Help:Waarom staat mijn bestand op de beoordelingslijst

Overzicht beheerpagina's

Deze pagina in een notendop: Voorzie bestanden van een geldige licentie, een bron en een auteur. Door het gebruik van bestanden zonder geldige licentie kan Wikipedia in juridische problemen geraken. Houd hier ook rekening mee in uw reactie op een nominatie voor verwijdering.

Op deze pagina treft u een lijst met veel gestelde vragen aan naar aanleiding van een verwijdernominatie van een bestand op de beoordelingslijst.

Wordt mijn bestand nu direct verwijderd?

De verwijdernominatie betekent niet dat uw bestand direct verwijderd wordt. Het betekent dat is voorgesteld om het bestand te verwijderen om een reden die bij het bestand op de beoordelingslijst is aangegeven. Na plaatsing op de beoordelingslijst voor bestanden heeft u 2 weken om problemen op te lossen.

Alleen bestanden die aan alle voorwaarden voldoen zoals gesteld in het beleid voor gebruik van media kunnen behouden blijven. Bedenk dat de bewijslast bij u zelf ligt, niet bij de persoon die denkt een probleem met het bestand gevonden te hebben. Verwijdert u alstublieft niet het sjabloon van de pagina bij het bestand. Dat kan gezien worden als vandalisme.

Waarom staat mijn bestand op de beoordelingslijst?

Op de beoordelingslijst staat achter de naam van het bestand de reden voor plaatsing op de lijst. Soms is deze afgekort:

• Op enkele uitzonderingen na zijn alle afbeeldingen in het verleden verplaatst naar Wikimedia Commons. Dat is de centrale database van Wikipedia, Wikiquote en andere projecten van de Wikimedia Foundation. Lokaal uploaden wordt eigenlijk niet meer gedaan. Het gebeurt echter soms nog. Afbeeldingen kunnen dus ook genomineerd worden om verplaatst te worden naar Wikimedia Commons.
• aut – auteursrecht: Degene die het bestand voorstelt voor verwijdering, meent dat het bestand een schending van het auteursrecht is.
• gi – geen informatie: Deze afkorting betekent meestal dat u er of geen licentie, of onvoldoende informatie heeft gegeven om de licentie te kunnen controleren.
• ne – niet encyclopedisch: het bestand lijkt geen nut voor een encyclopedie te hebben.

Kunnen we de regels niet wat soepeler hanteren?

De regels voor bestanden op Wikipedia zijn strikt en dat komt omdat we een belangrijk doel hebben: een encyclopedie maken die door iedereen te bewerken, verspreiden en te verkopen is. Wikipedia kan daardoor voor heel veel doeleinden gebruikt worden: in Duitsland zijn bijvoorbeeld Wikipedia-dvd's verkocht (wat niet zou kunnen als er bestanden in stonden die niet voor commerciële doeleinden gebruikt mochten worden) en er is bijvoorbeeld ook een versie van Wikipedia voor de iPod.

Waarom staat er "geen informatie" bij het bestand?

Materiaal waarvan de herkomst, auteur of licentie niet te controleren is of logischerwijze te beredeneren is, blijkt in veel gevallen een schending van het auteursrecht te zijn. Het is daarom noodzakelijk dat u de auteur, de herkomst of bron, en de licentie bij elk bestand vermeldt.

Zorg bij het overnemen van materiaal van anderen voor minstens:

• Een link naar het bronmateriaal
• De naam van de auteur(s) van het bronmateriaal
• De licentie van het bronmateriaal

U kunt bij het kopiëren van een andere wiki CommonsHelper gebruiken voor het overnemen van alle belangrijke informatie. Overweeg bij het kopiëren van bestanden het bestand direct op Wikimedia Commons te plaatsen, zodat het bestand in alle 700 wiki's van de Wikimedia Foundation te gebruiken is.

• Voor GFDL-gelicenseerde bestanden geldt u mag dit object kopiëren, veranderen en commercieel gebruiken zolang u het onder dezelfde licentie uitgeeft, de auteur(s) vermeldt en de tekst van de licentie meelevert." U dient dus altijd de naam van de auteur op te nemen en voor de controleerbaarheid van de licentie een verwijzing naar de bron van dat materiaal. Wanneer het materiaal met een GFDL-licentie van een andere wiki van Wikimedia komt, kunt u een interwikilink toevoegen. Zorg dat u alle informatie (maker, licentie, bron) van de andere Wikipedia overneemt.
• Voor CC-BY-gelicenseerde bestanden geldt dat u de naam van de auteur moet vermelden als u het bestand hebt toegevoegd.
• Voor CC-BY-SA-gelicenseerde bestanden geldt dat u de naam van de auteur moet vermelden en moet herlicenseren onder dezelfde licentie als u voor een nieuw werk gebruik heeft gemaakt van materiaal onder die licentie.

