EuroLeague

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf FIBA European Champions Cup)
Turkish Airlines EuroLeague
Land FIBA Europe leden
Regio Europa
Bond ULEB
Opgericht 1957
Aantal teams 38 (voorronde)
24 (groepsfase)
Huidige kampioen Vlag van Spanje Real Madrid
Recordkampioen Vlag van Spanje Real Madrid
(11 keer)
Topscorer Vlag van Spanje Juan Carlos Navarro
Website EuroLeague Officiële Website
Portaal  Portaalicoon   Sport
Basketbal

De Turkish Airlines EuroLeague (officieel ULEB Turkish Airlines EuroLeague) is de hoogste professionele basketbalcompetitie in Europa voor herenteams waarvan de winnaar zich Europees kampioen mag noemen. De huidige kampioen is Anadolu Efes uit Turkije.

In tegenstelling tot de EuroLeague Women wordt de competitie georganiseerd door ULEB in plaats van FIBA Europe. Sinds 1988 spelen de beste vier ploegen van het seizoen in één weekend de eindronde. Ze spelen in een van tevoren aangewezen speelstad. De EuroLeague titel is gewonnen door 22 verschillende clubs, 14 clubs hebben die titel vaker gewonnen. De meest succesvolle club is Real Madrid, met tien titels. De huidige kampioen is Anadolu Efes, die won van Real Madrid in de finale van 2022, waarmee de club zo zijn tweede titel op rij (back to back) behaalde.

Als een reactie op de Russische invasie van Oekraïne in 2022, werden de Russische clubs, CSKA Moskou, Zenit Sint-Petersburg en UNICS Kazan in februari 2022 uit de competitie gezet.[1]

Teams[bewerken | brontekst bewerken]

Op dit moment zijn elf van de achttien club zeker van deelnamen aan de EuroLeague vanwege een langlopende licentie. Dit zijn:

Verschillende namen voor het toernooi[bewerken | brontekst bewerken]

  • 1958 tot 1991 - FIBA European Champions Cup
  • 1991 tot 1996 - FIBA European League (FIBA Euro League)
  • 1996 tot 2000 - FIBA EuroLeague
  • 2000 tot 2001 - FIBA SuproLeague
  • 2000 tot 2016 - Euroleague
  • 2016 tot heden - EuroLeague (vanaf 2010: Turkish Airlines EuroLeague)

Winnaars[bewerken | brontekst bewerken]

