Maanvis (Mola): verschil tussen versies
ongeveer > gemiddeld |
|||
| Regel 37: | Regel 37: | ||
}}</ref> eitjes in een legsel afzetten, wat geldt als record voor een [[Gewervelden|gewerfeld]] dier. |
}}</ref> eitjes in een legsel afzetten, wat geldt als record voor een [[Gewervelden|gewerfeld]] dier. |
||
==Benaming |
==Benaming== |
||
Veel van de namen van de maanvis wereldwijd krijgt, zijn gerelateerd aan zijn unieke plate vorm. Zijn specifieke Latijnse naam ''Mola'' komt van ''molensteen'', waarop de vis lijkt door zijn grijze kleur, ruwe [[textuur]] en ronde lijf. De Engelse benaming ''Sunfish'' verwijst naar het gedrag om te zonnebaden aan het oppervlak van het water. De Nederlandse, Portugese, Franse, Spaanse, Russische, Turkse en Duitse benaming, respectievelijk ''maanvis'', ''peixe lua'', ''poisson lune'', ''pez luna'', ''рыба-луна'', ''Ay balığı'' en ''Mondfisch'' refereren naar de ronde vorm. In het Duits wordt de vis ook wel ''Schwimmender Kopf'' (''zwemmende kop'') genoemd, wat lijkt op het Poolse ''samogłów'' (''alleen hoofd, omdat hij geen echte staart heeft''). |
Veel van de namen van de maanvis wereldwijd krijgt, zijn gerelateerd aan zijn unieke plate vorm. Zijn specifieke Latijnse naam ''Mola'' komt van ''molensteen'', waarop de vis lijkt door zijn grijze kleur, ruwe [[textuur]] en ronde lijf. De Engelse benaming ''Sunfish'' verwijst naar het gedrag om te zonnebaden aan het oppervlak van het water. De Nederlandse, Portugese, Franse, Spaanse, Russische, Turkse en Duitse benaming, respectievelijk ''maanvis'', ''peixe lua'', ''poisson lune'', ''pez luna'', ''рыба-луна'', ''Ay balığı'' en ''Mondfisch'' refereren naar de ronde vorm. In het Duits wordt de vis ook wel ''Schwimmender Kopf'' (''zwemmende kop'') genoemd, wat lijkt op het Poolse ''samogłów'' (''alleen hoofd, omdat hij geen echte staart heeft''). |
||
==[[Taxonomie]]== |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
|last=Bass |
|||
|first=L. Anna |
|||
|coauthors=Heidi Dewar, Tierney Thys, J. Todd. Streelman and Stephen A. Karl |
|||
|month=July |
|||
|year=2005 |
|||
|title=Evolutionary divergence among lineages of the ocean sunfish family, Molidae (Tetraodontiformes) |
|||
|journal=Marine Biology |
|||
|volume=148 |
|||
|issue=2 |
|||
|pages=405–414 |
|||
|issn=0025-3162 |
|||
|url=http://www.oceansunfish.org/MolageneticsMarBio05.pdf |
|||
|format=PDF |
|||
|accessdate=18-01-2009 |
|||
|doi=10.1007/s00227-005-0089-z |
|||
}}</ref> |
|||
==Beschrijving== |
==Beschrijving== |
||
Versie van 18 jan 2009 15:52
| Maanvis (Mola) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| In een aquarium | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Mola mola Linnaeus, 1758 | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
Maanvis (Mola) op  Wikispecies
| |||||||||||||
| |||||||||||||
De klompvis of (rondstaart-)maanvis (Mola mola) is de zwaarste bekende beenvis. Een volwassen dier weegt gemiddeld 1 ton, en is 1,8 meter groot. Maar er zijn ook exemplaren bekend die 2300 kilogram wogen en 4 meter breed waren bij de vinnen. De maanvis leeft in alle grote oceanen waar het klimaat warm tot tropisch is. De meest noordelijke plaats waar ooit een maanvis is aangetroffen is in de wateren rond Alaska, al is dat uiteraard een uitzondering.
Het dier leeft van kwallen, plankton en kleine visjes. Door zijn grootte en taaie huid heeft de maanvis weinig natuurlijke vijanden. Vaak worden deze dieren opgemerkt wanneer ze bijna bewegingsloos op hun zij aan de oppervlakte liggen. Dat wekt de indruk dat ze ziek zijn, maar het is normaal gedrag: ze doen dit om hun temperatuur omhoog te krijgen. De maanvis beweegt zich voort door de stevige vinnen zijdelings heen en weer te bewegen. Een vrouwtje kan tot 300 miljoen[1] eitjes in een legsel afzetten, wat geldt als record voor een gewerfeld dier.
