Alexander Nijeboer

Alexander Nijeboer (Zwolle, 1972) is een Nederlandse journalist, dichter, schrijver en ondernemer.

Leven en werk

Nijeboer werd geboren in Zwolle als oudste van drie zoons. Zijn vader was functionaris bij het Zwolse politiekorps, zijn moeder administratief medewerkster en huisvrouw.

Zijn journalistieke loopbaan begon Nijeboer in 1995 als freelanceredacteur voor onder meer CJP Magazine, waarvoor hij reisreportages maakte en filmrecensies schreef. In 1997 werd hij hoofdredacteur van studentenblad Memory Magazine, waar hij vijf jaar in loondienst werkte. In die periode zette hij onder meer de strandglossy Breeze op. Hij specialiseerde zich in cabaret en stand-upcomedy en schreef onder meer voor kleinkunstvakblad Sketch en de Volkskrant. Daarnaast legde hij zich als onderzoeksjournalist toe op integriteitszaken bij de overheid (klokkenluiderszaken, corruptie, misstanden en malversaties). Nijeboer debuteerde in 2005 bij uitgeverij Papieren Tijger met de dichtbundel Jongensjaren. Hij werd in 2009 een vaste medewerker van gratis dagblad De Pers. In dat jaar bracht hij de eerste editie uit van de Cabaret & Comedy Gids, vergelijkbaar met culinaire gidsen voor restaurants. Als cabaretkenner en -criticus was hij geregeld op televisie te zien. Zo werkte hij mee aan het KRO-programma De vreemde eend (2004) en de BNN-programma's Katja versus Bridget (2005) en Lama Gezocht (2006-2007).

In 2009 richtte hij Domaine de Fleur op, dat gedealcoholiseerde kwaliteitswijnen op de markt brengt. In 2015 verkocht hij zijn e-commercebedrijf. Nijeboer is nu directeur bij Li Moon, een marketingorganisatie in Haarlem.

Een man tegen de staat

Nijeboer schreef de omstreden non-fictie roman Een man tegen de staat over defensieklokkenluider Fred Spijkers. Voor dit boek deed hij drie jaar journalistiek onderzoek. In Een man tegen de staat staan forse beschuldigingen aan het adres van diverse politici en topambtenaren van de ministerie van Defensie en het ministerie van Binnenlandse Zaken beschreven. Zo beschuldigde hij onder meer defensiestaatssecretaris Cees van der Knaap ervan dat hij 23 maal de Tweede Kamer verkeerd inlichtte dan wel voorloog over deze grootste klokkenluiderszaak uit de Nederlandse geschiedenis. Ook zouden ambtenaren in dienst van Defensie en Binnenlandse Zaken meerdere processen-verbaal en medische rapporten hebben vervalst, onder meer om Spijkers als 'psychiatrisch patiënt' af te schilderen. Het eerste exemplaar van Een man tegen de staat werd op 28 oktober 2006 in ontvangst genomen door FNV-voorzitter Agnes Jongerius. Zij gaf aan te zijn geschrokken van de onderzoeksresultaten van Nijeboer. Op 7 maart 2008 publiceerde het vakblad Openbaar bestuur een wetenschappelijk onderzoek naar aanleiding van de publicatie van Een man tegen de staat. Elf academici van de Universiteit van Amsterdam deden onder leiding van prof. dr. J. van der Vliet ruim een jaar lang onderzoek naar de zaak-Spijkers. De academici bevestigden in grote lijnen wat Nijeboer in zijn boek al concludeerde en oordeelden dat de overheid decennialang het leven van Spijkers onmogelijk maakte. Zij beoordeelden het overheidsoptreden op sommige aspecten als 'kwaadaardig'.

Een man tegen de staat is een van de meest bestreden boeken uit de Nederlandse non-fictie. Het boek leverde Nijeboer vijf rechtsgangen op. Oud-minister Job de Ruiter probeerde publicatie van het boek nog voor verschijning via de rechter tegen te houden wegens grievende passages aan het adres van de oud-bewindsman. Dit geschil werd nog voor publicatie geschikt. Ook oud-topmilitair Diederik Fabius probeerde het boek uit de handel te krijgen. Hij eiste onder meer tienduizend euro schadevergoeding en rectificaties in landelijke dagbladen, eveneens omdat het boek grievende passages zou bevatten. Fabius zou onderzoeksrapporten hebben gemanipuleerd, zo schreef Nijeboer. De voorzieningenrechter vond in kort geding dat de beschuldigingen werden gedragen door het ten tijde van publicatie beschikbare feitenmateriaal. Na het verloren kort geding spande Fabius een bodemprocedure aan tegen de auteur. De rechter stelde Nijeboer op nagenoeg alle punten in het gelijk, twee opinies van Nijeboer over de handelwijze van Fabius vond de rechter te ver gaan.

Defensiestaatssecretaris Cees van der Knaap spande via de landsadvocaat eveneens een bodemprocedure aan tegen de auteur vanwege diens beschuldiging dat de bewindsman 20-maal de Tweede Kamer voorloog en hierbij mogelijk documenten zou hebben geantedateerd (valsheid in geschrifte). Nijeboer en Van der Knaap schikten deze zaak, waarbij Nijeboer bij zijn belangrijkste beschuldiging blijft dat Van der Knaap 23 maal de Tweede Kamer voorloog. Nijeboer kreeg bij zijn juridische strijd steun van de vakbonden FNV en NVJ.

Een man tegen de staat wordt in 2008 aangehaald in de rap Kamervragen van rapduo Lange Frans en Baas B. Zij lieten zich door het boek inspireren. Ook stond het boek aan de basis van het hernieuwde maatschappelijke debat over de positie van klokkenluiders zoals dat in het voorjaar van 2008 plaatsvond en worden passages uit het boek Een man tegen de staat en gebeurtenissen uit de zaak-Spijkers regelmatig door media aangehaald als het gaat om grove misdragingen van de overheid tegenover klokkenluiders.