Billie Holiday
| Billie Holiday | ||||
|---|---|---|---|---|
.jpg)
| ||||
Billie Holiday in het jazztijdschrift Down Beat
(ca. februari 1947), William P. Gottlieb, Library of Congress | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Eleanora Fagan[1] | |||
| Bijnaam | Lady Day | |||
| Geboren | 7 april 1915 | |||
| Geboorteplaats | Philadelphia | |||
| Overleden | 17 juli 1959 | |||
| Overlijdensplaats | New York | |||
| Land |  Verenigde Staten
| |||
| Werk | ||||
| Jaren actief | 1933-1959 | |||
| Genre(s) | jazz, blues, swing | |||
| Beroep | zangeres | |||
| Officiële website (en) AllMusic-profiel (en) Discogs-profiel (en) IMDb-profiel (en) Last.fm-profiel (en) MusicBrainz-profiel | ||||
| Handtekening | ||||
| ||||
| ||||
Billie Holiday, geboren als Eleanora Fagan[1] (Philadelphia, 7 april 1915 – New York, 17 juli 1959), wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste en invloedrijkste Amerikaanse jazz-zangeressen. Zij werd, behalve als Billie Holiday, ook bekend onder de bijnaam Lady Day, die tenorsaxofonist Lester Young haar had gegeven. Holiday, op haar beurt, was verantwoordelijk voor Youngs bijnaam Pres of Prez (afkorting van President).
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]Billie Holiday was de dochter van gitarist Clarence Holiday (Baltimore, 23 juli 1898 - Dallas, 1 maart 1937) en Sadie Fagan (Baltimore, 16 augustus 1895 - New York, 6 oktober 1945). Haar vader was 16 en haar moeder 19[2] toen Billie Holiday als Eleanora Fagan geboren werd. De artiestennaam Billie ontleende de zangeres aan Billie Dove, een actrice die zij bewonderde.
De kindertijd van Holiday is enigszins in nevelen gehuld en heeft soms meer weg van een legende. Het begint al bij haar geboorte. Veel bronnen vermelden 1915 als geboortejaar, sommige bronnen noemen het jaar 1912. Ook het moment waarop zij begon met zingen staat niet onomstotelijk vast.
Volgens haar eigen biografie werd zij ontdekt in 1933, toen een dansauditie mislukte en zij in plaats daarvan werd gevraagd te zingen, maar eigenlijk lijkt het aannemelijker dat zij al in 1930 of 1931 zong in New Yorkse jazzclubs.
Wat wel vaststaat, is dat zij in 1933 voor het eerst in de publiciteit kwam door een column in het blad Melody Maker, geschreven door producent John Hammond. Deze bracht haar in contact met Benny Goodman, die haar met haar eigen orkestje een platendebuut bezorgde met het lied Your Mother's Son in Law (geschreven door Alberta Nichols en Mann Holiner).
Het jaar daarop maakte Holiday furore in de New Yorkse jazzclubs, wat resulteerde in een optreden in het vermaarde Apollo Theater. Later speelde zij samen met Lester Young, Count Basie en Artie Shaw. Zij doorbrak de rassenscheiding door samen te spelen met blanke muzikanten.
Holiday werkte voor Columbia aan het einde van de jaren 1930, toen zij kennismaakte met het lied Strange Fruit, over het lynchen van een zwarte man. De uit The Bronx afkomstige middelbareschooldocent, dichter en (liedjes)schrijver Abel Meeropol schreef het lied in 1937 onder het pseudoniem "Lewis Allen". Meeropol was als communist van Russisch-Joodse afkomst diep geschokt door en sterk gekant tegen de rassenwaan in Amerika.
In de loop van haar leven begon Holiday steeds meer drank en drugs te gebruiken. In 1947 werd zij zelfs gearresteerd voor overtreding van het verbod op drugs, waarna zij een jaar doorbracht in een centrum voor verslaafden. Alhoewel zij geen vergunning meer kreeg om in New York op te treden, ging Holiday door met concerten geven. Tien dagen na haar vrijlating zong zij in een overvolle concertzaal in Carnegie Hall. Haar blijvende verslaving aan heroïne tastte wel haar stem aan, maar niet haar gevoeligheid en techniek. Uiteindelijk kostte deze verslaving haar in 1959 het leven.
