Gebruiker:AntonHogervorst/Kladblok3

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Achtergrond[bewerken | brontekst bewerken]

De geslachtsrollen in de Saoedische samenleving vinden hun oorspong in de lokale cultuur en interpretaties van de sharia (islamitische wet). De sharia-wetgeving is afgeleid door geleerden door het interpreteren van de koran en hadith (uitspraken van en berichten over het leven van Mohammed). In de Saoedische cultuur wordt de sharia geïnterpreteerd volgens een strikte soennitische islam, bekend als de weg van de salaf (rechtschapen voorgangers) of het wahhabisme.[1]

Er is vaak controverse over de interpretatie. Sheikh Ahmad Qassim Al-Ghamdi, hoofd van de Commissie ter Bevordering van deugd van de Mekka regio, of de mutaween (religieuze politie), zei bijvoorbeeld dat het de scheiding van seksen geen basis heeft in de sharia.[2][3] Ondertussen gaf sjeik Abdul Rahman al-Barrak, een andere prominente geestelijke, een fatwa (religieuze mening) uit dat voorstanders van vermengen van seksen in openbare ruimten (ikhtilat) gedood moesten worden.[4]

Volgens de Encyclopedia of Human Rights zijn twee 'sleutelbegrippen' in de islamitische juridische theorie die worden gemobiliseerd om de vrouwenrechten in Saoedi-Arabië te beperken:

  • scheiding van seksen, gerechtvaardigd onder het sharia-rechtsbegrip 'afscherming van corruptie' ( dar al-fasaad ), en
  • vermeend 'gebrek aan capaciteit' van vrouwen ( adam al-kifaa'ah ) dat de basis vormt voor de noodzaak van een mannelijke voogd (mahram) wiens toestemming moet worden gevraagd voor reizen, medische procedures, het verkrijgen van vergunningen, enz.[5]

Volgens sommigen speelt de traditie van het Arabische schiereiland ook een rol in de positie van vrouwen in de Saoedische samenleving. Het schiereiland werd voornamelijk bevolkt door patriarchale, nomadische stammen, waarin scheiding van vrouwen en mannen en namus (eer) centraal staan.[6] Als het onderwerp niet in de Koran genoemd wordt, kunnen conservatieve geestelijken vaak iets tot haram (verboden) verklaren. Het rijverbod van vrouwen is hiervan een voorbeeld.[2][7][8]

Handhaving wordt vaak afgehandeld door de Mutaween (ook Hai'a ) - een speciale commissie van Saoedische mannen die soms 'religieuze politie' wordt genoemd. en verschilt per regio. Jeddah is relatief tolerant. Riyad en de omliggende Najd- regio, de oorsprong van het Huis van Saoed, hebben strengere tradities.[9] Het verbod op autorijden werd meestal niet gehandhaafd in landelijke gebieden.[10]

De Iraanse revolutie van 1979 en de daaropvolgende Grand Mosque Seizure in Saoedi-Arabië zorgden ervoor dat de regering een striktere handhaving van de sharia toepaste.[2][11] De daaropvolgende aanvallen van 11 september tegen het World Trade Center in 2001 worden daarentegen vaak gezien als een versnelde verandering, weg van het strikt fundamentalisme.[7][12][13]

De regering onder koning Abdullah wordt als hervormingsgezinder beschouwd. Ze opende universiteiten voor vrouwen, benoemde het eerste vrouwelijke kabinetslid en keurde wetten tegen huiselijk geweld goed en vrouwen kregen ook ook beperkt stemrecht.[14] Volgens critici is de hervorming veel te traag en vaak meer symbolisch dan werkelijk inhoudelijk.[13][15][16] Activisten, zoals Wajeha Al-Huwaider, vergelijken de toestand van Saoedische vrouwen met de slavernij.[17]

Steun voor hervorming in Saoedi Arabië[bewerken | brontekst bewerken]

De steun voor hervormingen binnen Saoedi Arabië, ook van vrouwen, is niet heel groot. Volgens The Economist toonde een Saudische peiling uit 2006 aan dat 89% van de Saoedische vrouwen niet vond dat vrouwen moesten autorijden, en 86% vond dat vrouwen niet met mannen moesten werken.[18] Dit werd echter rechtstreeks tegengesproken door peiling van Gallup in 2007, waaruit bleek dat 66% van de Saoedische vrouwen en 55% van de Saoedische mannen het ermee eens waren dat vrouwen zouden mogen autorijden.[19] Bovendien bleek uit diezelfde enquête dat meer dan 8 op 10 Saoedische vrouwen (82%) en driekwart Saoedische mannen (75%) het ermee eens waren dat vrouwen buitenshuis mochten werken.[19]

