Kartuizerklooster Sonnenberg

Sint-Martijnshuis op de Sonnenberg bij Kampen
	Plaats van het voormalige Kartuizer klooster in Oosterholt. Dit klooster stond daar tussen 1484 en 1581 en was het noordelijkste klooster van deze orde in de Nederlanden.
Land	Nederland
Regio	Overijssel
Plaats	Oosterholt
Religie	Rooms-katholiek
Kloosterorde	Kartuizers
Gebouwd in	1484
Gesloopt in	1581
Portaal	Religie

Het klooster Sonnenberg, Sint-Maartensklooster of Sint-Martijnshuis in Oosterholt was een van de zes kartuizerkloosters van Nederland. Kloosters van deze orde waren in dit land dus zeldzaam. Het klooster had de Latijnse naam: "Domus Sancti Martini in Monte Solis prope Campis" ofwel Sint-Martijnshuis op de Sonnenberg bij Kampen. Het klooster lag op een rivierduin in de buurtschap Oosterholt, aan de rand van de polder Mastenbroek bij Kampen. Binnen de Nederlanden was dit het noordelijkst gelegen klooster van de orde.

Geschiedenis

In 1484 werd het klooster formeel gesticht, nadat de stad Kampen en de Kartuizerorde daar toestemming voor hadden gegeven. In 1485 kreeg het van de pastoor van de Sint-Lambertuskerk (Wilsum) het recht een eigen kerk/kapel en kerkhof te stichten nabij het klooster. Het klooster had meerdere landerijen en bezittingen in het Land van Vollenhove en Salland in Overijssel, op de Noord-Veluwe in Gelderland en in de provincies Groningen en Utrecht. Een van de kloosterhoeves was Erve Scholpenoirt in de Onderdijkse Waard. Door de wat meer geïsoleerde ligging van het klooster werd het tijdens de Tachtigjarige Oorlog in 1572 door Willem van den Bergh geplunderd en de monniken sloegen op de vlucht, maar keerden terug. De kloosterbibliotheek kwam hierdoor in Kampen terecht. In 1578 moesten ze het definitief verlaten, na de verovering van Kampen door de graaf van Rennenberg. De inkomsten van het klooster uit de landerijen en pacht werden in 1580 door landvoogd Keizer Matthias aan Kampen geschonken voor het herstel van de fortificaties na de belegering van Rennenberg. Het klooster werd in 1581 gesloopt en de stenen werden hergebruikt in de Kalverhekkenpoort. Het archief van het klooster moet nog geïnventariseerd worden en bevindt zich in het Stadsarchief Kampen.

Afbeeldingen

Close-up van de voorkant van de rivierduin, de plek waar tussen 1484 en 1581 het Kartuizer klooster stond.
Close-up van zijkant rivierduin, waar het Kartuizerklooster Oosterholt tussen 1484 en 1581 stond.

Bronnen

De Archieven der Gemeente Kampen: Deel II Gedeponeerde archieven, Don, J., Kampen 1966
Huis van Sint-Martinus op de Sonnenberg bij Kampen
Middeleeuws kloosterleven aan de rand van Mastenbroek: De Kartuize Sonnenberg
De Kartuizer kluis op de Sonnenberg
Kloosters
Cultuurhistorische bibliografie 2013 betreffende de gemeente Kampen, Theo van Mierlo
De chartercollectie van de stad Kampen, André Troost
De archeologie van Kampen, Alexander Jager