Stijl
[bewerken | brontekst bewerken]
.jpg)
Holiday werd bekend doordat ze een voor die tijd ongekende eigen stijl had. Ze zong niet op de gebruikelijke zoetsappige, keurige manier en had daardoor een grote invloed op zangeressen na haar. Holiday legde vaak accenten na de tel, waardoor de liederen die zij zong een swingender en dramatischer karakter kregen. Het gebruik van onverwachte tonen is kenmerkend voor haar stijl, net als de uithalen aan het einde van een lied.
Door het moeilijke leven dat Holiday heeft gehad, klinken de teksten die zij zingt erg overtuigend: er is een duidelijk verschil te horen tussen nummers die zij in het begin van haar carrière opnam en die van latere datum. Naarmate zij ouder werd, klonk haar stem allengs rauwer en doorleefder.
Autobiografie
[bewerken | brontekst bewerken]Drie jaar voor haar dood schreef zij, geholpen door journalist William Dufty, haar autobiografie: Lady Sings the Blues (tevens de titel van een van haar grootste hits). Het verhaal is omstreden, omdat zij nogal eens de hand zou hebben gelicht met de feiten. Het boek vertelt in ieder geval een schrijnend verhaal over drugsgebruik, door de overheid opgelegde ontwenningskuren en relaties met mannen door wie zij vrijwel zonder uitzondering werd uitgebuit en mishandeld. Lady Sings the Blues werd in 1972 verfilmd met Diana Ross als Billie Holiday.
Discografie
[bewerken | brontekst bewerken]Albums en gastoptredens
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Discografie van Billie Holiday voor het hoofdartikel over dit onderwerp.| Album met hitnotering(en) in de Vlaamse Ultratop 200 albums | Datum van verschijnen |
Datum van binnenkomst |
Hoogste positie |
Aantal weken |
Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| Lady in satin | 2015 | 18-04-2015 | 72 | 4 | |
| Billie's choice - the definitive 100th anniversary collection | 2015 | 16-05-2015 | 198 | 1* |
Hits
[bewerken | brontekst bewerken]- God Bless the Child (Billie Holiday/Arthur Herzog jr.)
- Strange Fruit (Abel Meeropol alias Lewis Allan), een aanklacht tegen rassendiscriminatie en lynchpartijen
- Lover man (Oh, Where Can You Be?) (Jimmy Davis/Roger 'Ram' Ramirez/Jimmy Sherman)
- (Hush Now) Don't Explain (Billie Holiday/Arthur Herzog jr.)
- Lady Sings the Blues (Billie Holiday/Herbie Nichols)
- Billie's Blues (I Love My Man) (Billie Holiday)
- Fine and Mellow (Billie Holiday)
NPO Radio 2 Top 2000
[bewerken | brontekst bewerken]In de Top 2000 is het nummer "Summertime" uit 1936 het op een na oudste nummer dat ooit in de lijst heeft gestaan.