Soms zijn foto's voor anderen niet terug te vinden op de pagina die u als bron opgegeven heeft. Het is daarom goed om het geüploade bestand te dieplinken:

• Werkt u met Internet Explorer, klik dan op het bestand met uw rechtermuisknop en ga naar "eigenschappen". Het derde kopje in het extra schermpje dat u krijgt heet "Adres (URL)"; dat is de deeplink en kunt u kopiëren en plakken als bron bij de upload.
• Met FireFox klikt u ook met de rechtermuisknop op het bestand, maar klik daarna op "Afbeelding bekijken". Vervolgens kopieert u het adres uit de adresbalk bovenin uw scherm en plakt u deze als bron bij de upload.

Ik heb de foto zelf gemaakt!

Zorg dat u op de pagina bij het bestand aangeeft dat u de maker bent van het bestand! "Foto zelf gemaakt" of "eigen werk" is voldoende, hoewel enige toelichting over het onderwerp in de vorm van een beschrijving altijd welkom is.

Gebruik de volgende licenties als u de auteur en rechthebbende van een werk bent:

• {{self|GFDL|cc-by-sa-3.0}} voor een meervoudige licentie. Zowel cc-by-sa als GFDL, de gebruiker kiest;
• {{Cc-by-3.0}} of {{Cc-by-sa-3.0}} voor Creative Commons. Geef altijd aan dat u zelf de rechthebbende bent;
• {{PD-self}} of {{PD-eigen}} voor Publiek domein.

Let op: niet alle zelf gemaakte foto's mogen zomaar op Wikipedia geplaatst worden. Voor het plaatsen van een schermafbeelding van een televisieserie, een foto gemaakt van een schilderij en een foto van een standbeeld in de openbare ruimte in een bepaald rechtsgebied is de toestemming van alle rechthebbenden nodig (zie Wat is een afgeleid werk?). Ook moet u rekening houden met het merkenrecht: voor het plaatsen van een afbeelding van een pakje sigaretten waarop het beeldmerk het hoofdonderwerp van het bestand is, heeft u doorgaans toestemming nodig van de rechthebbende (de sigarettenfabrikant).

Waarom moet mijn collage verdwijnen?

Afgeleide werken van een combinatie van enkel {{cc-by-sa}} (gelijk delen) gecombineerd met een GFDL-gelicenseerd werk zijn niet toegestaan, omdat niet aan de voorwaarden van beide licenties tegemoet gekomen kan worden dat afgeleide werken onder dezelfde licentie vrijgegeven moeten worden. Een mogelijke oplossing is de auteur te benaderen en die te vragen het werk onder een meervoudige licentie vrij te geven (zowel cc-by als GFDL, waarbij de gebruiker de licentie kan kiezen) of andere bestanden te kiezen die wel met elkaar te combineren zijn:

• {{GFDL}} is te combineren met {{cc-by-3.0}} (niet met {{cc-by-sa}}) en Publiek domein.
• {{cc-by-sa-3.0}} is te combineren met Publiek domein.

In alle gevallen dient u bij uw nieuwe bestand waar dat nodig is verwijzingen naar de bronwerken op te nemen en de auteurs van al die werken te vermelden.

Hoe moet ik laten weten dat ik toestemming heb gekregen?

Uw toestemming moet vastliggen en expliciet zijn:

• Mondelinge toezeggingen zijn niet geldig, omdat ze niet te bewijzen zijn. Besef dat u bewijsplicht hebt als een andere gebruiker u daarom vraagt (bijvoorbeeld via een verwijdernominatie).
• Bij uw toestemming dient de rechthebbende expliciet (door een toegelaten licentie te noemen) aan te geven op welk materiaal (bijvoorbeeld een URL of een verzameling bestanden) de licentie wordt verleend. Hier staat een voorbeeld voor een e-mail aan een potentiële rechthebbende. Bedenk dat de maker van een werk rechthebbende is; de eigenaar van een schilderij is bijvoorbeeld geen rechthebbende als het gaat om auteursrecht.