Vijfhonderd Saoedische vrouwen woonden in 2006 in Riyad een lezing bij die geen ondersteuning bood aan het versoepelen van traditionele genderrollen. Mashael al-Eissa, een internetschrijver, verzette zich tegen hervormingen op grond van het feit dat Saoedi-Arabië het dichtst in de buurt komt van een 'ideale en zuivere islamitische natie' en bedreigd wordt door 'geïmporteerde westerse waarden'.[20]

Saoedische vrouwen die traditionele rolpatronen ondersteunen (veel van hen goed opgeleid, "soms ronduit agressief" en inclusief "prijswinnende wetenschappers, schrijvers en universiteitsprofessoren"[20]) hebben in het verleden de mening verkondigd dat de versoepelingen deel uit maken van een aanval van verwesterde ideeën om de islam te verzwakken en dat Saoedi-Arabië op unieke wijze conservatieve waarden nodig heeft omdat het het centrum van de islam is.[20][4][13] Volgens voormalig hoofdredacteur van het Arabische nieuws, John R. Bradley, is de westerse druk om de rechten uit te breiden contraproductief, met name de druk vanuit de Verenigde Staten, gezien het "intense anti-Amerikaanse sentiment in Saoedi-Arabië na 11 september."[21]

Mannelijke voogden[bewerken | brontekst bewerken]

Laatst bekende foto van Dina Ali Lasloom (links), 10 april 2017, een 24-jarige Saoedische vrouw die probeerde te ontsnappen aan Saoedische voogdijwetten.[22]

Onder de Saoedische wet moeten alle vrouwen een mannelijke voogd (wali) hebben, meestal een vader, een broer, een echtgenoot of een oom. Het is vrouwen en vrouwen verboden om te reizen, officiële zaken te doen of bepaalde medische procedures te ondergaan zonder toestemming van hun mannelijke voogden.[23]

Vrouwen hebben de toestemming van hun voogd nodig voor:

  • Huwelijk en echtscheiding
  • Reizen
  • Opleiding
  • Het openen van een bankrekening
  • Chirurgie, vooral wanneer deze seksueel van aard is

De wet die de toestemming van een voogd wanneer een vrouwe naar werk wou zoeken werd in 2008 ingetrokken.[4][24][25][26][27][28]

In 2012 heeft de Saoedi-Arabische regering een nieuw beleid ingevoerd ter ondersteuning van de handhaving van de reisbeperkingen voor vrouwen. Volgens dit nieuwe beleid ontvangen Saoedi-Arabische mannen een sms-bericht op hun mobiele telefoon wanneer een vrouw onder hun hoede het land verlaat, zelfs als ze met haar voogd reist. Saoedi-Arabische feministische activiste Manal al-Sharif merkte op dat "de technologie wordt gebruikt om vrouwen gevangen te houden."[29]

Enkele voorbeelden van dispuut waarbij voogdij een rol speelde zijn:

  • In augustus 2005 beval een rechtbank in het noorden van Saoedi-Arabië de scheiding van een 34-jarige vrouw (genaamd Fatima Mansour) van haar man Mansur, ook al waren ze gelukkig getrouwd en had overleden haar vader het huwelijk goedgekeurd. De scheiding werd geïnitieerd door haar halfbroer die zijn macht gebruikte als haar mannelijke voogd. Deze halfbroer beweerde dat de man van zijn halfzusje van een stam was met een lage status in vergelijking met de status van haar stam en dat de echtgenoot dit niet had onthuld toen hij vroeg om Fatima's hand. Teruggestuurd naar het huis van haar broer was Fatima bang voor haar veiligheid en huiselijk geweld.[30][31] Ze bracht uiteindelijk vier jaar door in de gevangenis samen met haar dochter voordat een hogere rechter de beslissing vernietigde.[32]
  • In juli 2013 stelde het King Fahd-ziekenhuis in Al Bahah een amputatie van een hand van een zwaargewonde vrouw uit omdat ze geen mannelijke wettelijke voogd had om de procedure goed te keuren. Haar man was gestorven in hetzelfde auto-ongeluk waardoor zij en haar dochter ernstig gewond raakten.[23]
  • Een situatie waarin een mannelijke voogd (wali) wordt verondersteld misbruik te hebben gemaakt van zijn bevoegdheid om het huwelijk van zijn dochter goed te keuren voor persoonlijk gewin, is een zaak uit 2008 waarbij een vader zijn achtjarige dochter huwde aan een 47-jarige man om zijn schulden kwijt te schelden.[33] De vrouw van de man vroeg een nietigverklaring van het huwelijk, maar de Saudische rechter weigerde het toe te staan.[34]