Jaar Plaats Winnaar Uitslag Tegenstander 3e Uitslag 4e
1958 - Vlag van Sovjet-Unie SKA Riga 170 - 152
(86-81 / 71-84)
Vlag van Bulgarije (1948-1967) Akademik Sofia Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid
Vlag van Hongarije Budapesti Honvéd
1959 - Vlag van Sovjet-Unie SKA Riga 148 - 125
(79-58 / 67-69)
Vlag van Bulgarije (1948-1967) Akademik Sofia Vlag van Polen KKS Lech Poznań
Vlag van Joegoslavië (1943-1992) OKK Belgrado
1960 - Vlag van Sovjet-Unie SKA Riga 130 - 113
(51-61 / 69-62)
Vlag van Sovjet-Unie Dinamo Tbilisi Vlag van Tsjecho-Slowakije Slovan Orbis Praag
Vlag van Polen MKS Polonia Warschau
1961 - Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou 148 - 128
(87-62 / 66-61)
Vlag van Sovjet-Unie SKA Riga Vlag van Roemenië (1952-1965) Steaua Boekarest
Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid
1962 Vlag van Zwitserland Genève Vlag van Sovjet-Unie Dinamo Tbilisi 90 - 83 Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou
Vlag van Joegoslavië (1943-1992) AŠK Olimpija Ljubljana
1963 - Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou 259 - 240
(86-69 / 91-74 / 99-80)
Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid Vlag van Sovjet-Unie Dinamo Tbilisi
Vlag van Tsjecho-Slowakije TJ Spartak ZJŠ Brno
1964 - Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid 183 - 174
(110-99 / 84-64)
Vlag van Tsjecho-Slowakije TJ Spartak ZJŠ Brno Vlag van Italië Simmenthal Milano
Vlag van Joegoslavië (1943-1992) OKK Belgrado
1965 - Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid 157 - 150
(88-81 / 76-62)
Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou Vlag van Joegoslavië (1943-1992) OKK Belgrado
Vlag van Italië Ignis Varese
1966 Vlag van Italië Bologna Vlag van Italië Simmenthal Milano 77 - 72 Vlag van Tsjecho-Slowakije Slavia VŠ Praag Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou 85 - 62 Vlag van Griekenland (1822-1970 en 1975-1978) AEK Athene
1967 Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Madrid Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid 91 - 83 Vlag van Italië Simmenthal Milano Vlag van Joegoslavië (1943-1992) AŠK Olimpija Ljubljana 88 - 83 Vlag van Tsjecho-Slowakije Slavia VŠ Praag
1968 Vlag van Frankrijk Lyon Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid 98 - 95 Vlag van Tsjecho-Slowakije TJ Spartak ZJŠ Brno Vlag van Joegoslavië (1943-1992) KK Zadar
Vlag van Italië Simmenthal Milano
1969 Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Barcelona Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou 103 - 99 (2xOT) Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid Vlag van Tsjecho-Slowakije TJ Spartak ZJŠ Brno
Vlag van België Standard Luik
1970 Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Sarajevo Vlag van Italië Ignis Varese 79 - 74 Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid
Vlag van Tsjecho-Slowakije Slavia VŠ Praag
1971 Vlag van België Antwerpen Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou 67 - 53 Vlag van Italië Ignis Varese Vlag van Tsjecho-Slowakije Slavia VŠ Praag
Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid
1972 Vlag van Israël Tel Aviv Vlag van Italië Ignis Varese 70 - 69 Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Jugoplastika Split Vlag van Griekenland Panathinaikos
Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid
1973 Vlag van België Luik Vlag van Italië Ignis Varese 71 - 66 Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou Vlag van Italië Simmenthal Milano
Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Rode Ster Belgrado
1974 Vlag van Frankrijk Nantes Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid 84 - 82 Vlag van Italië Ignis Varese Vlag van Frankrijk Berck BC
Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Radnički Belgrado
1975 Vlag van België Antwerpen Vlag van Italië Ignis Varese 79 - 66 Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid Vlag van Frankrijk Berck BC
Vlag van Joegoslavië (1943-1992) KK Zadar
1976 Vlag van Zwitserland Genève Vlag van Italië Mobilgirgi Varese 81 - 74 Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Real Madrid Vlag van Italië Forst Cantù
Vlag van Frankrijk ASVEL Lyon-Villeurbanne
1977 Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Belgrado Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv 78 - 77 Vlag van Italië Mobilgirgi Varese Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou groepsfase Vlag van Spanje (21 jan. 1977 - 18 dec. 1981) Real Madrid
1978 Vlag van Bondsrepubliek Duitsland München Vlag van Spanje (21 jan. 1977 - 18 dec. 1981) Real Madrid 75 - 67 Vlag van Italië Mobilgirgi Varese Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv groepsfase Vlag van Frankrijk ASVEL Lyon-Villeurbanne
