Christusmonogram

Het Christusmonogram, ook wel Christogram of chi-rho genoemd, behoort – naast het kruis en het ichthussymbool (de vis) – tot de belangrijkste symbolen om Jezus Christus mee aan te duiden (vooral in de late oudheid). Het is een verwijzing naar het oudere zonnerad.

Het is een afkorting van de Griekse naam ΧΡΙΣΤΟΣ (Christus), waarbij de eerste twee letters, Χ (Chi) en Ρ (Rho), tot een monogram gevormd zijn.^[1]^[2] Volgens een andere traditie gaat het om de Griekse equivalenten van de beginletters van het Latijnse Christus Rex (Christus (is) Koning).

Het monogram wordt vaak begeleid door de letters alfa en omega, ontleend aan Openbaring 22:13.^[3] Vooral in protestantse kringen – maar niet alleen daar – wordt het Christusmonogram veel gebruikt als decoratie op omslagen van bijbels, liturgie- en liederenboeken, e.d.

Het Christusmonogram staat in Unicode onder nummer U+2627 (hexadecimaal): ☧

Afbeeldingen

Anastasis (opstanding), de symbolische voorstelling van de herrijzenis van Christus. Het kruis, waarnaast de wachters bij het graf zitten, wordt bekroond door het omkranste Christusmonogram. (paneel van een Romeinse sarcofaag van het “passietype”, ca. 350 n.Chr., Musei Vaticani).
Romeins christogram in brons uit een Germaanse nederzetting in Neerharen, 375-450 n.Chr., Gallo-Romeins Museum (Tongeren)
Zilveren ring met christogram gevonden op een christelijke begraafplaats in laat-Romeins Tongeren, 4de eeuw, Gallo-Romeins Museum (Tongeren)