Stuur geen e-mails naar Wikimedia of een moderator voordat u de juiste licentie heeft verkregen. Indien u geen toegelaten licentie op schrift heeft, tracht deze alsnog van de licentieverlener te verkrijgen.

Stuur een e-mail aan permissions-nl wikimedia.org als u een toegelaten licentie heeft verkregen. Kijk op Help:Toestemming voor een voorbeeld hoe je toestemming kan verkrijgen. Schrijf daarin dat u in de e-mail bewijs van verlening van een licentie heeft bijgesloten. Geef ook aan onder welke gebruikersnaam u de informatie aan welke wiki toe wilt gaan voegen of heeft toegevoegd. Voeg e-mails die van belang zijn voor het bewijs als aanhangsel toe, dan gaat er geen informatie over de originele zender (de licentieverlener) verloren. U krijgt als antwoord een nummer waaronder uw correspondentie in OTRS is opgeslagen. Voeg dit nummer en de vermelding van OTRS op alle relevante plaatsen toe (vooral aan de beschrijving bij het bestand). Een voorbeeld is dit bestand. Let op: Het kan tot een week duren voordat u antwoord krijgt; alle e-mail wordt door Nederlandstalige vrijwilligers beantwoord.

Moet mijn bestand nu ineens weg nadat die er lange tijd stond?

Tussen januari 2005 en december 2006 is het gedoogbeleid voor bestanden (vrijwel) afgeschaft. Als een bestand ook na enige tijd op de wiki te hebben gestaan geen aantoonbare vrije licentie heeft zoals beschreven in het beleid voor gebruik van media kan het bestand niet als vrije bestand gehandhaafd blijven. Tegenwoordig worden bestanden beter bekeken dan gedurende bepaalde perioden in het verleden. Daarom komt het soms voor dat een bestand pas na lange tijd wordt opgemerkt en wordt genomineerd voor verwijdering.

Wat is een afgeleid werk?

Auteursrecht is het exclusieve recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen. Hieronder valt onder andere het recht om kopieën en reproducties van het werk te maken, te verkopen of om van dit werk afgeleide producten te maken en het werk publiekelijk tentoon te stellen.¹

Een afgeleid werk is bijvoorbeeld een pop die wordt gemaakt van een tekenfilmpersonage, een schermafbeelding van een televisieserie, een foto gemaakt van een schilderij en een foto van een standbeeld in de openbare ruimte in een bepaald rechtsgebied.

Een afgeleid werk van een auteursrechtelijk beschermd werk is meestal niet vrij te licenseren door de maker van het afgeleide werk en dient ook gelicenseerd te worden door de rechthebbende van het originele werk (in dit geval zijn er dus twee rechthebbenden).

Uitzondering daarop zijn afgeleide werken die vallen onder de zogenaamde panoramavrijheid (zie ook de Engelstalige Wikipedia: Panorama freedom). Foto's van standbeelden in de openbare ruimte in Nederland kunnen onder een vrije licentie verspreid worden. In Frankrijk is dat bijvoorbeeld niet mogelijk. In Duitsland is dit wel mogelijk (Panoramafreiheit).

Wanneer is een bestand vrij?

Een bestand vrij is als deze onder een op deze wiki toegelaten licentie te verspreiden en gebruiken is. Dit houdt onder anderen in dat het bestand:

• aangepast mag worden
• als bronmateriaal voor een nieuwe bestand gebruikt mag worden
• vrij verspreidbaar is (en niet alleen 'vrij' op Wikipedia of binnen Wikipedia gebruikt kan worden)
• commercieel gebruikt mag worden (gebruikt in werken waarvoor geld wordt gevraagd) Let op: als een bestand in advertenties wordt gebruikt kan de persoon op een bestand een beroep doen op portretrecht.

Het wordt aangenomen dat een bestand niet vrij is als aan slechts aan één of enkele van de bovenstaande punten is voldaan. Het merkenrecht is een beperking op gebruik die aan de vrijheid van het bestand zelf niets afdoet.

Waarom wordt deze persfoto verwijderd, die is toch bedoeld om vrij verspreid te worden?

Persfoto's zijn bedoeld om vrij verspreid te worden, maar Wikipedia eist niet alleen vrije verspreiding, maar ook vrije bewerking. Ook extra voorwaarden zijn niet toegestaan. Tip: Benader de rechthebbende voor een vrije licentie.

De foto staat op de Engelstalige Wikipedia, waarom mag hij hier dan niet gebruikt worden?

