Aleksandr Loekasjenko
Aleksandr Grigorjevitsj Loekasjenko | ||||
---|---|---|---|---|
Geboren | 30 augustus 1954 Kopys, Wit-Russische SSR | |||
Politieke partij | Communistische Partij van de Sovjet-Unie (1979-1991) Communisten voor Democratie (1991-1992) Partijloos (na 1992) (gesteund door de Communistische Partij) | |||
Partner | Galina Loekasjenko | |||
Religie | Geen | |||
Handtekening | ||||
President van Wit-Rusland | ||||
Huidige functie | ||||
Aangetreden | 20 juli 1994 | |||
Voorganger | Mjetsjyslaw Hryb | |||
|
Aleksandr Grigorjevitsj Loekasjenko (Russisch; Александр Григорьевич Лукашенко) of Aljaksand(a)r Ryhoravitsj Loekasjenka (Wit-Russisch; Аляксанд(а)р Рыгоравіч Лукашэнка, Alaksand(a)r Ryhoravič Łukašenka) (Kopys, 30 augustus 1954) is sinds 20 juli 1994 president van Wit-Rusland.
Voor zijn carrière als politicus werkte Loekasjenko als directeur van een landbouwbedrijf dat eigendom was van de staat en bracht tijd door met de Sovjet-grenstroepen en het Sovjet-leger. Toen hij voor het eerst in de politiek kwam werd hij gezien als een strijder tegen corruptie en stemde hij tegen de onafhankelijkheid van Wit-Rusland van de Sovjet-Unie.
Loekasjenko was een tegenstander van de door het Westen gesteunde schoktherapie na de val van de Sovjet-Unie.[1] Wit-Rusland heeft onder zijn leiding beleid uit het Sovjet-tijdperk behouden zoals dat belangrijke industrieën in handen zijn van de staat, ondanks de bezwaren van westerse regeringen. Volgens hem is zijn beleid het enige alternatief voor instabiliteit, en heeft het Wit-Rusland gespaard van de armoede en de oligarchie elders in de voormalige Sovjet-republieken.
Wit-Rusland wordt onder zijn leiding 'de laatste dictatuur van Europa' genoemd door sommige Westerse leiders en journalisten,[2][3] vanwege zijn autoritaire landsbestuur.[4][5][6] De Europese Unie en de VS hebben sancties aan Loekasjenko en andere Wit-Russische ambtenaren opgelegd, volgens de EU en de VS vanwege 'mensenrechtenschendingen in Wit-Rusland'.[7][8]
Loopbaan tot 1994
In zijn jonge jaren was Loekasjenko lid van de Communistische jeugdbeweging Komsomol van de Sovjet-Unie. Hij diende enige tijd in de strijdkrachten van de Sovjet-Unie. Van 1982 tot 1985 was hij directeur van een kolchoz. In 1990 richtte hij de beweging Communisten voor democratie op, voor welke partij hij zitting nam in het Wit-Russische parlement (toen nog de Opperste Sovjet genaamd) en stemde hij tegen de omvorming van de Sovjet-Unie tot het Gemenebest van Onafhankelijke Staten in 1991. In december 1991 sprak hij zich tegen de onafhankelijkheid van Wit-Rusland van de Sovjet-Unie uit. Hij betreurde openlijk de ineenstorting van de eenheid van de Sovjet-Unie in 1992. Van 1993 tot 1994 was Loekasjenko voorzitter van het anti-corruptie-comité van het Wit-Russische parlement.
Presidentschap
Eerste termijn 1994-2001
Na de aanname van een nieuwe Wit-Russische grondwet in 1994 werden voor het eerst democratische verkiezingen gehouden die werden gewonnen door Loekasjenko. Op 20 juli 1994 aanvaardde hij het presidentschap. Al spoedig verving hij de Wit-Russische nieuwe vlag door een variant die sterk leek op de vlag van de Wit-Russische SSR binnen de Sovjet-Unie. In 1996 werden, ten gevolge van het Wit-Russisch referendum van 1995, Loekasjenko's bevoegdheden als president uitgebreid.
Tweede termijn 2001-2006
Loekasjenko werd in 2001 als president herkozen. In 2006 zou zijn tweede en grondwettelijk laatste ambtstermijn aflopen. Tijdens de verkiezingen voor een nieuw parlement op 17 oktober 2004 heeft Loekasjenko via een referendum een grondwetswijziging laten aannemen die een derde ambtstermijn voor hem mogelijk maakte. Internationale waarnemers veroordeelden dat referendum echter als niet vrij en niet eerlijk[9]; een woordvoerder van de Raad van Europa noemde het referendum illegaal[10].
