Searching for Bobby Fischer

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Searching for Bobby Fischer
Tagline Every journey begins with a single move
Regie Steven Zaillian
Producent Sydney Pollack
Scenario Steven Zaillian
Hoofdrollen Max Pomeranc
Joe Mantegna
Joan Allen
Ben Kingsley
Laurence Fishburne
Muziek James Horner
Montage Wayne Wahrman
Cinematografie John Corso
Conrad L. Hall
Distributie Paramount Pictures
Première 1993
Genre Biografisch drama
Speelduur 110 minuten
Taal Engels
Land Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal  Portaalicoon   Film

Searching for Bobby Fischer is een Amerikaanse biografische dramafilm uit 1993 onder regie van Steven Zaillian. Het scenario is gebaseerd op het verhaal uit het gelijknamige boek van Fred Waitzkin en gaat over diens schakende zoon Joshua Waitzkin. Die vertoont als zesjarige zo'n aanleg voor het spel dat schaakleraar Bruce Pandolfini een potentiële nieuwe Bobby Fischer in hem ziet.

Searching for Bobby Fischer werd genomineerd voor een Oscar voor de cinematografie van Conrad L. Hall. Vijf andere prijzen werden de film daadwerkelijk toegekend, waaronder de juryprijs van het Internationaal filmfestival van Tokio voor Zaillian en een speciale vernoeming voor de indertijd zevenjarige hoofdrolspeler Max Pomeranc van datzelfde evenement.

Verhaal[bewerken | brontekst bewerken]

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

Fred Waitzkin probeert zijn zesjarige zoon Josh enthousiast te maken voor honkbal, maar wanneer die met zijn moeder Bonnie door het park loopt, wordt zijn interesse gegrepen door een groep schakende mannen. Ze gaan even kijken. Bonnie merkt ter plekke dat haar zoon tijdens een partij van de luidruchtige broodschaker Vinnie de gebeurtenissen op het speelbord opvallend intens in zich opneemt. Ze staat Josh toe het voor $5 op te nemen tegen een man die op een kartonnen bordje ermee adverteert dat hij ooit Tal versloeg. Hoewel het jongetje verliest, zegt Vinnie haar dat haar zoon opzienbarend combinatiespel vertoont voor een jongen van zijn leeftijd. Ze is behoorlijk verrast, want zowel haar man als zij wisten niet dat Josh überhaupt kan schaken.

Verrast door de interesse van zijn zoontje, nodigt Fred hem thuis uit voor een partijtje tegen hemzelf, een aardig amateurspeler. Josh verliest, maar zijn moeder zegt haar man dat die zijn zoon hem liet winnen omdat hij zijn vader niet wil verslaan. Daarop zet Fred het bord opnieuw klaar en vertelt Josh ditmaal zijn best te doen. Het jongetje veegt Fred deze keer van het bord, terwijl hij het grootste gedeelte van hun partij aan de telefoon en in bad zit en tegelijkertijd blindschaakt. Zijn vader meldt Josh daarop aan bij een schaakclub en vraagt daar aan de hoog aangeschreven schaakdocent Bruce Pandolfini om hem les te geven. Deze antwoordt dat hij dit niet meer doet. Hij gaat niettemin wel in het park kijken wanneer Josh daar volwassen schakers verslaat, die bewonderend om hem heen staan en praten over een nieuwe Bobby Fisher. Pandolfini zoekt de familie Waitzkin daarop thuis op om zich alsnog als leraar voor Josh aan te bieden. Hij wil wel dat Josh en Fred van begin af aan weten waar ze aan beginnen, want de weg naar de schaaktop betreden, betekent een obsessief bestaan leiden en de kans op redelijke financiële verdiensten is dan nog klein.

Pandolfini begint Josh te leren om steeds meer zetten vooruit te denken en pas te handelen wanneer hij een heel scenario eerst in zijn gedachten heeft gezien. Hij is geen fan van toernooien omdat daar kortetermijnwinst voor progressie gaat, maar Fred laat Josh toch deelnemen. Die rijgt de toernooizeges vervolgens aaneen. Zijn schoollerares raakt bezorgd over Josh. Ze vertelt zijn vader dat de jongen zo opgaat in alles wat met schaken te maken heeft, dat hij amper contact maakt met zijn leeftijdsgenoten. Vinnie vindt dit - los van haar - ook, maar Fred is zo overtuigd van Josh gave en plezier in het spel dat hij deze naar een Daltonschool stuurt, waar schaken deel uitmaakt van het lespakket.

Wanneer Josh het park weer bezoekt om er te schaken, ziet hij er een nieuw gezicht. Een jongetje van zijn leeftijd genaamd Jonathan Poe speelt er tegen 'de man die Tal versloeg' en in tegenstelling tot Josh eerder verslaat Poe hem. Hij komt later die dag Josh' schaakclub binnen om te worden aangemeld door zijn leermeester, een oude bekende van Pandolfini. Hij vertelt deze dat hij zijn pupil sinds zijn vierde levensjaar met niets anders dan schaken bezig laat zijn. Poe zit daarnaast niet eens meer op een school, maar eet, drinkt, leeft en droomt over schaken. Voor zowel Pandolfini als zijn leerling neemt hierop de obsessie voor Josh' vooruitgang toe en het wereldje van de jongen gaat meer en meer alleen maar om schaken draaien. De twijfel en faalangst is bij Josh niettemin toegeslagen en hij gaat betwijfelen of hij dit allemaal wel wil. Zijn plezier in het spel maakt plaats voor het idee dat hij altijd móét winnen. Zelfs zijn vader kan hem dit niet uit zijn hoofd praten.