De Engelstalige Wikipedia staat, als enige Wikimediaproject, het gebruik van "fair use" toe. Het gebruik van citaten is gebonden aan vrij nauwe voorwaarden. Op de Nederlandstalige Wikipedia is gebruik van materiaal met een claim op de mogelijkheid te citeren niet toegestaan.

Ik heb de screenshot zelf gemaakt!

Screenshots van auteursrechtelijk beschermde programma's of van films vallen onder het auteursrecht, dat ligt bij de makers van het programma of de film. Het is een "afgeleid werk". Het publiceren van zulke screenshots zonder dat een licentie is afgegeven door de rechthebbende is een schending van het auteursrecht.

Het bestand staat overal op internet, is hij dan vrij?

Nee, dat een bestand op internet circuleert wil alleen zeggen dat de rechthebbende zijn auteursrecht op dit moment niet actief uitoefent. Het bestand kan wel auteursrechtelijk beschermd zijn en kan zonder expliciete toegelaten licentie niet op Wikipedia gebruikt worden.

Ik zie een foto op een site zonder expliciete claim op auteursrecht, is hij dan vrij?

Nee, op alles wat u schrijft heeft u auteursrecht, u hoeft dat niet meer te claimen. Dat geldt ook voor sites waar niet het woord "copyright" of "alle rechten voorbehouden" op vermeld staat.

Deze foto is waarschijnlijk rechtenvrij. Als er toch iemand gaat klagen dan halen we hem toch gewoon weg?

Nee, dit brengt risico's met zich mee met betrekking tot copyrightschending. In 2005 werden er twee zaken aan de Nederlandse rechter voorgelegd met betrekking tot foto's die zonder toestemming van de maker op een Nederlandse internetsite waren gezet.

1. In 2004 begon de beroepsfotograaf Thomas Schlijper een rechtszaak tegen de Stichting Nieuw Rechts. Iemand had drie door Schlijper gemaakte foto's op het forum van de site van Nieuw Rechts gezet zonder dat daar toestemming voor was gegeven. De kantonrechter van Amsterdam veroordeelde de stichting tot het betalen van bijna € 3.900 en proceskosten (zie deze pdf met de uitspraak).
2. Begin 2005 speelde er in Nederland een zaak van een fotograaf die € 9.000 eiste van galeries.nl omdat één foto die hij gemaakt had op die site stond zonder dat hij daar toestemming voor had gegeven (zie [1]). Deze foto van een kunstwerk van Wieteke van Dort, had Van Dort nota bene zelf aan galeries.nl ter beschikking gesteld. Op die site staan tienduizenden foto's van kunstwerken die door de kunstenaars zelf aan galeries.nl ter beschikking zijn gesteld. Als reactie hierop verwijderden ze 30.000 foto's van hun site totdat zij een vrijwaringsverklaring hadden ontvangen (zie [2]). Uiteindelijk volgde in januari 2006 de uitspraak van de rechter die galeries.nl veroordeelde tot het betalen van een schadevergoeding van € 900 plus de proceskosten van ongeveer € 1.000 (zie [3] en [4]).

Stel: een Nederlandse fotograaf merkt dat bij een artikel op de Nederlandstalige Wikipedia zonder toestemming zijn foto staat en hij stapt naar de Nederlandse rechter. Als deze rechter zich bevoegd vindt om een uitspraak te doen ondanks het feit dat de database van Wikipedia in de Verenigde Staten staat, dan kan Wikimedia Foundation dus dergelijke geldboetes verwachten voor één foto. Daar komt bij dat als er een cd-rom of een papieren versie van Wikipedia wordt gemaakt, het ondoenlijk is om zo'n foto te verwijderen, waarna de boete dus hoger zal kunnen uitvallen.

Wanneer mag ik oude beelden scannen en uploaden?

In principe vervalt het auteursrecht na 70 jaar na het overlijden van de fotograaf in Europa en de rest van de wereld. Hier zijn echter uitzonderingen op. Na het overlijden van de fotograaf gaat het auteursrecht voor 70 jaar over naar zijn erfgenamen. In de praktijk is toestemming vragen aan de (alle) erfgenamen om het beeldmateriaal vrij te geven vrijwel onmogelijk. Het is de plicht van de uploader om te achterhalen wie de auteursrechten heeft van het beeld. Vaak is de overlijdensdatum niet te achterhalen bij minder bekende fotografen. Veiligheidshalve gebruikt men dan een veiligheidsmarge van 150 jaar na eerste publicatie. (Eerste werken van een fotograaf in zijn carrière zijn meestal pas vanaf zijn twintigste en met gaat ervan uit dat die daarna maximaal nog 80 jaar leeft: 80 + 70 = 150.)

