Halictidae

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Groefbij)
Halictidae
De breedbandgroefbij (Halictus scabiosae)
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Arthropoda (Geleedpotigen)
Klasse:Insecta (Insecten)
Orde:Hymenoptera (Vliesvleugeligen)
Onderorde:Apocrita
Superfamilie:Apoidea
Familie
Halictidae
Thomson, 1869[1]
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Halictidae op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Insecten

Halictidae zijn een familie vliesvleugeligen (Hymenoptera) die ook wel groefbijen worden genoemd. De familie bestaat uit ongeveer 4100 soorten in de grootte van kleine (>4 mm) tot middelgrote (>8 mm) bijen die meestal een donker en vaak metallisch uiterlijk hebben. Verschillende soorten zijn geheel of gedeeltelijk groen en een paar zijn rood; een aantal van hen hebben gele markeringen, vooral de mannetjes, die vaak gele vlakken bezitten, een patroon dat wijdverspreid is onder de verschillende families van bijen.

Ecologie[bewerken | brontekst bewerken]

De meeste van deze bijen hebben hun nest in de grond, enkele hebben hun nest in een boom. Een grote hoeveelheid pollen en nectar wordt in een waterdichte cel gebracht en daarop wordt het ei gelegd. Daarna wordt de cel afgedicht, zodat de gevormde larve al zijn voedsel in één keer krijgt. Dit in tegenstelling tot andere families waar de larve telkens als ze groeit, te eten krijgt, zoals bij de honingbij.

Systropha planidens

Eusociale soorten[bewerken | brontekst bewerken]

Veel soorten in de onderfamilie Halictinae zijn gedeeltelijk eusociaal, met een tamelijk goed gedefinieerde koningin en werknemerskasten (maar niet zo goed als het kastensysteem bij de honingbij). Het vormen van sociaal gedrag lijkt niet direct nodig te zijn bij de verschillende geslachten.

Kleptoparasiterende soorten[bewerken | brontekst bewerken]

Verschillende geslachten en soorten van de halictidae zijn kleptoparasieten (meestal bij andere halictidae). Het gedrag is minstens negen keer onafhankelijk geëvolueerd binnen de familie. De bekendste en meest voorkomende zijn soorten in het geslacht Sphecodes, dat enigszins een wespachtig uiterlijk heeft (vaak glanzend zwart met een bloedrode buik, gewoonlijk 4–9 mm in lengte). De vrouwelijke Sphecodes gaat de cel met het eten in, eet het gastheerei op en legt haar ei in de cel.

Schemeractieve soorten[bewerken | brontekst bewerken]

Agapostemon sp.

Halictidae zijn een van de vier bijenfamilies die enkele schemeractieve soorten bevatten. Deze halictidae zijn alleen actief in de schemering of in de vroege avond (bijvoorbeeld in het ondergeslacht Sphecodogastra van het geslacht Lasioglossum), of soms echt in de nacht (bijvoorbeeld in het geslacht Megalopta). Zoals gewoon is in dit soort gevallen hebben deze bijen sterk vergrote ocelli. De andere families met schemeractieve soorten zijn Andrenidae, Colletidae en Apidae.

Systematiek en evolutie[bewerken | brontekst bewerken]

De Halictidae behoren tot de orde Hymenoptera, superfamilie Apoidea, reeks Anthophila. De oudste vondsten van Halictidae dateren van het Vroege Eoceen[2] met een aantal soorten, zoals de Neocorynura electra[3] en Augochlora leptoloba[4] bekend van barnsteenvondsten. Er zijn vier onderfamilies bekend, verscheidene geslachten en meer dan 200 soorten. De Rophitinae lijkt de zustergroep van de resterende drie onderfamilies (Nomiinae, Nomioidinae, Halictinae) gebaseerd op zowel morfologie als moleculaire gegevens.[5]

Taxonomie[bewerken | brontekst bewerken]

Onderfamilie Rophitinae:

Onderfamilie Nomiinae:

Vrouwelijke Oligochlora semirugosa in Dominicaans barnsteen.

Onderfamilie Nomioidinae:

vrouwelijke Nesagapostemon moronei in Dominicaans barnsteen
mannelijk Thrincohalictus prognathus

Onderfamilie Halictinae:

Augochloropsis metallica mannelijk
Zie de categorie Halictidae van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Halictidae&oldid=64742841"