Josephus Justus Scaliger: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 24 mrt 2010 18:56

Josephus Justus Scaliger (Agen, 5 augustus 1540 - Leiden, 21 januari 1609) was een zestiende-eeuwse Franse protestantse humanist, dichter, polemist en hoogleraar aan de Leidse universiteit als opvolger van Justus Lipsius. Hij liet voor het eerst het begrip klassieke geschiedenis ook de oude Joodse, Egyptische, Babylonische en Perzische geschiedenis omvatten en was een grondlegger van de tijdrekenkunde. Daarin volgde hij het voorbeeld van de Engelse monnik Bede en hij was een voorganger van James Ussher. Hij bracht het onderwijs in de klassieke filologie en bijbelwetenschap in Leiden op een hoog peil.

Levensloop

Hij werd in Frankrijk geboren als tiende kind en derde zoon van de humanist Julius Caesar Scaliger en Andiette de Roques Lobejac. Hij werd katholiek opgevoed maar bekeerde zich later tot het protestantisme. Later werkte hij in Zwitserland. Van 1590 tot 1593 was hij privé-leraar in Preuilly-sur-Claise bij de familie Chasteigner de la Roche-Posay.

Vervolgens werd hij twee jaar lang dringend uitgenodigd naar Leiden, waar hem in 1593 voor een zeer hoog salaris (1200 gulden per jaar) een leerstoel werd aangeboden aan de jonge Universiteit Leiden, als opvolger van Justus Lipsius die in 1591 vertrokken was.

Hij was een prikkelbare man, die venijnige opmerkingen in kantlijn van boeken door collega's schreef. Als persoon was hij sommigen dus niet sympathiek, maar hij heeft het onderzoek in Leiden wel op een hoger plan gebracht door het belang van een brede kennis van de oude talen te benadrukken.

Hij hoefde geen college te geven, maar gaf les aan werkgroepen uitstekende studenten bij hem aan huis aan het Rapenburg, tegenover het Academiegebouw. Nergens anders in Europa werd op zo'n hoog niveau onderwijs gegeven in de klassieke en oosterse talen.

Tot het eind van zijn leven was hij verwikkeld in polemieken met jezuïeten, die zijn tekstkritiek van de Bijbel als een aanval op het rooms-katholieke geloof beschouwden.

Humanist

Scaliger was een kenner van de klassieke en klassieke Oudheid maar ook van oosterse talen als Hebreeuws, Aramees, Arabisch, Koptisch en Ethiopisch die hij belangrijk vond voor bijbelonderzoek. Hij verzorgde tekstkritische edities van vele antieke auteurs. Zijn commentaar op Manilius geeft een overzicht van de klassieke astronomie. Met zijn De emendatione temporum (1593, Over de verbetering van de tijden) schreef hij een van de eerste werken over de chronologie als historische hulpwetenschap om dateringen om te rekenen aan de hand van de verschillende tijdrekensystemen. Al snel kreeg hij hierop kritiek van de jezuïet Denis Pétau.

Scaliger reconstrueerde de verloren Kroniek van Eusebius, van groot belang voor klassieke chronologie, en drukte deze af in zijn Thesaurus temporum (1606, Schatkamer van de tijden) waarin hij een overzicht gaf van alle chronologische bronnen in het Grieks en Latijn.

Scaliger werd beschouwd als de grootste Nieuw-Testamenticus van zijn tijd.

Leerlingen

Franciscus Dousa (Frans van der Does), zoon van Janus Dousa (Jan van der Does)
Thomas Erpenius
Daniel Heinsius
Hugo de Groot
Petrus Scriverius

Divers

Toen Scaliger in 1593 in Nederland aankwam, constateerde hij tot zijn verbazing dat zelfs de dienstbodes er konden lezen, zo groot was de geletterdheid.