| Nummer(s) met noteringen in de NPO Radio 2 Top 2000 | '99 | '00 | '01 | '02 | '03 | '04 | '05 | '06 | '07 | '08 | '09 | '10 | '11 | '12 | '13 | '14 | '15 | '16 | '17 | '18 | '19 | '20 | '21 | '22 | '23 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Strange fruit | - | - | - | - | - | - | 1651 | 1574 | 1003 | 1760 | 1482 | 1440 | 1258 | 1895 | 1745 | 1798 | 1979 | 1989 | - | - | - | - | - | - | - |
| Summertime | 562 | - | 1012 | 789 | 547 | 776 | 859 | 1151 | 812 | 827 | 1293 | 1118 | 1194 | 1800 | 1837 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
Tributes
[bewerken | brontekst bewerken] Zie Discografie van Billie Holiday voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- 707 Scott Street for Billie Holiday - John Wieners - 1996 - Sun & Moon Press - Los Angeles
- A Discography of Billie Holiday - Jorgen Grunnet Jepsen - 1960 - Karl Emil Knudsen - Kopenhagen
- Becoming Billie Holiday - Carole Boston Weatherford - 2008 - Wordsong - Honesdale, VS
- Billie en de president - Martin Schouten - 1977 - De Arbeiderspers - Amsterdam
- Billie en de president - Martin Schouten - 2014 - vermeerderde uitgave - Gibbon - Nederland
- Billie & Teddy - Dick M. Bakker - 1975 - Micrography - Alphen aan den Rijn
- Billie's Ghost - Chad Hautmann - 2004 - Plume - Londen
- Billie Holiday - Burnett James - 1984 - Hippocrene Books - New York
- Billie Holiday - Chris Ingham - 2000 - Unanimous Ltd - Londen
- Billie Holiday - Claire Braud - 2003 - Éditions Nocturne - Parijs
- Billie Holiday - John White - 1987 - Univers Books - New York
- Billie Holiday - José Muñoz & Carlos Sampayo - 1993 - Fantagraphics Books - Seattle
- Billie Holiday - Juanma Játiva - 1995 - Editorial La Máscara - Valencia
- Billie Holiday - Luc Delannoy - 2000 - Librio Musique - Parijs
- Billie Holiday - Lutgard Mutsaers - 1993 - Lan Mets/Passatempo - Amsterdam
- Billie Holiday - Meg Greene - 2007 - Greenwood Press - Westport, VS
- Billie Holiday - Peter Poulsen - 1991 - Nyt Nordisk Forlag - Kopenhagen
- Billie Holiday - Stuart Nicholson - 1995 - Victor Gollancz - Londen
- Billie Holiday - Sylvia Fol - 2005 - Éditions Gallimard - Parijs
- Billie Holiday - Véronique Chalmet - 2005 - Payot - Parijs
- Billie Holiday American Jazz - Earle Rice Jr. - 2013 - Mitchell Lane Publishers - Hockessin, VS
- Billie Holiday che palle! - Carlo Loffredo - 2008 - Coniglio Editore - Rome
- Billie Holiday corps et âme - Noël Balen - 2000 - Éditions Mille et une nuits - Parijs
- Billie Holiday et Paris - Michel Fontanes - 1999 - Éditions Rive Droit - Parijs
- Billie Holiday Le Roman D'Une Rebelle - Sebastian Danchin - Sony Music Entertainment - EU
- Billie Holiday Remembered - Linda Kuehl/Ellie Schocket - 1973 - New York Jazz Museum - New York
- Billie Holiday rien que la musique - Dominique Maurizi - 2014 - Éditions À dos d'âne - Frankrijk
- Billie Holiday: Rock & Roll Hall of Famers - Magdalena Alagna - 2003 - The Rosen Publishing Group - New York
- Billie Holiday Singer - Bud Kliment - 1990 - Melrose Square - Los Angeles
- Billie Holiday The Musician & The Myth - John Szwed - 2015 - Penguin Random House - London
- Billie Holiday: The Tragedy and Triumph of Lady Day - Leslie Gourse - 1995 - Franklin Watts - Danbury, VS
