Naar inhoud springen

Tweede Kamerverkiezingen 1948

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Tweede Kamerverkiezingen 1948
Datum 7 juli 1948
Land Vlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels 100
Opkomst 93,67%
Resultaat
Grootste partij KVP
Nieuwe kabinet Drees-Van Schaik
Vorige kabinet Beel I
Tweede Kamerverkiezingen 1948
Opvolging verkiezingen
1946     1952
Portaal  Portaalicoon   Politiek
Polygoon-journaal over de aanloop naar de verkiezingen
Grootste partij per gemeente

De Tweede Kamerverkiezingen 1948 waren verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer der Staten-Generaal die plaatsvonden op 7 juli 1948.

De verkiezingen waren noodzakelijk geworden door de ontbinding van de Tweede Kamer nadat een voorstel tot Grondwetsherziening in eerste lezing door Tweede Kamer en Eerste Kamer aangenomen was. Een onderdeel van deze grondwetswijziging was de herziening van het Nederlandse staatsbestel vanwege de voorgenomen soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië.

Verkiezingsprognose

[bewerken | brontekst bewerken]

Voorafgaand aan deze verkiezingen werd in april 1946 door het Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie (NIPO) voor het eerst een zogeheten Galupp poll uitgevoerd, een steekproef waarbij aan kiezers werd gevraagd welke partij zij zouden stemmen indien er die dag verkiezingen zouden plaatsvinden. De uitslag daarvan werd kort voor de daadwerkelijke verkiezingen bekendgemaakt, op 15 mei 1946. Bij deze opiniepeiling verklaarde 32% op de KVP te zullen stemmen, 25% op de PvdA, 13% op de ARP, 10% op de CHU, 9% op de CPN, 8% op de VVD, 2% op de SGP en 1% op overige partijen. [1]

Opkomst en kiesdeler

[bewerken | brontekst bewerken]
1946 1948
# stemmen % # stemmen %
Kiesgerechtigden [2]5.275.888 [3]5.433.633
Niet opgekomen 363.873 6,90[4] 344.051 6,33[4]
Opkomst 4.912.015 93,10[4] 5.089.582 93,67[4]
Blanco/ongeldige stemmen 151.304 3,08[5] 156.625 3,08[5]
Geldige stemmen 4.760.711 96,92[5] 4.932.957 96,92[5]
Kiesdeler 47.608 - 49.330 -

Verkiezingsuitslag naar partij

[bewerken | brontekst bewerken]

Bij deze verkiezingen kwam de KVP als sterkste uit de bus. Net als in 1946 behaalde zij 32 zetels. De PvdA verloor twee zetels en kwam op 27 zetels. Winst was er voor de VVD (de voortzetting van de PvdV) en de CHU (één zetel). De CPN verloor twee zetels. Ter rechterzijde kwam oud-minister van Koloniën Welter via een eigen lijst in de Kamer. Welter keerde zich tegen de in zijn ogen te progressieve koers van de KVP.

Partij 1946 1948 verschil
# stemmen %[6] zetels # stemmen %[6] zetels % zetels
KVP 1.466.582 30,81 32 1.531.154 31,04 32 +0,23 0
PvdA 1.347.940 28,31 29 1.263.058 25,60 27 -2,71 -2 
ARP    614.201 12,90 13    651.612 13,21 13 +0,31 0
CHU    373.217   7,84  8    453.226   9,19  9 +1,35 +1  
VVD[7]    305.287   6,41  6    391.923   7,94  8 +1,53 +2  
CPN    502.963 10,56 10    382.001   7,74  8  -2,82 -2 
SGP    101.759   2,14  2    116.937   2,37  2 +0,23 0
Lijst Welter - - -     62.376   1,26  1 +1,26 +1  
Middenstandspartij - - -     40.949   0,83  0 +0,83 0
Onafhankelijke Nationale Groep - - -     22.175   0,45  0 +0,45 0
OSDAP/VPvdW - - -     15.322   0,31  0 +0,31 0
RCP - - -       2.224   0,05  0 +0,05 0
overige partijen in 1946      48.762   1,02  0 - - -  -1,02 0
Totaal  4.760.711 100 100 4.932.957  100 100 0 0

Gekozen leden

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Samenstelling Tweede Kamer 1948-1952 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kabinetsformatie

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Kabinetsformatie Nederland 1948 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De kabinetsformatie was erop gericht een kabinet te vormen dat met het oog op de voorgenomen grondwetsherziening over een tweederdemeerderheid kon beschikken. Dat leidde in augustus 1948 tot het door KVP, PvdA, CHU en VVD gesteunde kabinet-Drees-Van Schaik.