CRAB's: verschil tussen versies

'''CRAB's''' is een [[verzamelnaam]] voor de Belgische jongens van de rekruteringsreserve die aan het begin van de [[Tweede Wereldoorlog]] door de Belgische overheid werden bevolen om te evacueren naar het westen van het land en later naar Frankrijk. Het ging om alle mannen van 16 tot 35 jaar die om allerlei redenen nog geen legerdienst hadden volbracht en dus nog niet [[mobilisatie|gemobiliseerd]] waren. Hun aantal wordt geschat op meer dan 300.000.

Het letterwoord is gebaseerd op de afkorting voor de uiteindelijke verzamelcentra in Zuid-Frankrijk: ''Centre de Recrutement de l’Armée Belge'' (C.R.A.B.) of ''RekruteringsCentrum van het Belgische Leger'' (R.C.B.L.).

<blockquote>‘Alle weerbare mannen tussen 16 en 35 jaar, die hun militieverplichtingen nog niet vervuld hebben, moeten zich zo snel mogelijk aanmelden in een rekruteringscentrum in [[Roeselare]], [[Kortrijk]] of [[Ieper]]. Ze worden geacht een deken mee te nemen en een mondvoorraad voor 24 uur.’</blockquote> Zo ongeveer luidde het bevel, verspreid via radio, aanplakbrief en de Rijkswacht, dat vanaf 10 mei de jongens op pad stuurde.

De oproep was ingegeven door de ervaringen van het Belgische leger tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]]. Toen was het tekort aan rekruten steeds nijpend geweest, terwijl de aanvoer van jonge krachten voor loopgraven essentieel was voor het voortbestaan van de Belgische krijgsmacht.

De jongens van de werfreserve kwamen terecht in de hel van Noord-Frankrijk. De nieuwe bestemming was [[Rouen]], maar duizenden jongens dwaalden per fiets of te voet langs de zwaar onder vuur genomen steden. Anderen moesten urenlange treinritten in beestenwagons doorstaan. In onder andere [[Sint-Omaars|Saint-Omer]], [[Calais]], [[Duinkerke]], [[Boulogne-sur-Mer]] en [[Abbeville (Somme)|Abbeville]] kwamen ze terecht in Duitse bombardementen. Tussen 300 en 400 jongens overleefden het niet.

Voor ongeveer de helft eindigde het avontuur aan de grens of in Noord-Frankrijk. Zij waren genoodzaakt om op de komst van de eerste Duitse soldaten te wachten. Ze werden slachtoffers van de bekende omsingeling van [[Duinkerke]]. Een klein deel van de reserverekruten kon met het geallieerde leger ontsnappen uit de omsingeling en kwam in Engeland terecht.

Het gros van de jongens bereikte met de trein [[Toulouse (stad)|Toulouse]], waar ze enkele dagen tot meerdere weken verbleven. Van daaruit werden meer dan 100.000 jongens over Zuid-Frankrijk verdeeld in kampen. Er werden drie rekruteringscentra gecreëerd. De algemene hoofdplaats was Toulouse en stond onder het bevel van generaal [[De Selliers de Moranville]]. Het 17de CRAB besloeg de departementen [[Garonne]], [[Gers (departement)|Gers]] en [[Ariège (departement)|Ariège]] en werd geleid door generaal-majoor [[Emile-Joseph Demart]] in Toulouse. Het 16de CRAB viel samen met het departement [[Hérault (departement)|Hérault]], waar kolonel [[André de Meeûs]] in [[Béziers]] het commando op zich nam. Het 15de CRAB lag in de [[Gard (departement)|Gard]], met [[Nîmes]] als hoofdplaats en kolonel baron [[Gaston Edouard Sabin de Trannoy]] als bevelhebber.

Voor de jongens begon het leven in de ongeveer 250 cantonnements[[cantonnement]]en. De meesten kwamen eind mei in kleine groepjes in dorpjes terecht. Het leven in Zuid-Frankrijk hing sterk af van de plaats waar ze belandden. Sommigen kwamen terecht in een van de vele leegstaande kastelen en genoten van de geneugten van [[le Midi]]. Anderen werden naar legerkampen gestuurd, zoals het beruchte kamp van [[Agde]] (16de CRAB).

Na de oorlog vormden de CRAB’s geen officiële slachtoffersgroep. Ze kregen dus geen tegemoetkoming. In de naoorlogse periode moesten dan ook duizenden CRAB’s hun dienstplicht doenvervullen, al hadden ze naar eigen zeggen in de zomer van 1940 meer dan hun verplichtingen volbracht. Toch duurde het tot in de [[jaren tachtig]] tot de jongens van toen zich verenigden. Het vergeten oorlogsavontuur kreeg eindelijk wat aandacht. Toen ze op pensioen konden gaan, trokken velen terug naar Zuid-Frankrijk om hun avontuur te herbeleven. In 1990 volgde een officiële erkenning, met een medaille die aan ongeveer 9000 oud-CRAB’s werd uitgedeeld.

In 1998 werd een monument ingehuldigd in [[Poperinge]]. Het is een sculptuur van [[Lucien De Gheus]] in witte natuursteen in de vorm van een kruis, met vooraan een [[bas-reliëf]] van een CRAB.

Het historisch onderzoek kwam pas echt op gang in de [[jaren negentig]], met in 1995 het boek ''Allons enfants de la Belgique: les 16-35 ans, mai-août 1940'' van [[Jean-Pierre du Ry]]. In het Brusselse [[Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij]] werd een uitgebreide verzameling getuigenissen aangelegd. In 2015 volgde met ''Van onze jongens geen nieuws'' van historici [[Karel Strobbe]], [[Hans Boers]] en [[Pieter Serrien]] het eerste Nederlandstalige boek over de CRAB's.