Voor Josh' moeder is daarmee de grens bereikt. Hoewel het hem werd verboden door Pandolfini, laat zij haar zoon weer in het park schaken tegen Vinnie. Die merkt dat Josh is aangeleerd om risico's uit te bannen en zo te spelen dat hij zeker niet verliest. Vinnie wil daarentegen dat de jongen aanvallende stellingen inneemt en niet probeert hem van winnen af te houden, maar om hem te verslaan. Bonnie ziet haar zoon gedurende zijn partij met Vinnie vervolgens zienderogen opbloeien en voor het eerst in tijden plezier hebben achter een schaakbord. Met dit als laatste voorbereiding, vertrekt Josh naar net nationale kampioenschap waarvoor hij zich plaatste. Daar wijkt hij nu af van zijn mededeelnemertjes door zijn sociale en vriendelijke gedrag, waar bijna alle jonge schaaktalenten juist is aangeleerd om hun tegenstanders als de vijand te zien en behandelen. Hierdoor wijkt hij definitief af van de schaakbeleving van Fischer. Zijn angstgegner Poe is ook op het kampioenschap en plaatst zich evenals Josh voor de finale, waarin ze voor het eerst tegen elkaar moeten spelen.

Rolverdeling[bewerken | brontekst bewerken]

Acteur Personage Opmerkingen
Pomeranc, Max Max Pomeranc Josh Waitzkin
Mantegna, Joe Joe Mantegna Fred Waitzkin Vader van Josh
Allen, Joan Joan Allen Bonnie Waitzkin Moeder van Josh
Kingsley, Ben Ben Kingsley Bruce Pandolfini Schaakleraar Josh
Fishburne, Laurence Laurence Fishburne Vinnie Schaker in het park
Nirenberg, Michael Michael Nirenberg Jonathan Poe
Stephens, Robert Robert Stephens Poe's leraar
Paymer, David David Paymer Kalev Vader van Morgan
Scardino, Hal Hal Scardino Morgan Vriendje van Josh
Simek, Vasek Vasek Simek Russische speler in het park
H. Macy, William William H. Macy Tonijnvader
Hedaya, Dan Dan Hedaya Toernooidirecteur
Linney, Laura Laura Linney Leraar
Heald, Anthony Anthony Heald Vechtende ouder
Randazzo, Steven Steven Randazzo Man van vele signalen
Moore, Chelsea Chelsea Moore Katya Waitzkin Zusje van Josh
Mostel, Josh Josh Mostel Vaste bezoeker schaakclub
Kornbluth, Josh Josh Kornbluth Vaste bezoeker schaakclub
Shalhoub, Tony Tony Shalhoub Lid schaakclub
Pendleton, Austin Austin Pendleton Asa Hoffman
McGowan, Tom Tom McGowan Verslaggever
Fletcher, Ona Ona Fletcher Verslaggever
Shirazi, Kamran Kamran Shirazi Zichzelf internationaal meester
Benjamin, Joel Joel Benjamin Zichzelf schaakgrootmeester
Dzindzichashvili, Roman Roman Dzindzichashvili Zichzelf schaakgrootmeester
Poe McClinton, Jerry Jerry Poe McClinton Speler in het park
De Matt Reines, Matt Matt De Matt Reines Nachtelijk speler in het park
Smith, Vincent Vincent Smith Washington Square Patzers
Rakow, Jerry Jerry Rakow Washington Square Patzers
Colgate, William William Colgate Statisticus
De Santis, Tony Tony De Santis Journalist
Reid, R.D. R.D. Reid Toernooidirecteur finale
McGowen, Anthony Anthony McGowen Dealer in het park
Waitzkin, Katya Katya Waitzkin 82nd Girl
Fleming-Jones, Ryder Ryder Fleming-Jones Petey
Krofchick, Harris Harris Krofchick Rennend schaakkind
Bourgeois, John John Bourgeois Ouder in de gymzaal
Ricossa, Maria Maria Ricossa Ouder in de gymzaal
Yeager, Caroline Caroline Yeager Gillende moeder
Sardella, Andrew Andrew Sardella Tegenstander Josh in Syracuse
Carter, Nathan Nathan Carter Teamgenootje Josh
Taylor, Nicholas Nicholas Taylor Verjaardagsvriendje
Fazio, Jonathan Jonathan Fazio Verjaardagsvriendje
Mellina, Nicky Nicky Mellina Verjaardagsvriendje
Neiman, Philip Philip Neiman Verjaardagsvriendje
Gropman, Elizabeth Elizabeth Gropman Verjaardagsvriendje

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

  • In realiteit speelde Waitzkin in de finale niet tegen Jonathan Poe, maar tegen de Canadese Jeff Sarwer, die in 1986 de wereldtitel schaken voor spelers tot tien jaar won. Hun partij eindigde destijds in remise.
  • De echte Pandolfini heeft in de film een cameo als de man in het Washington Square Park die tegen Pandolfini (Kingsley) zegt dat Josh een nieuwe Fischer is. In tegenstelling tot hoe Kingsley eruitziet in de film, heeft hij krulhaar, een snor en een bril.
  • De echte Josh Waitzkin en Vinnie kijken op de achtergrond toe wanneer de acteurs die hen spelen tegen elkaar schaken

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]