In 2015 lanceerde de Saoedische regering de Absher-app die wordt gehost in de Google Play- en Apple App Store. Het stelt mannen in staat vrouwen te volgen en die vrouwen toe te staan of te verbieden om door luchthavens te reizen.[35]

In 2016 diende Saudis de eerste petitie in om mannelijke voogdij te beëindigen, ondertekend door meer dan 14.500 mensen; verdediger van de rechten van de vrouw Aziza Al-Yousef heeft deze persoonlijk aan de Saoedische koninklijke rechtbank overhandigd.[36]

Liberale activisten wijzen voogdij af als vernederend voor vrouwen. Ze hebben bezwaar tegen behandeld te worden als 'ondergeschikten' en 'kinderen'.[7][12]Ze wijzen op vrouwen van wie de loopbaan werd beëindigd door de voogden, of die de zeggenschap over hun kinderen verloren vanwege een gebrek aan voogdijrechten. In 2009 verbood een vader een aantal van de pogingen van zijn dochter om buiten de stam te trouwen en stuurde haar als straf naar een psychiatrische inrichting.[37] De rechtbanken zien gehoorzaamheid aan de vader als wet, zelfs in zaken waarbij volwassen dochters betrokken zijn.[38] De Saudische activiste Wajeha al-Huwaider is het ermee eens dat de meeste Saoedische mannen zorgzaam zijn, maar "het is hetzelfde gevoel dat ze hebben voor gehandicapte mensen of voor dieren. De vriendelijkheid komt voort uit medelijden, uit gebrek aan respect. "[4] Ze vergelijkt mannelijke voogdij met slavernij:[17]

Het eigendom van een vrouw wordt doorgegeven van de ene man naar de andere. Het eigendom van de vrouw wordt doorgegeven van de vader of de broer aan een andere man, de echtgenoot. De vrouw is slechts een stuk koopwaar, dat wordt overgedragen aan iemand anders - haar voogd   . . . Uiteindelijk denk ik dat vrouwen enorm worden gevreesd. Wanneer ik de Saoedische man vergelijk met andere mannen, kan ik zeggen dat de Saoediër de enige man is die niet met de vrouw kon concurreren. Hij kon niet concurreren, dus wat deed hij met haar?   . . . De vrouw heeft capaciteiten. Wanneer vrouwen studeren, concurreren ze met mannen om een baan. Alle banen staan open voor mannen. 90% van hen staat open voor mannen. Je voelt geen concurrentie   . . . Als je geen concurrentie ondervindt van de Saoedische vrouw   ... je hebt de het hele terrein voor jezelf. Alle functies en banen zijn voor jou gereserveerd. Daarom ben je een verwende en genotzuchtige man.

De absurditeit van het voogdijstelsel wordt volgens Huwaider aangetoond door wat er zou gebeuren als ze zou proberen te hertrouwen: "Ik zou de toestemming van mijn zoon moeten krijgen."[12]

De Saoedische regering heeft internationale verklaringen met betrekking tot vrouwenrechten goedgekeurd en benadrukt dat er geen wet over de mannelijke voogdij bestaat. Officieel houdt Saudi Arabië staande dat deze internationale overeenkomsten worden toegepast. Internationale organisaties en NGO's zijn sceptisch. "De Saoedische regering zegt één ding tegen de VN-mensenrechtenraad in Genève, maar doet iets anders binnen het koninkrijk", zegt Sarah Leah Whitson, directeur van het Human Rights Watch in het Midden-Oosten.[39] Saoedische gesprekspartners vertelden een VN-onderzoeker dat internationale overeenkomsten weinig tot geen gewicht hebben bij Saoedische rechtbanken.[1][24]

In 2017, toen het koninkrijk werd gekozen tot lid van VN-commissie voor vrouwenrechten verzetten verscheidene mensenrechtenorganisaties zich tegen het besluit. UN Watch Director Hillel Neuer noemde de beslissing "absurd" en vergeleek de situatie met "het maken van een brandstichter in de chef van de dorpsbrand".[40] De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Margot Wallström verdedigde de keuze door te stellen dat Saoedi-Arabië er iets over vrouwenrechten zou kunnen leren.[41]