Derde termijn 2006-2010
Bij de presidentsverkiezingen van 19 maart 2006 werd Loekasjenko opnieuw herkozen, met 82,5 % van de stemmen. Internationale waarnemers en waarnemers van de oppositie – die doorgaans niet tot de stembureaus worden toegelaten – zijn er echter van overtuigd dat Loekasjenko deze verkiezingen grootschalig gefraudeerd heeft[11]. De meeste internationale waarnemers erkennen echter ook dat Loekasjenko de steun van de meeste Wit-Russen geniet, zij het dat die steun een stuk kleiner zou zijn dan de officiële 82,5%. Loekasjenko blijft populair onder brede lagen van de Wit-Russische bevolking, met name onder boeren, ouderen, dorpelingen en arbeiders, terwijl hij onder liberale middenstanders en jongeren meer oppositiekrachten tegen zich vindt.
Vierde termijn 2010-2015
Op 19 december 2010 werd Loekasjenko herkozen als president, met 80% van de stemmen. Een Russische waarnemingsmissie erkende direct de uitslag en noemde de verkiezingen eerlijk. In de avond protesteerden dertigduizend mensen in Minsk tegen de door hen geconstateerde stembusfraude. Honderden van hen begonnen een regeringsgebouw te molesteren, waarop de politie hard ingreep. Presidentskandidaat Sannikov en zijn vrouw werden in elkaar geslagen; velen raakten gewond; zeven presidentskandidaten, mensenrechtenactivisten, onafhankelijke journalisten, leidende intellectuelen, in totaal zeshonderd mensen werden gearresteerd. De OVSE noemde, een dag later, in een voorlopig rapport de verkiezingen oneerlijk[12].
Vijfde termijn 2015-heden
In 2015 werd Loekasjenko opnieuw herkozen, met ruim 83 procent van de stemmen.
Relatie met Rusland
Loekasjenko heeft meerdere malen aangegeven voor een Euraziatische Unie te zijn, naar voorbeeld van de vroegere Sovjet-Unie.
Diversen
Nadat hij zich als tegenstander van de Amerikaanse invasie van Irak opstelde, volgens de CIA de medestanders van Saddam een paspoort zou hebben verstrekt en wapendeals had met Irak en Iran, werd Loekasjenko door de Amerikaanse president George W. Bush bestempeld als de 'laatste dictator van Europa'.[13][14]
- ↑ http://news.xinhuanet.com/english2010/business/2011-11/23/c_131263530.htm
- ↑ Rice: Russia's future linked to democracy, CNN, 2005-04-20
- ↑ "Belarus's Lukashenko: "Better a dictator than gay"", 4 maart 2012.
- ↑ Essential Background – Belarus. Human Rights Watch (2005). Geraadpleegd op 26 maart 2006.
- ↑ Human rights by country – Belarus. Amnesty International Report 2007. Amnesty International (2007). Gearchiveerd op 12 december 2007. Geraadpleegd op 22 december 2007.
- ↑ Foreign Affairs and International Trade Canada, Standing up for Free and Fair Elections in Belarus. Government of Canada (25 september 2012). Geraadpleegd op 7 januari 2013.
- ↑ COUNCIL DECISION 2012/642/CFSP concerning restrictive measures against Belarus (PDF). Official Journal of the European Union. Council of the European Union (15 Oct 2012). Geraadpleegd op 7 januari 2013.
- ↑ Department of the Treasury, Belarus Sanctions. Government of the United States (5 december 2012). Geraadpleegd op 7 januari 2013.
- ↑ NRC Handelsblad 21 oktober 2004.
- ↑ NRC Handelsblad 22 oktober 2004.
- ↑ Loekasjenko kreeg op 10 april 2006 vanwege de frauduleus verlopen verkiezingen een reisverbod binnen het grondgebied van de Europese Unie opgelegd.
Bron: Dombey, Daniel (11-04-2006). EU visa ban on Lukashenko. Financial Times. Geraadpleegd op 11-03-2010. - ↑ NRC Handelsblad 20 en 21 december 2010 (diverse artikelen).
- ↑ http://www.abc.net.au/news/2003-06-24/saddam-aides-may-flee-to-belarus-report/1875514
- ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/116265.stm
Voorganger: Mjetsjyslaw Hryb |
President van Wit-Rusland 1994-heden |
Opvolger: -- |