Hexachloorplatinazuur

Hexachloorplatinazuur
Structuurformule en molecuulmodel
	Structuurformule van hexachloorplatinazuur
	Oplossen van platina in heet koningswater
Algemeen
Molecuulformule	H2PtCl6
IUPAC-naam	hexachloorplatina(IV)zuur
Andere namen	chloorplatinazuur
Molmassa	409,81 g/mol
CAS-nummer	16941-12-1
EG-nummer	241-010-7
PubChem	61859
Wikidata	Q411467
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
H-zinnen	H301 - H314 - H317 - H334
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P261 - P280 - P301+P310 - P305+P351+P338 - P310
Hygroscopisch?	ja
EG-Index-nummer	078-009-00-4
VN-nummer	2507
ADR-klasse	Gevarenklasse 8
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	rood tot roodbruin
Dichtheid	(hexahydraat) 2,431 g/cm³
Smeltpunt	(hexahydraat) ca. 60 °C
Goed oplosbaar in	water, ethanol
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Hexachloorplatinazuur is een anorganische verbinding van platina(IV), met als brutoformule H₂PtCl₆. Het is goed oplosbaar in water, waaruit men het kan kristalliseren als het hexahydraat: H₂PtCl₆ · 6 H₂O. Deze kristallen zijn rood tot roodbruin.

Synthese[bewerken | brontekst bewerken]

Hexachloorplatinazuur kan bereid worden door platina op te lossen in koningswater:

{\ce {Pt + 4 HNO3 + 6 HCl -> H2PtCl6 + 4 NO2 + 4H2O}}

Hiervan wordt gebruikgemaakt bij de winning van platina uit mineralen.

Het wordt ook gevormd wanneer platina(IV)chloride opgelost wordt in water, of door platinapoeder op te lossen in zoutzuur onder een atmosfeer van chloorgas.^[1]

Eigenschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Als het verwarmd wordt tot 300 °C, ontleden de kristallen tot platina(IV)chloride en waterstofchloride:

{\ce {H2PtCl6 <=> PtCl4 + 2HCl}}

Bij hoge temperatuur ontleedt het volledig tot sponsachtig platina (platina met een groot contactoppervlak):

{\ce {PtCl4 <=> PtCl2 + Cl2}}

{\ce {PtCl2 <=> Pt + Cl2}}

Blootstelling aan de stof kan bij gevoelige personen ernstige allergische reacties en/of astma veroorzaken.

Toepassingen[bewerken | brontekst bewerken]

Hexachloorplatinazuur is een belangrijk tussenproduct voor de bereiding van diverse platinazouten en -complexen. Aangezien het gemakkelijk te ontleden is, kan op eenvoudige manier platina onttrokken worden aan de verbinding. Een bad van hexachloorplatinazuur kan gebruikt worden om een platinacoating aan te brengen door middel van galvaniseren.

Het wordt gebruikt als katalysator. Hexachloorplatinazuur in oplossing staat bekend als Speiers katalysator en wordt op industriële schaal gebruikt als katalysator bij hydrosilyleringsreacties.^[2] Het zuur blijkt echter slechts de precursor te zijn van de actieve platinaverbinding die de rol van katalysator speelt.^[3]

Hexachloorplatinazuur wordt gebruikt om een laagje platina te deponeren op een dragermateriaal voor katalysatoren, onder meer bij driewegkatalysatoren voor de zuivering van uitlaatgassen van voertuigen. De drager met een honingraatstructuur wordt ondergedompeld in een oplossing van hexachloorplatinazuur, dat op de drager wordt geadsorbeerd. Daarna wordt het gedroogd en omgezet in platinametaal door calcinatie bij hoge temperatuur.^[4]

In de analytische scheikunde werd het zuur vroeger gebruikt om kalium kwantitatief aan te tonen. Door een hexachloorplatinazuuroplossing in 85% ethanol toe te voegen aan een oplossing met kaliumionen, ontstond een oranje-gele neerslag van kaliumhexachloroplatinaat. Het precipitaat werd vervolgens afgefiltreerd, gedroogd en gewogen. Heden worden andere methoden aangewend, waaronder de ionselectieve elektrode.

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

(en) MSDS van hexachloorplatinazuur

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (en) P. Patnaik (20033) - Handbook of Inorganic Chemicals, McGraw-Hill - ISBN 0-07-049439-8
↑ U.S. Patent 2823218, "Process for the production of organosilicon compounds" van 11 februari 1958 aan John L. Speier en Donald E. Hook (Dow Corning Corporation). Gearchiveerd op 30 juli 2023.
↑ J. Gulinski et al. "Catalysis of hydrosilylation: Part XXIV. H₂PtCl₆ in cyclohexanone as hydrosilylation catalyst - what is the active species in this catalytic system?". Applied Organometallic Chemistry, Vol. 8 No. 4 (2004), 409-414. DOI:10.1002/aoc.590080415
↑ US Patent 4294726, "Catalyst for the purification of exhaust gases of internal combustion engines" van 13 oktober 1981 aan Degussa

[1] (en) P. Patnaik (20033) - Handbook of Inorganic Chemicals, McGraw-Hill - ISBN 0-07-049439-8

[2] U.S. Patent 2823218, "Process for the production of organosilicon compounds" van 11 februari 1958 aan John L. Speier en Donald E. Hook (Dow Corning Corporation). Gearchiveerd op 30 juli 2023.

[3] J. Gulinski et al. "Catalysis of hydrosilylation: Part XXIV. H₂PtCl₆ in cyclohexanone as hydrosilylation catalyst - what is the active species in this catalytic system?". Applied Organometallic Chemistry, Vol. 8 No. 4 (2004), 409-414. DOI:10.1002/aoc.590080415

[4] US Patent 4294726, "Catalyst for the purification of exhaust gases of internal combustion engines" van 13 oktober 1981 aan Degussa

[1]

[2]

[3]

[4]