Dijkum

**Dijkum**
Plaats in Nederland
	;
Situering
Provincie	Groningen
Gemeente	Loppersum
Coördinaten	53° 22′ NB, 6° 44′ OL
Portaal	Nederland

Dijkum, vroeger ook Dikum, is een gehucht in de gemeente Loppersum in de provincie Groningen. Het gehucht ligt ten oosten van het dorp Garsthuizen en ten zuiden van het gehucht Garsthuizervoorwerk. Het gehucht bestaat uit een drietal boerderijen aan de gelijknamige Dijkumerweg; Dijkum, Ypemaheerd en Hissemaheerd. Ten zuiden van het gehucht stroomt de Oude Maar.

De naam Dijkum zou 'heim van Dike' betekenen, waarbij Dike een Friese mansnaam is. Dijkum moet niet worden verward met Deikum ten westen van Pieterburen.

Dijkumborg

Ten westen van boerderij Hissemaheerd stond tot in de 17e eeuw de Dijkumborg, die mogelijk een steenhuis als voorganger heeft gehad. Mogelijk vormde het vanaf eind 12e eeuw een motte, gezien de aanwezigheid van kloostermoppen uit de 2e helft van de 12e eeuw en de strategische locatie tussen de toenmalige zeedijk rond de Fivelboezem (aangelegd rond 1200) en de slaperdijk.^[bron?] Na het dichtslibben van de haven van Westeremden zou dit mottekasteel dan wellicht weer zijn verdwenen. Er is echter geen enkele historische bron overgeleverd over deze periode, zodat al het hierboven beschrevene giswerk is. De latere Dijkumborg werd in elk geval op deze verhoogde plek gebouwd, vermoedelijk in de 16e eeuw (volgens Ter Laan in 1530 door Barthold Tjarda van Starkenborgh).^[1] Of hiervoor een bestaande hoogte van een mottekasteel is gebruikt is niet bekend. De eerste vermelding stamt echter pas uit 1618. De borg had qua uiterlijk iets weg van de huidige borg Verhildersum, maar dan met twee torentjes zoals de verdwenen borg Boukum van Zeerijp. Bij de borg bevonden zich ook een schathuis en een koetshuis. In 1669 werd de borg tijdens een openbare verkoop gekocht door Johan Clant en vervolgens in een onbekend jaar afgebroken, waarschijnlijk voor de verbouwing van de borg Nittersum. De grachten werden na 3 eeuwen in 1924 gedeeltelijk opgevuld met puin dat vrijkwam bij de herbouw van boerderij Hissemaheerd en werden het jaar erop met grond die vrijkwam bij het afgraven van de borgstee met een meter volgestort tot er gras op kon groeien. In 1970 werd gepoogd het borgterrein op de monumentenlijst te krijgen, maar de eigenaar van de grond ging ertegen in beroep en liet de borgstee daarop in 1971 ruilverkavelen, zodat het borgterrein sindsdien nauwelijks nog terug is te vinden.

In het Ommelander klauwboek van Johan Tjassens (1658) staat een Hissemaheerd alias Ipemaheerd. Tegenwoordig zijn dit twee boerderijen. De derde boerderij, genaamd Dijkum ligt iets van de weg, ten noorden van de vroegere borgstee.