Werken

Onder meer

1573 - Homeri et Hesiodi certamen, nunc primùm luce donatum. Matronis et aliorvm parodiae, ex Homeri versibus parua immutatione lepidè detortis consutae. Homericorvm herovm epitaphia. Cum duplici interpretatione Latina.
1575 - Catalecta (1575) van Sextus Pompeius Festus (1575)
1577 - Catulli, Tibulli, PropertI noua editio, tekstuitgaven van Catullus, Tibullus en Propertius (1577)
1593 - De emendatione temporum (1593 en latere uitgaven)
1595 - Elenchus et castigatio calendarii Gregoriani : a Christophoro Clavio Bambergensi Societatis Jesu castigata
1596 - Josephi Scaligeri Iuli Caesaris f. Emendationes ad Theocriti, Moschi & Bionis Idyllia. Isaaci Casauboni Theocriticarum lectionum libellus.
1606 - Thesaurus temporum

Postuum:

1617 - Catalecta Virgilii & aliorum poëtarum Latinorum veterum poematia : cum commentariis, uitgave van Vergilius en andere Latijnse dichters
1627 - Apocalypsis sancti Johannis : ex manuscripto exemplari è bibliotheca clariss., Apocalyps van Johannes
1629 - Opus de emendation temporum hac postrema editione, ex auctoris ipsius manuscripto, emendatius, magnaque accessione auctius. Addita veterum graecorum fragmenta selecta, quibus loci aliquot obscurissima chronologiae sacrae, & bibliorum illustrantur, laatste uitgave van De emendatione temporum

Literatuur

Anthony T. Grafton, Joseph Scaliger: A Study in the History of Classical Scholarship (2 dln., Oxford: Oxford University Press, 1983, 1993).
Israel J.I., De Republiek 1477-1806, Franeker, 1996; hoofdstuk 24.

Naar hem vernoemd

Het Scaliger Instituut aan de Universiteitsbibliotheek Leiden is naar hem genoemd en doet onderzoek naar onder meer Clusius.

Externe links

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Josephus Justus Scaliger op Wikimedia Commons.

@@ Regel 2: / Regel 2: @@
 [[Bestand:Joseph Justus Scaliger.jpg|thumb|right|150px|Josephus Justus Scaliger]]
-'''Josephus Justus Scaliger''' ([[Agen]], [[5 augustus]] [[1540]] - [[Leiden]], [[21 januari]] [[1609]]) was een [[16e eeuw|zestiende-eeuwse]] [[Franse]] [[protestant]]se [[Humanisme|humanist]], [[dichter]], [[polemist]] en [[hoogleraar]] aan de [[Universiteit Leiden]] als opvolger van [[Justus Lipsius|Lipsius]]. Hij liet voor het eerst het begrip klassieke geschiedenis ook de oude Joodse, Egyptische, Babylonische en Perzische geschiedenis omvatten en was een grondlegger van de [[tijdrekenkunde]]. Daarin volgde hij het voorbeeld van [[Bede]] en hij was een voorganger van [[James Ussher]]. Hij bracht het onderwijs in de klassieke [[filologie]] en [[bijbelwetenschap]] in Leiden op een hoog peil.
+'''Josephus Justus Scaliger''' ([[Agen]], [[5 augustus]] [[1540]] - [[Leiden]], [[21 januari]] [[1609]]) was een [[16e eeuw|zestiende-eeuwse]] [[Franse]] [[protestant]]se [[Humanisme|humanist]], [[dichter]], [[polemist]] en [[hoogleraar]] aan de [[Universiteit Leiden|Leidse universiteit]] als opvolger van [[Justus Lipsius]]. Hij liet voor het eerst het begrip klassieke geschiedenis ook de oude Joodse, Egyptische, Babylonische en Perzische geschiedenis omvatten en was een grondlegger van de [[tijdrekenkunde]]. Daarin volgde hij het voorbeeld van de Engelse monnik [[Beda|Bede]] en hij was een voorganger van [[James Ussher]]. Hij bracht het onderwijs in de klassieke [[filologie]] en [[bijbelwetenschap]] in Leiden op een hoog peil.
 ==Levensloop==