Pinksteren
Pinksteren is een feest van bijbelse oorsprong. In het jodendom is het een oogstfeest, terwijl in het christendom de uitstorting van de Heilige Geest herdacht wordt. Voor veel Nederlanders betekent pinksteren weinig meer dan een extra lang weekend, omdat aan de zondagse feestdag een extra vrije dag op de maandag erna is toegevoegd. Men kent aldus een eerste en een tweede pinksterdag.
Omdat Pinksteren op de 50e Paasdag valt (dus precies 7 zondagen later dan Pasen) valt Pinksteren dan ook niet elk jaar op dezelfde datum. Zie ook Paas- en Pinksterdatum.
De oorsprong van Pinksteren
De oorsprong van Pinksteren ligt in de Mozaïsche wetten die aan het volk Israël gegeven waren na hun exodus uit Egypte. In het bijbelboek Leviticus, hoofdstuk 23:15-22 staat dat op de vijfstigste dag, op de dag na de zevende sabbat vanaf Pesach nieuwe offers voor God moest worden gebracht, als een soort afsluiting van Pesach. Het feest werd ook wel het 'wekenfeest' genoemd (Deuteronomium 16:10). Er moesten 'eerstelingen' van de graanoogst en het vee worden geofferd. Er moest een samenkomst worden gehouden en niemand mocht zijn gewone werk doen. Later werd het wekenfeest 'pinksteren' genoemd, naar het Griekse woord 'pentekostos' (=vijftigste).
Bij het christelijke pinksterfeest wordt herdacht dat de Heilige Geest, God in zijn derde verschijningsvorm, neerdaalde uit de hemel op de apostelen. De Heilige Geest openbaarde zich zichtbaar als vuur en voelbaar als wind.
Na Jezus' dood op Goede Vrijdag en zijn verrijzenis op Pasen hadden de leerlingen van Jezus nog veertig dagen lang de steun van zijn aanwezigheid gehad. Op de veertigste dag van Pasen (let op: niet de veertigste dag na Pasen) werden de leerlingen door Jezus' hemelvaart alleen achtergelaten. Wel had hij beloofd dat hij de Heilige Geest zou sturen, die hen geestelijk verder zou leiden en hen kracht zou geven om getuigen van het evangelie te zijn.
In het bijbelboek Handelingen in het Nieuwe Testament staat dat de leerlingen naar Jeruzalem terugkeerden, waar ze in een bovenzaal bij elkaar kwamen om in Judas' plaats een nieuwe apostel te kiezen en om samen te bidden. Op de Pinksterdag daalde de Heilige Geest op hen neer en inspireerde hen om het evangelie te verkondigen. De bijbel zegt dat iedereen hen hoorde spreken in zijn eigen taal hetgeen vaak wordt uitgelegd als dat de leerlingen ineens alle talen van de ter plekke aanwezige toehoorders (de talloze buitenlandse bezoekers in Jeruzalem) machtig waren, maar wat ook kan betekenen dat allen hun uitleg goed konden begrijpen: ze spraken de taal van het volk en niet die van hogepriesters.
Zie ook de verwantschap van Pinksteren met het enthousiasme van de Bacchanten op pagina christendom en syncretisme.
Het weer tijdens Pinksteren
Omdat veel mensen vrij hebben gedurende de Pinksterdagen, wordt het weer met argusogen bekeken.
De Pinksterdagen hebben de in Nederland beste weercijfers van alle feestdagen. Meestal overheersen zon en warmte met Pinksteren, waarvan de uiterste data liggen tussen 11 mei en 14 juni. Gemiddeld is deze periode de zonnigste van het jaar met dagelijks zo'n 7 à 8 uur zon (soms bijna 15 uur) en een middagtemperatuur van 15 à 16 graden aan zee tot 18 à 20 graden in het binnenland. De zonkracht kan tijdens pinksteren dan ook groot zijn.
Op 43 eerste Pinksterdagen sinds 1901 werd het in De Bilt warmer dan 20 graden, waarvan er 14 zomers waren met temperaturen van 25 graden of hoger. Op slechts 16 Pinksterdagen was het overdag kouder dan 15 graden.
De laatste tropische Pinksteren (tot 2003) waren in Nederland in 1985, toen op 26 en 27 mei temperaturen zijn gemeten van 27 tot 31 graden. Ook in 1979 was eerste Pinksterdag op sommige plaatsen tropisch warm, maar zowel in dat jaar als in 1985 ontaardde de warmte in onweer met plaatselijk tientallen millimeters regen. Zeer warm weer is voor deze tijd van het jaar nog vrij uitzonderlijk en leidt gemakkelijk tot onweer.
Volledig verregende Pinksterdagen zijn echter ook uitzonderlijk. De laatste keer gebeurde dat in 1990, toen het op 3 juni langdurig regende en er gemiddeld over het land meer dan 10 millimeter viel. Ook op 19 mei 2001 het teleurstellend Pinksterweer met buien, veel wind en bijzonder lage temperaturen van 13 graden.
De waarschijnlijk slechtste Pinksteren uit de geschiedenis beleefde Nederland in 1860 toen een zware storm met windstoten van meer dan 120 kilometer per uur op 26 en 27 mei enorme schade aanrichtte. In die tijd bestond er nog geen weersverwachting en was zo'n storm een ramp. Die beruchte Pinksterstorm bracht toenmalig KNMI-directeur Buys Ballot op de gedachte om stormwaarschuwingen te geven, waardoor Nederland als één van de eerste landen een stormwaarschuwingsdienst kreeg.
Verwante begrippen
Een Pinksterbloem is een plant met tere witroze bloemen die rond pinksteren zou bloeien, maar vaak veel eerder in bloei staat.
De Pinksterbeweging is een stroming binnen het christendom die vooral de nadruk legt op de persoon en het werk van de Heilige Geest. Afzonderlijke of daaruit voortgekomen gemeenschappen binnen de beweging heten Pinkstergemeenten.
Op een mooie pinksterdag is een liedje gezongen door André van den Heuvel en Leen Jongewaard op een tekst van Annie M.G. Schmidt en op muziek van Harry Bannink
In Nederland wordt het popfestival Pinkpop traditioneel met pinksteren gehouden.
In Nederland wordt in het Pinksterweekend ook een landelijke Pinkster conferentie gehouden van de stichting Opwekking. Op dit evenement komen ongeveer 40.000 Christenen bij elkaar.
| Bronnen, noten en/of referenties |