1979 Vlag van Frankrijk Grenoble Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Bosna Sarajevo 96 - 93 Vlag van Italië Emerson Varese Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv groepsfase Vlag van Spanje (21 jan. 1977 - 18 dec. 1981) Real Madrid
1980 Vlag van Bondsrepubliek Duitsland West-Berlijn Vlag van Spanje (21 jan. 1977 - 18 dec. 1981) Real Madrid 89 - 85 Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Bosna Sarajevo groepsfase Vlag van Italië Sinudyne Bologna
1981 Vlag van Frankrijk Straatsburg Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv 80 - 79 Vlag van Italië Sinudyne Bologna Vlag van Nederland Nashua Den Bosch groepsfase Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Bosna Sarajevo
1982 Vlag van Bondsrepubliek Duitsland Keulen Vlag van Italië Squibb Cantù 86 - 80 Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv Vlag van Joegoslavië (1943-1992) KK Partizan groepsfase Vlag van Spanje FC Barcelona
1983 Vlag van Frankrijk Grenoble Vlag van Italië Ford Cantù 69 - 68 Vlag van Italië Billy Milano Vlag van Spanje Real Madrid groepsfase Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou
1984 Vlag van Zwitserland Genève Vlag van Italië Banco di Roma 79 - 73 Vlag van Spanje FC Barcelona Vlag van Italië Jollycolombani Cantù groepsfase Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Bosna Sarajevo
1985 Vlag van Griekenland Athene Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Cibona Zagreb 87 - 78 Vlag van Spanje Real Madrid Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv groepsfase Vlag van Sovjet-Unie CSKA Moskou
1986 Vlag van Hongarije Boedapest Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Cibona Zagreb 94 - 82 Vlag van Sovjet-Unie Žalgiris Kaunas Vlag van Italië Simac Milano groepsfase Vlag van Spanje Real Madrid
1987 Vlag van Zwitserland Lausanne Vlag van Italië Tracer Milano 71 - 69 Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv Vlag van Frankrijk Élan Béarnais Pau-Orthez groepsfase Vlag van Joegoslavië (1943-1992) KK Zadar
1988 Vlag van België Gent Vlag van Italië Philips Milano 90 - 84 Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv Vlag van Joegoslavië (1943-1992) KK Partizan 105 - 93 Vlag van Griekenland Aris BC
1989 Vlag van Bondsrepubliek Duitsland München Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Jugoplastika Split 75 - 69 Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv Vlag van Griekenland Aris BC 88 - 71 Vlag van Spanje FC Barcelona
1990 Vlag van Spanje Zaragoza Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Jugoplastika Split 72 - 67 Vlag van Spanje FC Barcelona Vlag van Frankrijk Limoges CSP 103 - 91 Vlag van Griekenland Aris BC
1991 Vlag van Frankrijk Parijs Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Pop 84 Split 70 - 65 Vlag van Spanje FC Barcelona Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv 83 - 81 Vlag van Italië Scavolini Pesaro
1992 Vlag van Turkije Istanboel Vlag van Joegoslavië KK Partizan 71 - 70 Vlag van Spanje Montigalà Joventut Badalona Vlag van Italië Philips Milano 99 - 81 Vlag van Spanje Estudiantes Caja Postal Madrid
1993 Vlag van Griekenland Athene Vlag van Frankrijk Limoges CSP 59 - 55 Vlag van Italië Benetton Treviso Vlag van Griekenland PAOK Saloniki 76 - 70 Vlag van Spanje Real Madrid Teka
1994 Vlag van Israël Tel Aviv Vlag van Spanje 7Up Joventut Badalona 59 - 57 Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus Vlag van Griekenland Panathinaikos 100 - 83 Vlag van Spanje FC Barcelona Banca Catalana
1995 Vlag van Spanje Zaragoza Vlag van Spanje Real Madrid Teka 73 - 61 Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus Vlag van Griekenland Panathinaikos 91 - 77 Vlag van Frankrijk Limoges CSP
1996 Vlag van Frankrijk Parijs Vlag van Griekenland Panathinaikos 67 - 66 Vlag van Spanje FC Barcelona Banca Catalana Vlag van Rusland CSKA Moskou 74 - 73 Vlag van Spanje Real Madrid Teka
1997 Vlag van Italië Rome Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus 73 - 58 Vlag van Spanje FC Barcelona Banca Catalana Vlag van Slovenië Smelt Olimpija Ljubljana 86 - 79 Vlag van Frankrijk ASVEL Lyon-Villeurbanne
1998 Vlag van Spanje Barcelona Vlag van Italië Kinder Bologna 58 - 44 Vlag van Griekenland AEK Athene Vlag van Italië Benetton Treviso 96 - 89 Vlag van Joegoslavië KK Partizan
1999 Vlag van Duitsland München Vlag van Litouwen Žalgiris Kaunas 82 - 74 Vlag van Italië Kinder Bologna Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus 74 - 63 Vlag van Italië Teamsystem Bologna
