Wijk Savelkoul

**Wijk Savelkoul**
Wijk van Mortsel
	;
Kerngegevens
Provincie	Antwerpen
Gemeente	Mortsel
Coördinaten	51° 10′ NB, 4° 29′ OL
Foto's
	Kasteel Savelkoul in begin 20ste eeuw
	Logo bedrijf Savelkoul

Wijk Savelkoul of Hof Savelkoul is een wijk te Mortsel, in de provincie Antwerpen, in België. Ook is er sinds 2012 een gelijknamige tram- en bushalte, voor de ingang van Hof Savelkoul.^[1]

Geschiedenis

De wijk Savelkoul heeft zijn oorsprong in de aanleg van een kasteel van de familie Savelkoul. De achternaam Savelkoul werd tot het einde van de zeventiende eeuw geschreven als op die Savelcuyl. Op 11 maart 1904 werd er een aanvraag ingediend om een brug te mogen leggen over de gracht aan de Liersesteenweg 307. Op 1 september 1904 werd gevraagd om er een kasteel te bouwen. Een dikke maand later, op 8 oktober 1904, werd verzocht om een afsluiting te mogen plaatsen.

Uiteindelijk werd in 1907, op de huidige locatie van Wijk Savelkoul, een kasteel gebouwd. De totale oppervlakte van alle gebouwen was 380 vierkante meter. Rondom dit kasteel was een park met onder andere een grote beukendreef.^[2] Het kasteel was zijn volledige bestaan in het bezit van de familie Savelkoul. Het werd gebouwd als buitenverblijf voor de Antwerpse koopman Hubertus "Hubert" Savelkoul-Leconte (Born, 22 maart 1862 - Pau, 6 februari 1925).^[3] Savelkoul-Leconte is de stichter van de kledingzaken Savelkoul die in Nederland, België en Nederlands-Indië gevestigd waren. De hoofdzetel van zijn bedrijf bevond zich in Antwerpen^[4], en meer bepaald in de Kipdorpstraat, de Paternosterstraat en de Huidevettersstraat.

De Tweede Wereldoorlog brak uit, en het kasteel werd ingenomen door het Belgisch leger. Later zullen er Franse troepen in het kasteel komen. Tot eind 1942 werd het kasteel in gebruik genomen door het Duitse Flieger Horstkommandantur om soldaten in te kwartieren. Op 5 april 1943 werd Mortsel zwaar gebombardeerd door de United States Air Force, maar hierbij werd het kasteel gespaard.

Later werd door de Vrijwillige Vrouwelijke Arbeidsdienst voor Vlaanderen (VVAV) het kasteel ingenomen. Dit gebeurde bijvoorbeeld ook met Kasteel de Bist te Kessel. Kasteel Savelkoul werd toen hernoemd naar kasteel Zonnehoeve, en later, in 1944, veranderde de naam opnieuw, nu naar kasteel Maria Van Aerden.

Op 19 januari 1945 brak er een brand uit in het kasteel^[5], dat toen in de handen was van de 5e Infanteriedivisie uit het Verenigd Koninkrijk. Het kasteel was binnenin uitgebrand en de verdiepingen waren ingezakt. Enkel de buitenmuren stonden nog deels recht. Op 2 februari 1945 om half vijf 's middags viel er op het domein een Duitse V1 of V2. Hierbij vielen geen slachtoffers, maar een naburige boerderij liep wel veel schade op. De overblijfselen van het kasteel werden gesloopt.^[6] De eerste benoemde straat in wat de wijk Savelkoul ging heten was Hof Savelkoul, op 24 oktober 1961.

Een ander, kleiner, gedeelte van de wijk is Koeisteert, ook wel Koeistaart genoemd, waarnaar de huidige Koeisteerthofdreef verwijst. In 1770 stond er al op een Ferrariskaart een domein met de naam Koei Steertien. Eenentwintig jaar later wordt de naam opnieuw vermeld, ditmaal in een aantekening over een jongeman die door het ijs was gezakt in de gracht van Koeisteert. Het domein, dat 12 ha groot was, was toen in eigendom van de familie Meyers. Eerder heette het domein Wolscate.^[7] Op het domein stond lange tijd een kasteel, dat eerst Hof van Wolscate, later Koeisteerthof en uiteindelijk Kasteel Koeisteert of Kasteel Koeistaart heette. Het kasteel werd gebouwd in 1653.^[8] De Wolschaerderveldenstraat in de naburige Wijk Kaphaan is genoemd naar het domein Wolscate. Wijk Kaphaan bevindt zich aan de andere kant van de Liersesteenweg dan Wijk Savelkoul.

Beide domeinen werden in de jaren '60 van de twintigste eeuw verkaveld. Sindsdien zijn er steeds meer huizen en appartementen bijgekomen, en tegenwoordig is bijna de volledige wijk volgebouwd, en zijn er al meermaals grootschalige aanpassingen gebeurd aan onder andere de riolering, de voetpaden, etc.^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]^[14]^[15]^[16] Alle overblijfselen van kasteel Savelkoul zijn in de loop der jaren verdwenen, maar van kasteel Koeisteert zijn er nog enkele restanten overgebleven.

Straten

Hof Savelkoul (vernoemd naar Kasteel Savelkoul)
Priester Poppestraat (vernoemd naar Edward Poppe)
- Park Savelkoul
Pater Renaat De Vosstraat (vernoemd naar Renaat De Vos)
- Pater Renaat De Vostunnel
- F11
De Donk (vernoemd naar de landvorm donk)
Kardinaal Cardijnlaan (vernoemd naar Jozef Cardijn)
Lobbesplein (vernoemd naar Folcuin van Lobbes)
Koeisteerthofdreef (vernoemd naar Kasteel Koeisteert)
Pastoor Soeteweystraat (vernoemd naar Louis Soetewey)
Lieve Gruyaertstraat (vernoemd naar Lieve Gruyaert)
Maria Gorettistraat (vernoemd naar Maria Goretti)
Berten Pilstraat (vernoemd naar Berten Pil)
Pastoor De Tiliastraat (vernoemd naar Egilius Tilia)
Pastoor Deenstraat (vernoemd naar Pastoor Deen)
Liersesteenweg (vernoemd naar de stad Lier)
- N10
- Tramhalte Hof Savelkoul

Fietsostrade

De F11 is een fietsostrade die Lier verbindt met Antwerpen. Deze loopt vlak naast de Pater Renaat De Vostunnel en steekt het treinspoor van spoorlijn 15 ter hoogte van Park Savelkoul over door middel van een brug.^[17]^[18]

Galerij

Kaart met hierop de twee historische kastelen
Winkel in herenkleding van de familie Savelkoul in Yogyakarta, Nederlands-Indië
Winkel in herenkleding van de familie Savelkoul in Soerabaia, Nederlands-Indië
Zelfde winkel in herenkleding van de familie Savelkoul in Soerabaia, Nederlands-Indië
Zelfde winkel in herenkleding van de familie Savelkoul in Soerabaia, Nederlands-Indië
Zelfde winkel in herenkleding van de familie Savelkoul in Soerabaia, Nederlands-Indië
Rechts een winkelblok van de familie Savelkoul in Soerabaia, Nederlands-Indië
Hetzelfde winkelblok, maar dan anno 2010
Werknemers in een winkel in Soerabaia, Nederlands-Indië
Gebouw in Amsterdam waar oorspronkelijk een winkel van Savelkoul in gevestigd was
Brief van Savelkoul aan de burgemeester van Mortsel
Een V2-raket