- Billie Holiday - Rebecca Carey Rohan - 2017 - Cavendish Square Publishing, LLC - New York
- Billie synger blues - Billie Holiday/William Dufty - vert. Kurt Kreutzfeld - 1957 - Gyldendal - Kopenhagen
- Billie's Blues - John Chilton - 1975 - Da Capo Press - New York
- Billie's Blues - John Chilton - 1975 - Quartet Books - Londen
- Born to Sing - Jack Millar - 1979 - Jazzmedia - Kopenhagen
- Die Drei Karrierephasen der Billie Holiday - Maria Vögele - 2011 - Grin - Norderstedt, Duitsland
- Don't Explain - Alexis De Veaux - 1980 - Writers & Readers Publishing - VS
- God Bless The Child - Billie Holiday/Arthur Herzog Jr., illustrated by Jerry Pinkney - 2004 - HarperCollins Publishers - New York
- Habana Jazz Club - Lola Mariné - 2012 - Amazon.co.uk, Ltd. - VK
- If You Can't Be Free, Be a Mystery - Farah Jasmine Griffin - 2002 - Ballantine Books - New York
- It All Started with Billie Holiday - Gene Chronopoulos - 2010 - iUniverse - Bloomington, VS
- L'âme de Billie Holiday - Marc-Edouard Nabe - 1986 - Éditions Denoël - Parijs
- La Signora Canta I Blues - Billie Holiday/William Dufty - vert. Mario Cantoni - 1959 - Longanesi & C. - Milaan
- Lady Day, an illustrated portrait - Herbert Joos - 1994 - Oehler-Offset GMBH & CIE - Stuttgart
- Lady Day histoire d'amours - Alain Gerber - 2005 - Fayard - Parijs
- Lady Day - Paolo Boncompagni - 1990 - Nuovi Equilibri - Rome
- Lady Day Lady Night - Giorgio Rimondi - 2003 - Grecco & Grecco - Milaan
- Lady Day-The Many Faces of Billie Holiday - Robert O'Meally - 1991 - Arcade - New York
- Lady Day's Diary - Ken Vail - 1996 - Castle Communications - Chessington, Engeland
- Lady Sings The Blues - Het Leven van Billie Holiday - Billie Holiday/William Dufty - vert. Martin Schouten - 1968 - Bruna - Utrecht
- Lady Sings The Blues - Billie Holiday/William Dufty - 1958 - Popular Library - New York
- Lady Sings The Blues - Billie Holiday/William Dufty - vert. Yvonne et Maurice Cullaz - 1973 - Solar - Parijs
- Lady Sings The Blues - Billie Holiday/William Dufty - 1973 - Sphere Books - Londen
- Lady Sings The Blues - Billie Holiday/William Dufty - vert. Yvonne et Maurice Cullaz - 1974 - Rombaldi - Frankrijk
- Lady Sings The Blues - Billie Holiday/William Dufty - 1975 - Abacus - Londen
- Lady Sings The Blues - Billie Holiday/William Dufty - vert. Danièle Robert - 1984 - Parenthèses - Frankrijk
- Lady Sings The Blues - Billie Holiday/William Dufty - 1984 - Penguin Books - Londen
- Lady Sings The Blues - Het Leven van Billie Holiday - Billie Holiday/William Dufty - vert. Martin Schouten - 1987 - Van Gennep - Amsterdam
- Lady Sings The Blues - Billie Holiday - Traducción de Iris Menéndez - 2004 - Fabula TusQuets - Spanje
- Lady Sings The Blues - Billie Holiday/William Dufty - vert. Frank Witzel - 1992 - Nautilus - Hamburg
- Lady Sings The Blues, the 50th Anniversary Edition - Billie Holiday/William Dufty - 2006 - Harlem Moon, Broadway Books - New York
- H KYPIA ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ TA ΜΠΛΟΥΖ – Billie Holiday/William Dufty - 2012 - ΑΓΡΑ - Athene
- Les chants de L'aube de Lady Day - Danièle Robert - 1993 - Le temps qu'il fait - Cognac, Frankrijk
