Want (handschoen)
.jpg)
Een want is een type handschoen zonder afzonderlijke omhulsels voor de vingers. Over het algemeen scheiden wanten nog wel afzonderlijk de duim. Wanten bieden in de regel een betere warmte-isolatie dan handschoenen omdat ze een kleiner oppervlak hebben waarover warmte kan ontsnappen, maar hebben daartegenover wel een verminderde beweeglijkheid van de vingers.[1][2]
Wanten worden veel geassocieerd met kou, kinderkleding, comfort en verschillende beroepsmatige toepassingen. In de keuken worden ovenwanten gedragen om de handen te beschermen tegen hete voorwerpen.[3]:197
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Mensen gebruiken wanten waarschijnlijk al duizenden jaren, maar wol en andere materialen die werden gebruikt voor het maken van kleding zijn onderhevig aan biologische afbraak, waardoor het aantal overblijfselen beperkt is. Uit het oude Egypte zijn verschillende afbeeldingen van wanten bewaard gebleven,[4] en sommige handschoenen die bij Egyptische piramides zijn gevonden, worden beschreven als lijkend op wanten, waarbij de collectie van egyptoloog Robert Hay een "linnen mouw en want uit één stuk" zou hebben bevat.[5]:18
Enkele van de vroegste duidelijk herkenbare wanten dateren uit ongeveer 1000 n.Chr. in Letland,[6] en wanten maken nog steeds deel uit van het Letse nationale kostuum.[7][8] Een ander voorbeeld is een exemplaar dat is gevonden tijdens opgravingen van de vroegmiddeleeuwse handelsstad Dorestad in Nederland: in het havengebied is een wollen want gevonden uit de 8e of begin 9e eeuw.[9] Twee linkshandige leren wanten gevonden op de Mary Rose worden verondersteld te zijn gebruikt voor valkerij, waar in moderne tijden handschoenen of kaphandschoenen voor dit doel worden gebruikt.[10] Uit het elizabethaans tijdperk zijn er geborduurde "kaphandschoenwanten" bewaard gebleven die zijn gemaakt van karmozijnrood zijdefluweel, satijn en pailletten, waarbij de draad en flosdraad in twaalf verschillende kleuren zijn geverfd.[11]
Toen breien in de 16e eeuw populairder werd in Engeland, werden thuis wanten van wol gemaakt. Een van de vroegst bekende wanten voor kinderen komt uit deze periode, rondgebreid vanaf de top van de vingers naar de pols.[12]
Verschillende volken rond de poolcirkel hebben wanten gebruikt, waaronder andere Baltische volkeren, indianen[13] en Vikingen.[14]
Soorten[bewerken | brontekst bewerken]
Wanten zijn gemaakt van verschillende materialen, waaronder wol, leer en bont. Ze bestaan in verschillende kleuren en designs.
Speciale soorten wanten zijn onder andere de wanten met een opening waardoor de vingers naar buiten kunnen. In de jaren 1930 werden speciale wollen wanten geïntroduceerd met een flap in de palm van de want zodat een jager zijn vinger vrij had om zijn wapen af te vuren.[15]
Wanten met koord zijn wanten verbonden door een stuk garen, touw of kant, geregen door de mouwen van een jas. Deze toevoeging is meestal bedoeld voor kleine kinderen om te voorkomen dat ze de wanten verliezen of kwijtraken; wanneer ze worden uitgedaan, blijven de wanten aan het touwtje bungelen net onder de boord van de mouw.[16][17]
In populaire cultuur[bewerken | brontekst bewerken]
De West and East Mitten Buttes, twee rotsformaties in Monument Valley, Arizona, staan in de volksmond bekend als "de Wanten" omdat vanuit het zuiden gezien, de buttes twee gigantische wanten lijken te zijn met hun duimen naar binnen gericht. Het onderste schiereiland van Michigan heeft de bijnaam "de Want" vanwege zijn cartografische vorm.
In de Engelssprekende wereld is "Mittens" (Engels voor 'wanten') een populaire naam voor een kat[18] – hetzij vanwege het kinderliedje "Three Little Kittens", hetzij omdat de vachtpatronen van sommige katten contrasterende kleuren aan hun voeten hebben, waardoor het lijkt alsof ze wanten dragen.[19]
Galerij[bewerken | brontekst bewerken]
-
-
Leren wanten met gekleurde en geborduurde kappen, West-Europa (1600-1650) -
Traditionele wanten uit Estland -
Noorse kabeljauwvisser met wanten (1955) -
Babywanten aan koordjes -
Ovenwant voor het vasthouden van hete pannen
.jpg)
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Referenties[bewerken | brontekst bewerken]
- ↑ (en) Extreme Cold. Center for Disease control. Geraadpleegd op 3 augustus 2023.
- ↑ (en) Are Mittens Warmer Than Gloves? (18 november 2021). Geraadpleegd op 3 augustus 2023.
- ↑ (en) Das, Subrata (2010), Performance of Home Textiles. Woodhead Publishing India Pvt. Limited. ISBN 978-93-85059-81-0.
- ↑ (en) Hallmann, Aleksandra (23 juni 2017). Clothing (non-royal), Pharaonic Egypt. The Encyclopedia of Ancient History: 1–9. DOI: 10.1002/9781444338386.wbeah30017.
- ↑ (en) Proceedings of the Society of Antiquaries of London. Society of Antiquaries, London (1873).
- ↑ (en) NATO Summit 2006. Rigasummit.lv (15 december 2006). Gearchiveerd op 21 december 2009.
- ↑ (en) The Latvian Folk Dress. Latvia.eu. Latvian Institute (1 december 2015). Gearchiveerd op 26 september 2020.
- ↑ (en) Ministry of Foreign Affairs of Latvia: National Costume. Am.gov.lv. Gearchiveerd op 21 november 2010.
- ↑ (en) Brandenburgh, Chrystel (January 2010). Textile Production and Trade in Dorestad. Dorestad in an International Framework: New Research on Centres of Trade and Coinage in Carolingian Times: 83–88. DOI: 10.1484/M.STMH-EB.3.2453.
- ↑ (en) Falconry Mitten. The Mary Rose. The Mary Rose Trust. Gearchiveerd op 16 oktober 2016. Geraadpleegd op 31 January 2021.
- ↑ (en) Pair of Elizabethan gauntlet mittens at Dunham Massey, NT 934939. National Trust. Geraadpleegd op 3 augustus 2023.
- ↑ (en) Mitten. Museum of London. Gearchiveerd op 11 maart 2009. Geraadpleegd op 4 augustus 2023.
- ↑ (en) Native American Mittens & Gloves. NativeTech. Geraadpleegd op 3 augustus 2023.
- ↑ (en) Viking Garment Construction. cs.vassar.edu. Geraadpleegd op 3 augustus 2023.
- ↑ (en) Popular Mechanics. Hearst Magazines (18 december 1930), 977. Geraadpleegd op 4 augustus 2023.
- ↑ (en) "idiot mittens". MSN Encarta.
- ↑ (en) idiot string. A Dictionary of Canadianisms on Historical Principles. Gearchiveerd op 6 september 2017.
- ↑ (en) Room, Adrian (1993), The Naming of Animals: An Appellative Reference to Domestic, Work, and Show Animals, Real and Fictional. McFarland, p. 21. ISBN 978-0-89950-795-8.
- ↑ (en) Stephens, Gloria (2001), Legacy of the Cat. Chronicle Books. ISBN 978-0-8118-2910-6.