2000 Vlag van Griekenland Thessaloniki Vlag van Griekenland Panathinaikos 73 - 67 Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv Vlag van Turkije Efes Pilsen 75 - 69 Vlag van Spanje FC Barcelona
2001 Vlag van Frankrijk Parijs Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv 86 - 80 Vlag van Griekenland Panathinaikos Vlag van Turkije Efes Pilsen 91 - 85 Vlag van Rusland CSKA Moskou
2001¹ - Vlag van Italië Kinder Bologna 3 - 2
(65-78 / 94-73 / 60-80
96-79 / 82-74)
Vlag van Spanje Tau Cerámica Vítoria Vlag van Italië Paf Wennington Bologna
Vlag van Griekenland AEK Athene
2002 Vlag van Italië Bologna Vlag van Griekenland Panathinaikos 89 - 83 Vlag van Italië Kinder Bologna Vlag van Italië Benetton Treviso
Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv
2003 Vlag van Spanje Barcelona Vlag van Spanje FC Barcelona 76 - 65 Vlag van Italië Benetton Treviso Vlag van Italië Montepaschi Siena 79 - 78 Vlag van Rusland CSKA Moskou
2004 Vlag van Israël Tel Aviv Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv 118 - 74 Vlag van Italië Skipper Bologna Vlag van Rusland CSKA Moskou 97 - 94 Vlag van Italië Montepaschi Siena
2005 Vlag van Rusland Moskou Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv 90 - 78 Vlag van Spanje Tau Cerámica Vítoria Vlag van Griekenland Panathinaikos 94 - 91 Vlag van Rusland CSKA Moskou
2006 Vlag van Tsjechië Praag Vlag van Rusland CSKA Moskou 73 - 69 Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv Vlag van Spanje Tau Cerámica Vítoria 87 - 82 Vlag van Spanje Winterthur FC Barcelona
2007 Vlag van Griekenland Athene Vlag van Griekenland Panathinaikos 93 - 91 Vlag van Rusland CSKA Moskou Vlag van Spanje Unicaja Málaga 76 - 74 Vlag van Spanje Tau Cerámica Vítoria
2008 Vlag van Spanje Madrid Vlag van Rusland CSKA Moskou 91 - 77 Vlag van Israël Maccabi Elite Tel Aviv Vlag van Italië Montepaschi Siena 97 - 93 Vlag van Spanje Tau Cerámica Vítoria
2009 Vlag van Duitsland Berlijn Vlag van Griekenland Panathinaikos 73 - 71 Vlag van Rusland CSKA Moskou Vlag van Spanje Regal FC Barcelona 95 - 79 Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus
2010 Vlag van Frankrijk Parijs Vlag van Spanje Regal FC Barcelona 86 - 68 Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus Vlag van Rusland CSKA Moskou 90 - 88 Vlag van Servië KK Partizan
2011 Vlag van Spanje Barcelona Vlag van Griekenland Panathinaikos 78 - 70 Vlag van Israël Maccabi Electra Tel Aviv Vlag van Italië Montepaschi Siena 80 - 62 Vlag van Spanje Real Madrid
2012 Vlag van Turkije Istanboel Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus 62 - 61 Vlag van Rusland CSKA Moskou Vlag van Spanje FC Barcelona Regal 74 - 69 Vlag van Griekenland Panathinaikos
2013 Vlag van Verenigd Koninkrijk Londen Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus 100 - 88 Vlag van Spanje Real Madrid Vlag van Rusland CSKA Moskou 74 - 73 Vlag van Spanje FC Barcelona Regal
2014 Vlag van Italië Milaan Vlag van Israël Maccabi Electra Tel Aviv 98 - 86 (OT) Vlag van Spanje Real Madrid Vlag van Spanje FC Barcelona 93 - 78 Vlag van Rusland CSKA Moskou
2015 Vlag van Spanje Madrid Vlag van Spanje Real Madrid 78 - 59 Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus Vlag van Rusland CSKA Moskou 86 - 80 Vlag van Turkije Fenerbahçe Ülker
2016 Vlag van Duitsland Berlijn Vlag van Rusland CSKA Moskou 101 - 96 (OT) Vlag van Turkije Fenerbahçe Vlag van Rusland Lokomotiv-Koeban Krasnodar 85 - 75 Vlag van Spanje Laboral Kutxa
2017 Vlag van Turkije Istanboel Vlag van Turkije Fenerbahçe 80 - 64 Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus Vlag van Rusland CSKA Moskou 94 - 70 Vlag van Spanje Real Madrid
2018 Vlag van Servië Belgrado Vlag van Spanje Real Madrid 85 - 80 Vlag van Turkije Fenerbahçe Doğuş Vlag van Litouwen Žalgiris Kaunas 79 - 77 Vlag van Rusland CSKA Moskou
2019 Vlag van Spanje Vitoria-Gasteiz Vlag van Rusland CSKA Moskou 91 - 83 Vlag van Turkije Anadolu Efes Vlag van Spanje Real Madrid 94 - 75 Vlag van Turkije Fenerbahçe Beko
2020 Vlag van Duitsland Keulen competitie gestaakt en later definitief beëindigd vanwege de Coronapandemie
2021 Vlag van Duitsland Keulen Vlag van Turkije Anadolu Efes 86 - 81 Vlag van Spanje FC Barcelona Vlag van Italië A❘X Armani Exchange Milano 83 - 73 Vlag van Rusland CSKA Moskou
2022 Vlag van Servië Belgrado Vlag van Turkije Anadolu Efes 58 - 57 Vlag van Spanje Real Madrid Vlag van Spanje FC Barcelona 84 - 74 Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus
2023 Vlag van Litouwen Kaunas Vlag van Spanje Real Madrid 79 - 78 Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus Vlag van Frankrijk AS Monaco Basket 78 - 66 Vlag van Spanje FC Barcelona