- Lester Young & Billie Holiday - Jean Charles Baty - 2008 - Éditions Nocturne - Parijs
- My name is Billie Holiday - Viktor Lazlo - 2012 - Éditions Albin Michel - Parijs
- Saint Billie - Jeremy Reed - 2001 - Enitharmon Press - Londen
- Schwarze Lady...Sings The Blues - Billie Holiday/William Dufty - vert. Werner Burkhardt - 1957 - Hoffmann und Campe Verlag - Hamburg
- Scent of Magnolia - Trisha Sugarek - 2011 - La Vergne, VS
- Strange Fruit - Gary Golio - 2017 - Millbrooks, Minneapolis, USA
- Strange Fruit - David Margolick - 2000 - Running Press Book Publishers - Philadelphia
- Svart Stjärna - Billie Holiday/William Dufty - vert. Carl-Erik Lindgren - 1956 - Rabén & Sjögren - Stockholm
- The Billie Holiday Companion - Leslie Gourse - 1997 - Schirmer Books - New York
- The Life of Billie Holiday - Charles River - 2014 - Charles River Editors - VS
- Vivre cent jours en un/ Billie Holiday, Paris 1958 - Philippe Broussard - 2015 - Éditions Stock - Parijs
- Wishing on the Moon - Donald Clarke - 1994 - Viking Penguin - New York
- With Billie - Julia Blackburn - 2005 - Jonathan Cape - Londen
- WKCR Billie Holiday Festival Handbook - Phil Schaap/Ben Young/Matt Herman - 2005 - WKCR Books - New York
Boeken met een hoofdstuk over Billie Holiday
[bewerken | brontekst bewerken]- 33 Revolutions per minute (A history of protestsongs, from Billie Holiday to Green Day) - Dorian Lynskey - 2011 - Ecco - New York
- A Golden Age of Jazz Revisited 1939 - 1942 - Hazen Schumacher and John Stevens - 2008 - NPP Books - Ann Arbor, VS
- American Music Is - Nat Hentoff - 2004 - Da Capo Press - Cambridge, VS
- Beyond the Curve - Eddie J. Martin - 2016 - USA
- Black Visions '88, Lady Legends in Jazz - James Briggs Murray - 1988 - Tweed Gallery - New York
- Black Woman in America - Darlene Clark Hine - 1997 - Facts On File - New York
- Blue Notebook - Willem M. Roggeman - 2006 - Demian - Antwerpen
- Blues Legacies and Black Feminism - Angela Y. Davis - 1999 - Vintage Books - New York
- Combo: USA - Rudi Blesh - 1971 - Da Capo Press - New York
- Die Jazz-Frauen - Gunna Wendt (Hg.) - 1992 - Luchterhand Literaturverlag GmbH - Hamburg
- Dierbare herinneringen - Françoise Sagan - 1985 - De Arbeiderspers - Amsterdam, Nederland
- Dreams are made for Children + cd - Sébastien Noly - 2015 - The Secret Mountain - Parijs
- Essays on Jazz - Burnett James - 1990 - Da Capo Press - New York, NY USA
- Geen volkse god in uw achtertuin - Hans Vlek - 1980 - Em. Querido's Uitgeverij B.V. - Amsterdam
- Giganten des Jazz - Studs Terkel, vert. Kaarl Heinz Siber - 2005 - Zweitausendeins - Frankfurt am Main
- Great African Americans in Jazz - Carlotta Hacker - 1997 - Crabtree Publishing Company - New York
- Great Black Entertainers - Tom Tierney - 1984 - Dover Publications, Inc. - Mineola, VS
- Idole 6 - Siegfried Schmidt-Joos - 1985 - Populäre Kultur - Ullstein, Wenen
- Jazz Cartoon - Filips/Philippe Koechlin - 1989 - Art Moderne - Parijs
- Kijk op Jazz - Chris Craker - 1994 - Bruna - Utrecht
- Knaus Jazz Lexikon - Stephen Longstreet, Alfons M. Dauer - 1957 - Droemersche Verlagsanstalt - München
- Lesbianism in the Starlets of Old Hollywood - Dana Rasmussen - 2011 - Webster's Digital Services - ??
