Tweede Kamerverkiezingen 1946
| Tweede Kamerverkiezingen 1946 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Datum | 16 mei 1946 | ||||||
| Land |  Nederland
| ||||||
| Te verdelen zetels | 100 | ||||||
| Resultaat | |||||||
| Grootste partij | KVP | ||||||
| Nieuwe minister-president | Louis Beel | ||||||
| Begin regeerperiode | Beel I | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
| |||||||
De Tweede Kamerverkiezingen 1946 waren Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij werden gehouden op 16 mei 1946.
Na het einde van de Tweede Wereldoorlog werd in Nederland een nood-parlement ingesteld. Hierin zaten leden van het laatste parlement van voor de oorlog, aangevuld met aangewezen leden. Daarbij werd getracht de stromingen die zich in de oorlog onderscheiden hadden ook in de Kamer op te nemen. Oud-leden die kenbaar 'fout' waren geweest, met name de NSB-leden, mochten hier geen plaats in nemen.
De roep om zo spoedig mogelijk nieuwe verkiezingen te houden was vrij groot. Toch duurde het tot mei 1946 voordat het interim kabinet-Schermerhorn-Drees verkiezingen liet houden.
Uitslag
Opkomst en kiesdeler
| 1937 | 1946 | |||
|---|---|---|---|---|
| # stemmen | % | # stemmen | % | |
| Kiesgerechtigden | 4.462.859 | [1]5.275.888 | ||
| Niet opgekomen | 249.956 | 5,60[2] | 363.873 | 6,90[2] |
| Opkomst | 4.212.903 | 94,40[2] | 4.912.015 | 93,10[2] |
| Blanco/ongeldige stemmen | 154.826 | 3,68[3] | 151.304 | 3,08[3] |
| Geldige stemmen | 4.058.077 | 96,32[3] | 4.760.711 | 96,92[3] |
| Kiesdeler | 40.580,77 | - | 47.607,11 | - |
Verkiezingsuitslag naar partij
In deze eerste naoorlogse verkiezingen liep het resultaat van de PvdA het meest in het oog. De nieuwgevormde partij kreeg 29 zetels, twee minder dan haar vooroorlogse voorlopers SDAP, VDB en CDU.
Daarnaast was het resultaat van de CPN zeer opmerkelijk. Deze partij behaalde tien zetels. Waarschijnlijk was dit hoofdzakelijk vanwege het aanzien dat de Sovjet-Unie had gewonnen door haar prominente rol in de overwinning op nazi-Duitsland. Dit was het beste resultaat dat de communisten zouden bereiken; nadien zou hun zeteltal langzaam dalen.
Grootste partij werd de KVP met 32 zetels, één meer dan de RKSP in 1937. De nieuwgevormde (liberale) Partij van de Vrijheid behaalde zes zetels. Ten opzichte van 1937 verloor de ARP vier zetels.
| Partij | 1937 | 1946 | verschil | Zetelverdeling (grafisch) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # stemmen | %[4] | zetels | # stemmen | %[4] | zetels | % | zetels | |||
| KVP[5] | 1.170.431 | 28,84 | 31 | 1.466.582 | 30,81 | 32 | +1,97 | +1 |
| |
| SDAP[6] | 890.661 | 21,95 | 23 | |||||||
| VDB[6] | 239.502 | 5,90 | 6 | |||||||
| CDU[6] | 85.004 | 2,09 | 2 | |||||||
| PvdA[6] | - | - | - | 1.347.940 | 28,31 | 29 | ||||
| subtotaal | 1.215.167 | 29,94 | 31 | 1.347.940 | 28,31 | 29 | -1,63 | -2 | ||
| ARP | 665.501 | 16,40 | 17 | 614.201 | 12,90 | 13 | -3,50 | -4 | ||
| CPN | 136.026 | 3,35 | 3 | 502.963 | 10,56 | 10 | +7,21 | +7 | ||
| CHU | 302.829 | 7,46 | 8 | 373.217 | 7,84 | 8 | +0,38 | 0 | ||
| PvdV[7] | 160.260 | 3,95 | 4 | 305.287 | 6,41 | 6 | +2,46 | +2 | ||
| SGP | 78.619 | 1,94 | 2 | 101.759 | 2,14 | 2 | +0,20 | 0 | ||
| Protestantse Unie[8] | 24.543 | 0,60 | 0 | 32.020 | 0,67 | 0 | +0,07 | 0 | ||
| Nederlandse Bellamy Partij | - | - | - | 11.205 | 0,24 | 0 | +0,24 | 0 | ||
| Lijst-Lopes | - | - | - | 5.537 | 0,12 | 0 | +0,12 | 0 | ||
| NSB | 171.137 | 4,22 | 4 | - | - | - | -4,22 | -4 | ||
| overige partijen in 1937 | 133.564 | 3,29 | 0 | - | - | - | -3,29 | 0 | ||
| Totaal | 4.058.077 | 100 | 100 | 4.760.711 | 100 | 100 | 0 | 0 | ||
Gekozen leden
Zie Samenstelling Tweede Kamer 1946-1948 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Kabinetsformatie
Op 3 juli 1946 trad het kabinet-Beel I aan, dat bestond uit ministers van KVP en PvdA, aangevuld met enkele partijlozen.
Bronnen
Noten
|