Buitenhof (Den Haag)

Het Buitenhof is een plein in Den Haag en grenst aan het Binnenhof. Het behoort tot de Top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten.

Geschiedenis

Al in de 13e eeuw, als het Binnenhof wordt gebouwd, staan er huizen en stallen op het Buitenhof, en tijdens Graaf Aalbrecht (1336-1404) is er zelfs een kleine dierentuin. Het zijn vooral valken en andere roofvogels, die daar voor de jacht gehouden worden. Later worden ook jachthonden gehouden.
Het Buitenhof wordt voor de veiligheid omgracht en in de 15e eeuw ommuurd. Mensen die niet direct bij het hof horen, wonen daarbuiten, om de Plaats, aan de Lange Vijverberg en lags de Hofvijver. De enige toegang van het Buitenhof is de Gevangenpoort.
In 1814 komt er een tweede toegang als de Gravenstraat wordt aangelegd. In 1885 wordt de Passage gebouwd en ontstaat er nog een toegang.

De verkeersdrukte neemt toe, en gaat tot 1924 voornamelijk door de poort. Op aanraden van architect Berlage worden in 1923 de huizen, die tegenover de Gevangenpoort langs de Hofvijver staan, afgebroken, inclusief de deftige Sociëteit Plaats Royaal, die naar het Lange Voorhout 40 verhuist. Dit geeft ruimte voor de aanleg van een verkeersweg langs de vijver, zodat het verkeer van de Kneuterdijk naar het Spui kan gaan zonder onder de Gevangenpoort door te rijden.

Op en om het Buitenhof

Gebouwen

Nummer 19 werd gebouwd in de tweede helft van de 18de eeuw. Het was de hoofdwacht van het garnizoen en werd verbouwd van 1897-1900. Daarna werd het politiebureau. Nu is er een restaurant.
Nummer 20 is in 1904 een restaurant gebouwd. Het heet "Entre Deux Villes", de naam staat met gouden letters op de gevel. In 1935 komt de Cineac daar en later het Pathé theater. Vanaf 2010 is Grand-Café Restaurant Des Deux Villes weer geopend op de plaats van het oude restaurant. Naast de Cineac is tot 1963 een politiebureau, dat naar de Jan Hendrikstraat is verhuisd.
Nummer 22 is de Besognekamer, tegenwoordig is het een bridgesociëteit. De herensociëteit is opgericht in het einde van de 18e eeuw en huisde in het Binnenhof; er werd druk gediscussieerd over politiek. Met de komst van de Fransen moesten ze daar weg en verhuisden naar het Buitenhof.
De begane grond wordt verhuurd aan een McDonald's restaurant.
Nummer 33 is de Gevangenpoort die van 1420 - 1828 als gevangenis is gebruikt.
Nummer 34 is gebouwd in 1467 als Valkenhuis. In de 19e eeuw wordt het gebruikt als stallingsplaats voor de hofrijtuigen, totdat ze in 1877 naar de Koninklijke Stallen kunnen worden overgeplaatst. Van 1945 tot 1971 wordt het gebruikt door de Rijkspapiervernietiging, die dan naar Apeldoorn verhuist.

Nummer 37 heet tegenwoordig Vijverhof. Het huis heeft rode luiken, het wordt soms het Noyelles huis genoemd. Het wordt gebruikt als dependance van de Tweede Kamer. In 1972 werd het pand verbouwd door architect De Lussanet de la Sablonière en van 2005-2007 weer gerestaureerd. Vanaf 2013 huist hier de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.
Nummer 38 is sinds 1876, samen met nummer 37, het Kadaster (de Scheepsbewijzen en de Verificateur Invoerrechten en Accijnzen).
Voor het huis is een stoephekje uit 1761. Tijdens de restauratie in 1975 is het verbreed van 2-ramen breed naar 3-ramen breed (het derde raam, tegen nr 37, was voorheen een deur).
Nummer 39-42 is Hotel Corona**** gevestigd in drie panden uit de 17e eeuw.

Kermis

Regelmatig was er vroeger kermis op het Buitenhof. In 1887 werd de kermis door de kerk verboden. Lang heeft dit verbod niet stand gehouden want in het begin van de 20e eeuw kwam de kermis terug.

Standbeeld

Op het Buitenhof wordt in 1865 de 50-jarige herdenking van de Slag bij Waterloo gevierd. Waar nu midden op het plein een fietsenstalling is, staat in die tijd een standbeeld van Koning Willem II. Vanwege de feestelijkheden staan er vier zuilen omheen, versierd met guirlandes. Willem II wordt gezien als 'held van Waterloo' wegens zijn moedig optreden. Hij raakt daar gewond in de strijd tegen Napoleons leger en zijn paard sneuvelt. Dit paard staat nu opgezet in de Koninklijke Stallen in Den Haag.

Het standbeeld is in 1924 vervangen door het ruiterstandbeeld naast de Hofvijver. Het oorspronkelijke standbeeld staat nu in Tilburg.

Kiosk

Op het plein, aan de kant van Maison de Bonneterie, staat de kiosk, die gebouwd is door Berlage. Het is geen kiosk meer waar men kranten en tijdschriften kan kopen, maar men kan er nu naar binnen om iets te drinken.

Trivia

Tot 1912 staat er een gebouw op het Buitenhof, waar het Ministerie van Buitenlandse Zaken is gevestigd, Dat gebouw moet worden afgebroken en het ministerie verhuist naar het 'Logement van Amsterdam' op het Plein; in 1985 krijgt het ministerie een modern gebouw aan de Bezuidenhoutseweg.
Het Buitenhof wordt in de 16e eeuw ook wel het Nederhoff genoemd, en later ook wel de Voorhoff.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

C. van Wermerskerken: Haagse jaren
Vijverhof, pand met roerige historie, Haagsche Courant dd 11 december 1984