¹ opmerking: 2001 was een overgangsjaar, met de beste Europese teams verdeeld over twee competities, de SuproLeague werd gehouden door FIBA met als winnaar Maccabi Elite Tel Aviv, en de EuroLeague werd gehouden door ULEB met als winnaar Kinder Bologna.

Winnaars aller tijden[bewerken | brontekst bewerken]

Cups Club In Runner-up In
11 Vlag van Spanje Real Madrid 1964, 1965, 1967, 1968, 1974, 1978, 1980, 1995, 2015, 2018, 2023 9 1962, 1963, 1969, 1975, 1976, 1985, 2013, 2014, 2022
8 Vlag van Sovjet-Unie / Vlag van Rusland CSKA Moskou 1961, 1963, 1969, 1971, 2006, 2008, 2016, 2019 6 1965, 1970, 1973, 2007, 2009, 2012
6 Vlag van Israël Maccabi Tel Aviv 1977, 1981, 2001, 2004, 2005, 2014 9 1980, 1982, 1987, 1988, 1989, 2000, 2006, 2008, 2011
6 Vlag van Griekenland Panathinaikos 1996, 2000, 2002, 2007, 2009, 2011 1 2001
5 Vlag van Italië Pallacanestro Varese 1970, 1972, 1973, 1975, 1976 5 1971, 1974, 1977, 1978, 1979
3 Vlag van Griekenland Olympiakos Piraeus 1997, 2012, 2013 6 1994, 1995, 2010, 2015, 2017, 2023
3 Vlag van Italië Pallacanestro Olimpia Milano 1966, 1987, 1988 2 1967, 1983
3 Vlag van Sovjet-Unie SKA Riga 1958, 1959, 1960 1 1961
3 Vlag van Joegoslavië (1943-1992) / Vlag van Kroatië KK Split 1989, 1990, 1991 1 1972
2 Vlag van Spanje FC Barcelona 2003, 2010 6 1984, 1990, 1991, 1996, 1997, 2021
2 Vlag van Italië Kinder Bologna 1998, 2001 4 1981, 1999, 2002, 2004
2 Vlag van Turkije Anadolu Efes 2021, 2022 1 2019
2 Vlag van Italië Pallacanestro Cantù 1982, 1983 0
2 Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Cibona Zagreb 1985, 1986 0
1 Vlag van Turkije Fenerbahçe 2017 2 2016, 2018
1 Vlag van Sovjet-Unie Dinamo Tbilisi 1962 1 1960
1 Vlag van Spanje Joventut Badalona 1994 1 1992
1 Vlag van Litouwen Žalgiris Kaunas 1999 1 1986
1 Vlag van Joegoslavië (1943-1992) Bosna Sarajevo 1979 0
1 Vlag van Italië Pallacanestro Virtus Roma 1984 0
1 Vlag van Joegoslavië (1943-1992) KK Partizan 1992 0
1 Vlag van Frankrijk Limoges CSP 1993 0
0 Vlag van Bulgarije Akademik Sofia 2 1958, 1959

Per land[bewerken | brontekst bewerken]

Cups x clubs Land
14 3 Vlag van Spanje Spanje
13 5 Vlag van Italië Italië
9 2 Vlag van Griekenland Griekenland
8 3 Vlag van Sovjet-Unie Sovjet-Unie
7 4 Vlag van Joegoslavië (1992-2003) Joegoslavië
6 1 Vlag van Israël Israël
4 1 Vlag van Rusland Rusland
3 2 Vlag van Turkije Turkije
1 1 Vlag van Frankrijk Frankrijk
1 1 Vlag van Litouwen Litouwen

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]