- Les Dieux du Jazz - 1994 - Éditions Atlas - Parijs
- Louis' Children/ American Jazz Singers - Leslie Gourse - 2001 - Cooper Square Press - New York
- Music at the Cross Roads - Mark Osteen & Frank J. Graziano - 2010 - Apprentice House - Baltimore
- Never Plead Guilty - John Wesley Noble and Bernard Averbuch - 1955 - Ballantine Books - New York
- New Musical Express - Jack Scott - 1974 - IPC Magazines Ltd - Londen
- of Thee I Sing - Barack Obama/ Illustratie Loren Long - 2010 - Alfred A. Knopf - New York
- Renaissance Women - Laurance Holder - 2002 - 1stBooks - VS
- Satin Dolls: The Women of Jazz - Andrew G. Hager - 1994 - Michael Friedman Publishing - New York
- Sisters of the Extreme - Cynthia Palmer/Michael Horowitz - 2000 - Park Street Press - Rochester, VS
- Strange Fruit - David Margolick - 2000 - Running Press - Philadelphia
- Songbird - Donald F. Reuter - 2001 - Universe Publishing - New York
- Superwomen - Jamantha Watson - 2015 - Epaga House Publishing Company, Inc. - Great Britain
- Talking Jazz - Max Jones - 1988 - W. W. Norton & Company - New York
- The art of Jazz - edited by Martin Williams, Billie Holiday bijdrage Glenn Coulter - 1959 - Da Capo Press - New York
- The Jazz Makers - Nat Shapiro & Nat Hentoff - 1979 - Da Capo Press
- The Jazz Singers - Bruce Crowter & Mike Pinfold - 1986 - Blanford Press - Londen
- The Making of Jazz - James Lincoln Collier - 1981 - Papermac - Londen
- The New Grove Dictionary of Jazz - Barry Kernfeld - 1994 - Macmillan Press Ltd. - Londen
- The Reluctant Art - Benny Green - 1963 - Horizon Press Inc. - Plainview, VS
- This Indecision is Final - Barry Gibbons - 1996 - Irwin - Burr Ridge, VS
- Torch Singing - Stacy Holman Jones - 2007 - Altamira Press - Plymouth, Engeland
- Toward Jazz - André Hodier - 1962 - Da Capo Press - New York
- WahWah - Christine Otten - 2007 - Nieuw Amsterdam - Amsterdam
- Weather Bird - Gary Giddins - 2004 - Oxford University Press - New York
- Woman who changed the world - Rosalind Horton & Sally Simmons - 2006 - Quercus Publishing Plc - Londen
- Words and Songs of Bessie Smith, Billie Holiday, and Nina Simone - Melanie E. Bratcher - 2007 - Routledge - New York
- Zin in...Zingen - Frances van Gool - 2000 - Karakter Uitgevers - Uithoorn
Films
[bewerken | brontekst bewerken]- New Orleans - een film van Arthur Lubin met onder anderen Louis Armstrong, Billie Holiday, Woody Herman, Arturo DeCordova, Dorothy Parick, Shelley Winters, Meade Lux Lewis, Zuttie Singleton en Barney Bigard. Het bekendste lied uit deze film is een duet van Billie met Louis Armstrong getiteld Do You Know What It Means to Miss New Orleans?
- The United States vs. Billie Holiday - een Amerikaanse verfilming uit 2021, gebaseerd op het boek Chasing the Scream van Johann Hari. De film werd geregisseerd door Lee Daniels met Andra Day in de hoofdrol
Theater
[bewerken | brontekst bewerken]- Addicted to Blues - Een musical met Sophia Wezer over Billie Holiday (2016-2017).[3]
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- (en) Website Billy Holiday
- (en) Enkele mp3-bestanden van Billie Holiday kunnen worden gedownload c.q. beluisterd vanaf de website Billie Holiday Discography
- (en) Billie Holiday the 78s
- ↑ a b Vaak wordt ook de naam van haar latere stiefvader, Gough, als achternaam genoemd. Voordat zij haar artiestennaam aannam, noemde zij zich echter Eleanora Fagan, naar de achternaam van haar grootvader van moederszijde, die ook haar moeder gebruikte.
- ↑ Zie Meg Greene: "Billie Holiday, a Biography", p. 2-3
- ↑ theatershow Addicted to Blues. Gearchiveerd op 9 januari 2016. Geraadpleegd op 19 januari 2016.
· 
· 