Benaming
Veel van de namen van de maanvis wereldwijd krijgt, zijn gerelateerd aan zijn unieke plate vorm. Zijn specifieke Latijnse naam Mola komt van molensteen, waarop de vis lijkt door zijn grijze kleur, ruwe textuur en ronde lijf. De Engelse benaming Sunfish verwijst naar het gedrag om te zonnebaden aan het oppervlak van het water. De Nederlandse, Portugese, Franse, Spaanse, Russische, Turkse en Duitse benaming, respectievelijk maanvis, peixe lua, poisson lune, pez luna, рыба-луна, Ay balığı en Mondfisch refereren naar de ronde vorm. In het Duits wordt de vis ook wel Schwimmender Kopf (zwemmende kop) genoemd, wat lijkt op het Poolse samogłów (alleen hoofd, omdat hij geen echte staart heeft).
Taxonomie
De klompvis heeft zijn eigen geslacht, Mola, met twee soorten: Mola mola en Mola ramsayi. De klompvis, Mola mola, is de typesoort van het geslacht.[2]
Beschrijving
Vinnen
De staartvin van de klompvis is gedurende de evolutie verdwenen en is vervangen door een nodulaire pseudo staart, de clavus. Deze structuur is ontstaan door het convergeren van de rug- en de anaalvinnen.[3]
Nederland en België
Op het strand van Schoorl aan Zee (Schoorl) spoelde in 1989 een volwassen maanvis aan van 200 kilogram. In januari 2003 spoelde wederom een maanvis aan, ditmaal een jong exemplaar. De vis woog slechts 10 kilogram, was 90 centimeter hoog en had een lengte van 75 centimeter. Het aanspoelen van de maanvis is een zeldzaamheid, maar sinds het begin van de 21e eeuw lijkt de kans erop te stijgen. Zo zijn er in 2004[4] [5] en 2005[6] weer enkele maanvissen aangespoeld aan de Nederlandse en Belgische kust. In mei en juni komen ze veel voor voor de kust van Zuid-Frankrijk. Op 22 december 2008 spoelde een groot exemplaar aan op het strand van Katwijk[4]. De omvang van deze maanvis was 1,2 meter lang en 1 meter hoog. Grote maanvissen zijn echter zeldzaam in de Noordzee. De grootste maanvis die in de Nederlandse wateren is waargenomen, spoelde in december 1889 aan op Ameland[7]. Dat dier was 2,73 meter hoog en 2,23 meter lang. De op twee na grootste werd op 23 december 1992 in het Diepe Gat gevangen door de Texelse kotter TX 37. Dit dier was 1,60 meter lang en 2 meter hoog. Net iets groter was de maanvis die eind november 1998 werd gevangen in de Silver Pit, door de UK 225. Dit dier was 1,78 meter lang, 2,24 meter hoog en woog 251 kilo[8].
- ↑ Thierney, Thys, Molidae Descriptions and Life History. OceanSunfish.org. Geraadpleegd op 17-01-2009.
- ↑ Bass, L. Anna, Heidi Dewar, Tierney Thys, J. Todd. Streelman and Stephen A. Karl (July 2005). Evolutionary divergence among lineages of the ocean sunfish family, Molidae (Tetraodontiformes) (PDF). Marine Biology 148 (2): 405–414. ISSN: 0025-3162. DOI: 10.1007/s00227-005-0089-z. Geraadpleegd op 18-01-2009.
- ↑ Strange tail of the sunfish. The Natural History Museum (20-02-2006). Geraadpleegd op 17-01-2009.
- ↑ a b Grote maanvis gevonden op strand Katwijk. Nu.nl (22-12-2008). Geraadpleegd op 17-01-2009.
- ↑ Maanvis aangespoeld bij Katwijk. Interactief Nederlands Persbureau (12-01-2004). Geraadpleegd op 17-01-2009. "Op 9 januari vond Marcel Knetsch uit Katwijk een dode maanvis op het strand in zijn woonplaats."
- ↑ Jonge maanvissen stranden massaal. Geraadpleegd op 17-01-2009. "In de eerste weken van dit jaar spoelden er veel jonge maanvissen aan op de Nederlandse en Belgische kust. De teller staat inmiddels op elf exemplaren."
- ↑ De maanvis een mysterie. Geraadpleegd op 17-01-2009. "Naturalis bezit nu 17 maanvissen, opgezet, in alcohol bewaard of als skelet of schedel. De kleinste meet vier centimeter, de grootste is 230 centimeter lang en 273 centimeter hoog, gemeten tussen de punten van rug- en anaalvin. Deze reus spoelde aan op 13 december 1889 op Ameland. Van elke maanvis noteren we zo veel mogelijk gegevens."
- ↑ Maanvis. Geraadpleegd op 17-01-2009.