In mei 2017 werd aangekondigd dat King Salman een bevel had aangenomen waarmee vrouwen overheidsdiensten zoals onderwijs en gezondheidszorg konden verkrijgen zonder toestemming van een voogd.[42]

In 2019 ontving de webapplicatie Absher van de Saoedische overheid enige tegenwerking. Verschillende mensenrechtenorganisaties en politici eisten de verwijdering van de applicatie uit de app-winkels van Apple en Google.[43] De app waarmee mannen kunnen bepalen of een vrouw buiten het koninkrijk kan reizen en welke sms-meldingen kan verzenden als een vrouw haar paspoort aan de grens gebruikt, werd bekritiseerd door de Amerikaanse senator Ron Wyden, die eiste dat de app onmiddellijk werd verwijderd. Hij noemde de controle van het koninkrijk over vrouwen weerzinwekkend.[44] Na een onderzoek weigerde Google de app uit de Play Store te verwijderen, en gaf daarbij als reden op dat de app de algemene voorwaarden van het bedrijf niet schendt.[45][46][47]

Elk jaar proberen meer dan 1.000 vrouwen Saudi-Arabië te ontvluchten, hierbij niet meegerekend de gevallen die niet worden geregistreerd als gevolg van familie-schande. De SMS berichten, verzonden door de Saoedische autoriteiten, stellen veel voogden in staat om vrouwen terug te halen voordat ze daadwerkelijk de grens over gaan.[48] Bethany Vierra, een 31-jarige Amerikaanse vrouw, werd het laatste slachtoffer van het voogdijsysteem. Ondanks de scheiding van haar Saoedische echtgenoot, zit ze vast in Saudi-Arabië samen met haar 4-jarige dochter.[49]

Namus[bewerken | brontekst bewerken]

Mannelijke voogdij is nauw verwant aan namus ruwweg vertaald als 'eer'. Omdat de eer van een mannelijke voogd wordt beïnvloed door die van de vrouwen onder zijn hoede, wordt van hem verwacht dat hij hun gedrag beheerst. Als hun eer verloren gaat, heeft hij in de ogen van de gemeenschap de controle over hen verloren. Met name bedreigingen voor kuisheid bedreigen de eer van de mannelijke voogd.[50]

Namus wordt geassocieerd met eerwraak . Als een man zijn eer verliest vanwege een vrouw in zijn gezin, kan hij proberen zijn eer te zuiveren door haar te straffen. In bepaalde gevallen kan de straf de dood zijn.[51] In 2007 werd een jonge vrouw door haar vader vermoord vanwege een gesprek met een man op Facebook. De zaak trok veel media-aandacht. Conservatieven riepen de regering op om Facebook te verbieden, omdat het "lust opwekt en sociale conflicten veroorzaakt door gender-vermenging aan te moedigen".[52][53]

