Naar inhoud springen

Tweede Kamerverkiezingen 1922

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Tweede Kamerverkiezingen 1922
Datum 5 juli 1922
Land Vlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels 100
Opkomst 91,45%
Resultaat
Grootste partij Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen
Nieuwe kabinet Ruijs de Beerenbrouck II
Vorige kabinet Ruijs de Beerenbrouck I
Opvolging verkiezingen
1918     1925
Portaal  Portaalicoon   Politiek

De Tweede Kamerverkiezingen 1922 waren algemene Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 5 juli 1922.

De verkiezingen werden gehouden als gevolg van de afloop van de zittingstermijn van de Tweede Kamer die gekozen was bij de verkiezingen van 1918.

Dit waren de eerste Nederlandse verkiezingen met algemeen kiesrecht; door de aanvaarding van het initiatiefvoorstel-Marchant kregen vrouwen vanaf deze verkiezingen ook actief kiesrecht.[1] Een wijziging van de Kieswet zorgde ervoor dat kleine partijen minder kans maakten dan bij de verkiezingen in 1918. Om in aanmerking te komen voor een zetel in de Tweede Kamer diende een partij tenminste 75% van de kiesdeler te behalen.

1918 1922
# stemmen % # stemmen %
Kiesgerechtigden 1.517.380 3.145.161
Niet opgekomen 175.636 11,57[2] 268.807 8,55[2]
Opkomst n.b. - 2.876.354 91,45[2]
Blanco stemmen n.b. - 1.812 0,06[3]
Ongeldige stemmen n.b. - 49.984 1,74[3]
Geldige stemmen 1.341.744 88,43[2] 2.824.558 98,20[3]
Kiesdeler 13.418 28.246

