Chartreusegems

Chartreusegems; IUCN-status: Niet bedreigd (2020)
	Twee chartreusegemzen in de winter.
	Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Mammalia (Zoogdieren)
Orde:	Artiodactyla (Evenhoevigen)
Familie:	Bovidae (Holhoornigen)
Geslacht:	Rupicapra (Gemzen)
Soort:	Rupicapra rupicapra (Gems)
	ondersoort
	Rupicapra rupicapra cartusiana; Couturier, 1938
Portaal	Biologie ; Zoogdieren

De chartreusegems (Rupicapra rupicapra cartusiana) is een ondersoort van de gems (Rupicapra rupicapra). De chartreusegems heeft een geïsoleerd voorkomen en is endemisch voor het massief van de Chartreuse in Frankrijk, in de omgeving van de stad Grenoble.^[1]^[2] Zijn verspreidingsgebied heeft slechts een grootte van 350 km² en kan hier gevonden worden op een hoogte tussen de 600 en 2.000 meter.^[2]

Taxonomie[bewerken | brontekst bewerken]

In de recent uitgebrachte publicaties van Wilson & Mittermeier (2011) en Groves & Grubb (2011) wordt de chartreusegems beschouwd als een van de vier ondersoorten van de gems, samen met de alpengems (R. r. rupicapra), balkangems (R. r. balcanica) en tatragems (R. r. tatrica).^[3]^[4] In het iets oudere Mammal Species of the World van Wilson & Reeder (2005) geldt de chartreusegems eveneens als ondersoort van Rupicapra rupicapra, maar is het een van de zes erkende ondersoorten.^[5]

Status en bedreigingen[bewerken | brontekst bewerken]

In de jaren 70 lag het aantal chartreusegemzen op 300 à 400 individuen. In 1986-1987 was het aantal tot een dieptepunt van 150 individuen gezakt. Hierna volgde een sterke toename en in 2006 lag het aantal op circa 2.000 individuen. De ondersoort staat als kwetsbaar vermeld op de Rode Lijst van de IUCN.^[1]

Het grootste gevaar voor het voortbestaan van de chartreusegems is de introductie van de alpengems (Rupicapra rupicapra rupicapra) in 1974, in een deel van het massief waar de chartreusegems was uitgestorven. Het risico bestaat dat de twee ondersoorten op den duur met elkaar in aanraking komen en er genetische vervuiling gaat optreden. Andere bedreigingen zijn de concurrentie voor leefruimte met gedomesticeerde dieren, edelherten (Cervus elaphus), reeën (Capreolus capreolus) en de geïntroduceerde Europese moeflon (Ovis orientalis musimon). Ook overbejaging en stroperij waren een groot probleem, maar dankzij een beschermingsprogramma is de jacht beter gereguleerd.^[2]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c (en) Chartreusegems op de IUCN Red List of Threatened Species.
↑ ^a ^b ^c (en) Roucher, F. (1999). The fate of the Chartreuse chamois. Geraadpleegd op 22 november 2015.
↑ (en) Wilson, D.E. & Mittermeier, R.A. (Eds.). (2011). Handbook of the Mammals of the World, Vol. 2 Hoofed Animals. Barcelona, Spanje: Lynx Edicions. ISBN 978-84-96553-77-4
↑ (en) Groves, C. & Grubb, P. (2011) Ungulate Taxonomy. Baltimore, Verenigde Staten: Johns Hopkins University Press. ISBN 9781421400938
↑ (en) Grubb, P. (2005). Order Artiodactyla. In: D.E. Wilson & D.M. Reeder (Eds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. Baltimore, Verenigde Staten van Amerika: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8221-0

[IUCN-1] (en) Chartreusegems op de IUCN Red List of Threatened Species.

[Roucher-2] (en) Roucher, F. (1999). The fate of the Chartreuse chamois. Geraadpleegd op 22 november 2015.

[Wilson-3] (en) Wilson, D.E. & Mittermeier, R.A. (Eds.). (2011). Handbook of the Mammals of the World, Vol. 2 Hoofed Animals. Barcelona, Spanje: Lynx Edicions. ISBN 978-84-96553-77-4

[Grubb-4] (en) Groves, C. & Grubb, P. (2011) Ungulate Taxonomy. Baltimore, Verenigde Staten: Johns Hopkins University Press. ISBN 9781421400938

[Reeder-5] (en) Grubb, P. (2005). Order Artiodactyla. In: D.E. Wilson & D.M. Reeder (Eds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. Baltimore, Verenigde Staten van Amerika: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8221-0

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]