger en meer naar achteren gericht dan de labiale (buitenste) knobbel; een talonide is aanwezig. De schedel lijkt ook op die van Diademodon.

Fylogenie

Scalenodontoides is een vertegenwoordiger van de Traversodontidae, een groep nogal gespecialiseerde cynodonte therapsiden met herbivore gewoonten; met name Scalenodontoides lijkt een bijzonder gespecialiseerde vorm te zijn geweest, vergelijkbaar met de bekende Exaeretodon (Kammerer et alii, 2012).

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur

• A. W. Crompton and F. Ellenberger. 1957. On a new cynodont from the Molteno Beds and the origin of the tritylodontids. Annals of the South African Museum 44:1-14
• Gow, C.E.& Hancox, P.J. 1993. First complete skull of the Late Triassic Scalenodontoides (Reptilia, Cynodontia) from southern Africa. In: Lucas, S.G. & Morales, M. (eds), The Nonmarine Triassic. New Mexico Museum of Natural History & Science Bulletin 3, 161–168.
• Battail, B. 2005. New data on Scalenodontoides macrodontes (Cynodontia: Traversodontidae). Palaeontologia africana 41, 67–80.
• Kammerer, C. F.; Flynn, J. J.; Ranivoharimanana, L.; Wyss, A. R. (2012). "Ontogeny in the Malagasy Traversodontid Dadadon isaloi and a Reconsideration of its Phylogenetic Relationships". Fieldiana Life and Earth Sciences. 5: 112. doi:10.3158/2158-5520-5.1.112.

Noten

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Scalenodontoides macrodontes op de Italiaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.