Cellulosenitraat: verschil tussen versies
ASCII-art (--->), Image->Afbeelding |
Invulling parameters sjabloon met AWB |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox chemische stof |
|||
{{ChemischeStof| |
|||
| Naam = Cellulosenitraat |
| Naam = Cellulosenitraat |
||
| Afb1 = [[ |
| Afb1 = [[Bestand:Nitrocellulose-3D-balls.png|200px]] |
||
| Afb1Omschr = [[Structuurformule]] |
| Afb1Omschr = [[Structuurformule]] |
||
| Afb2 = |
| Afb2 = |
||
| Regel 16: | Regel 16: | ||
| EINECS = |
| EINECS = |
||
| EG = |
| EG = |
||
| VN = |
| VN = |
||
| Beschrijving = |
| Beschrijving = |
||
| Vergelijkbaar = |
| Vergelijkbaar = |
||
| AfbWaarsch = [[ |
| AfbWaarsch = [[Bestand:Hazard F.svg|60px]] [[Bestand:Hazard E.svg|60px]] |
||
| TekstWaarsch = '''F+''', licht ontvlambaar; '''E''', explosief |
| TekstWaarsch = '''F+''', licht ontvlambaar; '''E''', explosief |
||
| Carcinogeen = nee |
| Carcinogeen = nee |
||
| Regel 62: | Regel 62: | ||
| Spectra = |
| Spectra = |
||
}} |
}} |
||
'''Nitrocellulose''' , |
'''Nitrocellulose''' , '''schietkatoen''' of beter gezegd '''cellulosenitraat''' is [[cellulose]] die door behandeling met een mengsel van geconcentreerd salpeterzuur en geconcentreerd zwavelzuur (''[[nitreerzuur]]'') op een groot aantal plaatsen een nitraat-groep (ONO<sub>2</sub>-groep) draagt, waardoor de stof brandbaar tot [[explosief]] wordt. De eigenschappen van het product hangen af van deze nitreringsgraad. Zo is bijvoorbeeld de explosieve kracht van optimaal genitreerde schietkatoen ongeveer viermaal groter dan die van [[buskruit|zwart buskruit]]. Optimaal genitreerde cellulose detoneert met een snelheid van 7300m/s, en brandt zeer snel, minder sterk genitreerde cellulose brandt traag. De 1e versie wordt in samenstellingen met andere middelen zoals [[nitroglycerine]] gebruikt in munitie als [[rookloos kruit]], ook wel [[cordiet]] genaamd. De stof is gevoelig voor warmte en vuur maar niet erg voor stoot of wrijving. |
||
de naam nitrocellulose is eigenlijk fout want het draagt de nitraat-groep en niet de nitro-groep, cellulosenitraat is dus beter gepast. |
de naam nitrocellulose is eigenlijk fout want het draagt de nitraat-groep en niet de nitro-groep, cellulosenitraat is dus beter gepast. |
||
| Regel 71: | Regel 71: | ||
Dit mengsel is echter wel iets reactiever, maar ook iets stijver waardoor goed roeren belangrijk is omdat anders een runaway kan plaats vinden. |
Dit mengsel is echter wel iets reactiever, maar ook iets stijver waardoor goed roeren belangrijk is omdat anders een runaway kan plaats vinden. |
||
[[ |
[[Bestand:Zellulosenitrat.jpg|280px|thumb|left|Vorming van cellulosenitraat]] |
||
Minder sterk genitreerde cellulose kan worden opgelost in een mengsel van [[ethanol|alcohol]] ether en [[kamfer]]; de resulterende stroperige vloeistof heet [[collodium]]. Na verdamping van dit oplosmiddel ontstaat [[celluloid]], een kunststof waar vroeger o.a. tafeltennisballen en filmmateriaal van werden gemaakt. Het vindt weinig toepassing meer i.v.m. de extreme brandbaarheid; ook zijn celluloid films niet erg chemisch stabiel, zodat vele oude filmcollecties door veroudering met vernietiging worden bedreigd. |
Minder sterk genitreerde cellulose kan worden opgelost in een mengsel van [[ethanol|alcohol]] ether en [[kamfer]]; de resulterende stroperige vloeistof heet [[collodium]]. Na verdamping van dit oplosmiddel ontstaat [[celluloid]], een kunststof waar vroeger o.a. tafeltennisballen en filmmateriaal van werden gemaakt. Het vindt weinig toepassing meer i.v.m. de extreme brandbaarheid; ook zijn celluloid films niet erg chemisch stabiel, zodat vele oude filmcollecties door veroudering met vernietiging worden bedreigd. |
||
De algemene synthese van cellulosenitraat is vrij eenvoudig en wordt dan ook wel als proef gedaan door hobbyisten, echter is het verkrijgen van echte heel hooggenitreerde cellulose bijna niet haalbaar voor de hobbyist. Met het gebruik van [[rokend salpeterzuur]] of een nitraatzout als nitraatdonor komt men meestal niet hoger dan cellulosehexanitraat. Als men hoger genitreerde varianten wil maken dan zal men een ander type nitreermengsel moeten gebruiken. Volgens sommige referenties{{feit}} worden er ook sulfaatesters gevormd. Deze kunnen verwijderd worden door uitkoken van de cellulosenitraat. |