Verkiezingsuitslag

[bewerken | brontekst bewerken]
Partij 1918 1922 +/−
# stemmen %[4] zetels # stemmen %[4] zetels % zetels
Algemeene Bond     402.962 30,03 30 874.745 30,97 32 +0,94 +2  
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij     294.495 21,95 22 567.769 20,10 20 −1,85 −2  
Anti-Revolutionaire Partij     180.187 13,43 13 402.277 14,24 16 +0,81 +3  
Christelijk-Historische Unie      88.039   6,56   7 318.669 11,28 11 +4,72 +4  
Liberale Unie[5]      83.084   6,19   6
Bond van Vrije Liberalen[5]      50.999   3,80   4
Economische Bond[5]      41.691   3,11   3
Middenstandspartij[5]      12.674   0,94   1
Neutrale Partij[5]       7.153   0,53   1
Algemeene Staatspartij[5]       6.711   0,50   0
Vrijheidsbond[5][6] 224.288 7,94
VB - Lijst Staalman[6]   24.710 0,88
VB - Lijst Ter Hall[6]   22.360 0,79
subtotaal    202.312 15,07 15 271.358 9,61 10 −5,46 −5  
Vrijzinnig-Democratische Bond      70.674   5,27   5 134.595 4,77 5 −0,50 0
Communistische Partij Holland[7]      31.010   2,31   2   53.664 1,90 2 −0,41 0
Plattelandersbond (links)[8]        9.089   0,67   1   36.668 1,30
Plattelandersbond (rechts)[8]    7.871 0,28
Plattelandersbond (rk)[8]    1.277 0,05
subtotaal        9.089   0,67   1   45.816 1,62 2 +0,95 +1  
Liberale Partij[9]   18.124 0,64
Volkswelvaartspartij[9]          301   0,02   0    9.784 0,35
Lijsten Braam[10][9]          189   0,01   0       142 0,00
subtotaal          301   0,02   0   28.050 0,99 1 +0,97 +1  
Staatkundig Gereformeerde Partij       5.180   0,39   0   26.744 0,95 1 +0,56 +1  
Christen-Democratische Partij     10.653   0,79   1   20.760 0,74 0 −0,05 −1  
HGSP   20.431 0,72 0 +0,72 0
Christelijk-Sociale Partij       8.153   0,61   1   19.540 0,69 0 +0,08 −1  
Nederlandse Bond van Belastingbetalers[11]   11.238 0,40
NBB (Patriciërsbond)[11]    3.495 0,12
NBB (Huiseigenaren)[11]    1.137 0,04
subtotaal   15.870 0,56 0 +0,56 0
Lijsten Arts   15.830 0,56 0 +0,56 0
Onafhankelijke Partij   15.227 0,54 0 +0,54 0
Nieuwe Katholieke Partij   13.499 0,48 0 +0,48 0
Socialistische Partij       8.951   0,67   1   12.411 0,44 0 −0,23 −1  
Rapaille-partij   11.458 0,41 0 +0,41 0
Plattelandspartij   10.628 0,38 0 +0,38 0
Democratische Partij    9.209 0,33 0 +0,33 0
Neutraal Blok Middenstanders    7.963 0,28 0 +0,28 0
Bezuinigingsbond    7.456 0,26 0 +0,26 0
Algemene Nederlandse Vrouwenorganisatie    6.001 0,21 0 +0,21 0
Lijsten Van der Zwaag[12]       2.649   0,20   0    3.723 0,13 0 −0,07 0
Kunstenaarspartij    3.499 0,12 0 +0,12 0
Christelijke Volkspartij    2.061 0,07 0 +0,07 0
Lijst Groenendaal    1.902 0,07 0 +0,07 0
Grondpartij    1.384 0,05 0 +0,05 0
Vrijdenkers    1.123 0,04 0 +0,04 0
Lijst Coppenolle    1.061 0,04 0 +0,04 0
Kiesvereniging Aller Belang       741 0,03 0 +0,03 0
Partij voor Pensioenbelangen       588 0,02 0 +0,02 0
Vrije Middenstandspartij       577 0,02 0 +0,02 0
Arbeiderscandidaten       548 0,02 0 +0,02 0
Kleine Middenstandspartij       544 0,02 0 +0,02 0
Premievrij Staatspensioen       544 0,02 0 +0,02 0
Vaderlandsche partij       354 0,01 0 +0,01 0
Lijst Verweij       291 0,01 0 +0,01 0
Nieuwe Plattelandspartij       194 0,01 0 +0,01 0
Verhoging pensioen en ouderdomsrente       167 0,01 0 +0,01 0
Revolutionaire partij       142 0,00 0 +0,00 0
Lijst Schouten        89 0,00 0 +0,00 0
Lijst Busch        67 0,00 0 +0,00 0
Bond van Christen-Socialisten       8.415   0,63   1 −0,63 −1  
VDW       6.828   0,51   1 −0,51 −1  
overige partijen in 1918      11.657   0,88   0 −0,88 0
Totaal   1.341.744[13] 100 100 2.824.558[14] 100 100 0 0

Gekozen leden

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van Tweede Kamerleden 1922-1925 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Opvallend is dat bijna alle grote partijen een vrouw in hun fractie kregen. Hun aantal steeg naar zeven. Alleen de ARP hield principieel vast aan het uitsluiten van de vrouw voor een kamerlidmaatschap.

Twee gekozenen, Paul Reymer (AB) en Samuel van Houten (Liberale Partij), namen hun verkiezing niet aan; Reymer vanwege zijn benoeming als burgemeester van Eindhoven, Van Houten vanwege zijn hoge leeftijd. In hun plaats werden Anthonius Michielsen (AB) en Lizzy van Dorp (Liberale Partij) benoemd.

De zittingsperiode van de Tweede Kamer ging in op 25 juli 1922 en eindigde op 14 september 1925.

Zie Kabinet-Ruijs de Beerenbrouck II voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Na een betrekkelijk korte formatie werd het kabinet-Ruijs de Beerenbrouck II gevormd, dat grotendeels dezelfde ministers had als zijn voorganger.