Bij veel prentbriefkaarten en andere werken is de fotograaf niet meer te achterhalen. Deze zijn vaak uitgegeven door grote uitgevers zoals Nels. LL etc. Als de fotograaf niet vermeld staat, dan mag de licentie {{Anonymous-EU}} gebruikt worden. Let wel op: Bij lokale prentbriefkaartuitgevers die alleen lokale prentbriefkaarten produceren zijn het meestal fotografen die hun eigen werk publiceren. (70 jaar na overlijden) Voor Frankrijk kan beter het sjabloon {{PD-France}} gebruikt worden.

Kranten, landkaarten etc zijn 'collectieve' werken waarvoor de auteursrechten vervallen 70 jaar na publicatie. (Wederom zijn er in sommige landen uitzonderingen) Voor een ondertekend artikel in een krant gelden echter de normale auteursrechten (70 jaar na overlijden). Eveneens als een foto gebruikt wordt met vermelding van de fotograafnaam.

In de Commons geldt ook het principe dat het beeld rechtenvrij moet zijn in zowel de VS als in het land zelf. Voor lokaal werk zoals een (anonieme) prentbriefkaart van een Vlaams dorp wordt dit principe in de praktijk niet toegepast. Is het werk van voor 1923 dan is het verstandig om altijd de licentie {{PD-1923}} toe te voegen. Voor auteurs die banden hebben met de VS is het verstandig het duaal principe strikt te hanteren. In de VS geldt namelijk een langere periode van 95 jaar. Het is zelfs zo dat werken die in het publiek domein in de VS waren met terugwerkende kracht auteursrechten terugkregen. Alleen als het werk al voor 1996 in het publiek domein in VS was, blijft het PD. Bij beelden uit de vroegere koloniën kan de auteursrechtwetgeving van de vroegere koloniale macht gebruikt worden (Nederlands recht voor Indonesië, en Belgisch recht voor Congo).

Voor het bepalen van de ouderdom van prentbriefkaart wordt allereerst gekeken naar de postgegevens (wanneer die verstuurd is) aan de achterkant. Vaak kan via Google een gelijkaardige briefkaart opgespoord worden waarbij er wel dateringsgegevens zijn. Het type achterkant geeft ook een indicatie (voor hoeveel aan postzegels geplakt moet worden bijvoorbeeld). Ook postzegels geven een datumindicatie. Daarnaast zijn zwart-witbriefkaarten meestal tot in de jaren 1950 uitgegeven. Voor de Tweede Wereldoorlog waren vrijwel alle briefkaart zwart-wit. Ingekleurde prentbriefkaarten waren zeer populair voor de Eerste Wereldoorlog. Verder zij er de inhoudelijke analyse van het beeld zelf die een indicatie kunnen geven (kleding, auto's etc.).

Gebruik bij voorkeur altijd een eigen scan van een originele prentbriefkaart. Het is in principe toegestaan een scan te maken van een prentbriefkaart in een boek, maar de kwaliteit is slecht (scan van scan). Daarnaast komt er het databank-recht bij kijken als een heel prentbriefkaartenboek wordt gescand. Een verzamelaar heeft ook zijn rechten. Scan ook nooit uit een (prentbriefkaart)boek die nog in de verkoop is. Dat is niet netjes tegenover de uitgever.

Als laatste: Upload het gescande (oude) beeld nooit als eigen werk en zet daar altijd een indicatiedatum in. Kan ook een inschatting zijn zoals: Pre WW I of Pre WW II. Anders kun je immers niet bepalen of de juiste licentie gebruikt wordt. Ga altijd uit van de laatst mogelijke datum i.v.m. licenties. Zet bij anoniem werk ook {{Unknown author}} (typ in: **unknown|author**') neer bij auteur. Bij de bron kun je nog altijd tussen haakjes zetten dat het van je privéverzameling briefkaarten afkomstig is (gebruik bij voorkeur het sjabloon {{Private Collection}}). Bij briefkaarten kan je handig gebruik maken van de sjabloon {{Postcard}}. Dan wordt 'briefkaart' altijd vertaald naar de taal van de lezer.

Zie ook

• Wikipedia:Auteursrechten
• Wikipedia:Auteursrechtencafé
• Help:Veelgestelde verwijderingsvragen