De algemene synthese van cellulosenitraat is vrij eenvoudig en wordt dan ook wel als proef gedaan door hobbyisten, echter is het verkrijgen van echte heel hooggenitreerde cellulose bijna niet haalbaar voor de hobbyist. Met het gebruik van [[rokend salpeterzuur]] of een nitraatzout als nitraatdonor komt men meestal niet hoger dan cellulosehexanitraat. Als men hoger genitreerde varianten wil maken dan zal men een ander type nitreermengsel moeten gebruiken. Volgens sommige referenties{{feit||2009|01|31}} worden er ook sulfaatesters gevormd. Deze kunnen verwijderd worden door uitkoken van de cellulosenitraat. |
||
[[Categorie:Nitraatester]] |
[[Categorie:Nitraatester]] |
||
Versie van 10 sep 2009 02:01
| Cellulosenitraat | ||||
|---|---|---|---|---|
| Algemeen | ||||
| Molecuulformule | C6H7(NO2)3O5 | |||
| Andere namen | schietkatoen, nitrocellulose, pyroxylin | |||
| CAS-nummer | 9004-70-0 | |||
| Wikidata | Q143874 | |||
| Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen | ||||
  'F+', licht ontvlambaar; E, explosief
| ||||
| H-zinnen | Sjabloon:R1, Sjabloon:R3, Sjabloon:R11 | |||
| P-zinnen | Sjabloon:S16, Sjabloon:S33, Sjabloon:S35, Sjabloon:S37, Sjabloon:S39 | |||
| Carcinogeen | nee | |||
| Hygroscopisch? | nee | |||
| Opslag | ver verwijderd houden van hitte, vonken en open vlammen | |||
| Fysische eigenschappen | ||||
| Aggregatietoestand | vast | |||
| Smeltpunt | (ontbrandt bij) 160-170 °C | |||
| Vlampunt | -45 °C | |||
| Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | ||||
| ||||
Nitrocellulose , schietkatoen of beter gezegd cellulosenitraat is cellulose die door behandeling met een mengsel van geconcentreerd salpeterzuur en geconcentreerd zwavelzuur (nitreerzuur) op een groot aantal plaatsen een nitraat-groep (ONO2-groep) draagt, waardoor de stof brandbaar tot explosief wordt. De eigenschappen van het product hangen af van deze nitreringsgraad. Zo is bijvoorbeeld de explosieve kracht van optimaal genitreerde schietkatoen ongeveer viermaal groter dan die van zwart buskruit. Optimaal genitreerde cellulose detoneert met een snelheid van 7300m/s, en brandt zeer snel, minder sterk genitreerde cellulose brandt traag. De 1e versie wordt in samenstellingen met andere middelen zoals nitroglycerine gebruikt in munitie als rookloos kruit, ook wel cordiet genaamd. De stof is gevoelig voor warmte en vuur maar niet erg voor stoot of wrijving. de naam nitrocellulose is eigenlijk fout want het draagt de nitraat-groep en niet de nitro-groep, cellulosenitraat is dus beter gepast.
In plaats van zuiver salpeterzuur wordt ook wel eens een nitraatzout als ammoniumnitraat of kaliumnitraat in combinatie met zwavelzuur gebruikt. Er vormt zich dan salpeterzuur en een sulfaat bijvoorbeeld:
NH4NO3 + H2SO4 -→ HNO3 + (HN4)2SO4
Dit mengsel is echter wel iets reactiever, maar ook iets stijver waardoor goed roeren belangrijk is omdat anders een runaway kan plaats vinden.
Minder sterk genitreerde cellulose kan worden opgelost in een mengsel van alcohol ether en kamfer; de resulterende stroperige vloeistof heet collodium. Na verdamping van dit oplosmiddel ontstaat celluloid, een kunststof waar vroeger o.a. tafeltennisballen en filmmateriaal van werden gemaakt. Het vindt weinig toepassing meer i.v.m. de extreme brandbaarheid; ook zijn celluloid films niet erg chemisch stabiel, zodat vele oude filmcollecties door veroudering met vernietiging worden bedreigd.
De algemene synthese van cellulosenitraat is vrij eenvoudig en wordt dan ook wel als proef gedaan door hobbyisten, echter is het verkrijgen van echte heel hooggenitreerde cellulose bijna niet haalbaar voor de hobbyist. Met het gebruik van rokend salpeterzuur of een nitraatzout als nitraatdonor komt men meestal niet hoger dan cellulosehexanitraat. Als men hoger genitreerde varianten wil maken dan zal men een ander type nitreermengsel moeten gebruiken. Volgens sommige referenties[bron?] worden er ook sulfaatesters gevormd. Deze kunnen verwijderd worden door uitkoken van de cellulosenitraat.