  1. ↑ a b Ertürk, Yakin (14 april 2009). Report of the Special Rapporteur on violence against women, its causes and consequences: Mission to Saudi Arabia (United Nations).
  2. ↑ a b c Wagner, Rob L. (23 april 2010) "Saudis Debate Gender Segregation" "NewsTilt"
  3. ↑ "Hai’a chief's 'ikhtilat' interview welcomed", Saudi Gazette. Geraadpleegd op 19 september 2010.
  4. ↑ a b c d Zoepf, Katherine, "Talk of Women's Rights Divides Saudi Arabia", The New York Times, 31 mei 2010. Geraadpleegd op 19 september 2010.
  5. ↑ Encyclopedia of Human Rights, Volume 2. Oxford University Press (2009).
  6. ↑ Saudi Arabia: Cultural Homogeneity and Values. US Library of Congress (1992).
  7. ↑ a b c Wagner, Rob L. (13 april 2010) "Saudi Female Journalist Defies Stereotypes"
  8. ↑ Aboulola, Maha, "STORY OF SUCCESS", Saudi Gazette. Geraadpleegd op 19 september 2010.
  9. ↑ 2009 Human Rights Report: Saudi Arabia. U.S. State Department (11 maart 2010). Geraadpleegd op 21 september 2010.
  10. ↑ English: Wajeha Al-Huwaider.... (2 september 2008). Geraadpleegd op 19 september 2010.
  11. ↑ Wright (2001), Sacred Rage. ISBN 0-7432-3342-5.
  12. ↑ a b c Hiel, Betsy, "Dhahran women push the veil aside", Pittsburgh Tribune-Review, 13 mei 2007. Geraadpleegd op 19 september 2010.
  13. ↑ a b c "New Rights, and Challenges, for Saudi Women", Time, 19 oktober 2009.
  14. ↑ Pical, Charisma, "Saoedische vrouwen mogen stemmen, maar tellen ze nu écht mee?", NRC, 20 oktober 2016. Geraadpleegd op 21 april 2019.
  15. ↑ "King Abdullah Interview Redux", Saudi-US Relations Information Service, 6 augustus 2008. Gearchiveerd op 22 oktober 2008.
  16. ↑ Ambah, Faiza Saleh, "Saudi king tiptoes toward more openness", The Christian Science Monitor, 6 oktober 2005. Geraadpleegd op 19 september 2010.
  17. ↑ a b For Saudi Women, Every Day Is a Battle. UJA Federation of Greater Toronto (1 juni 2007). Gearchiveerd op 24 juli 2011. Geraadpleegd op 19 september 2010.
  18. ↑ "Women in Saudi Arabia – Unshackling themselves", The Economist. Geraadpleegd op 16 december 2014.
  19. ↑ a b Rheault, Magali, Saudi Arabia: Majorities Support Women's Rights. Geraadpleegd op 14 december 2014.
  20. ↑ a b c Saleh Ambah, Faiza, "Saudi Women Rise in Defense of the Veil", Washington Post. Geraadpleegd op 23 juni 2010.
  21. ↑ Lacey, Robert (2009), Inside the Kingdom : Kings, Clerics, Modernists, Terrorists, and the Struggle for Saudi Arabia. Viking "In the climate of intense anti-American sentiment in Saudi Arabia after september 11, it is certainly true that any association with U.S.-inspired `reform` – whether it is related to feminism or anything else – is fast becoming a hindrance rather than a help."
  22. ↑ (en) "Forcibly reptriated Saudi woman: 'My family will kill me'", Deutsche Welle, 16 april 2017.
  23. ↑ a b World Report 2013 – Saudi Arabia. 2013. Human Rights Watch. Gearchiveerd op 9 januari 2014. Geraadpleegd op 22 februari 2014.
  24. ↑ a b al-Mohamed, Asmaa, Saudi Women's Rights: Stuck at a Red Light. Geraadpleegd op 24 juni 2010.
  25. ↑ Perpetual Minors. Human Rights Watch (19 april 2008). Geraadpleegd op 19 september 2010.
  26. ↑ Fataawa al-Mar'ah al-Muslimah, Muhammad ibn Saalih al-'Uthaymeen, (Makkah Al Mukarramah), 1998, 2/981
  27. ↑ Handrahan, L. M., "Gender Apartheid and Cultural Absolution" (PDF), Human Rights Tribune des Droits Humain, Spring 2001. Gearchiveerd op 2 oktober 2008. Geraadpleegd op 21 augustus 2007.
  28. ↑ Arab News. Women's Rights Gain Focus in the Kingdom. Gearchiveerd op 23 juni 2010. Geraadpleegd op 19 januari 2011.
  29. ↑ Saudi husbands 'alerted by text' if their wives leave the country. Telegraph.co.uk (23 november 2012). Geraadpleegd op 1 november 2015.
  30. ↑ PDF SAUDI ARABIA : Fatima A. Fear for Safety. 06 februari 2007. Amnesty International. Gearchiveerd op 13 mei 2015. Geraadpleegd op 23 februari 2014.
  31. ↑ AL NAFJAN, EMAN, "Saudi Arabia, My Changing Home", New York Times, 8 juni 2012. Geraadpleegd op 23 februari 2014.
  32. ↑ House, Karen Elliott (2012), On Saudi Arabia : Its People, past, Religion, Fault Lines and Future. Knopf.
  33. ↑ Zuhur, Sherifa (31 oktober 2011), Saudi Arabia. ABC-CLIO. ISBN 9781598845716.
  34. ↑ Jamjoom, Mohammed, "Saudi judge refuses to annul 8-year-old's marriage", 12 april 2009. Geraadpleegd op 21 oktober 2014.
  35. ↑ (en) Hubbard, Ben, "Apple and Google Urged to Dump Saudi App That Lets Men Track Women", The New York Times, 13 februari 2019. Geraadpleegd op 17 februari 2019.
  36. ↑ Josie Ensor, Middle East Correspondent, Saudis file first-ever petition to end male guardianship. Telegraph.co.uk (26 september 2016). Geraadpleegd op 13 oktober 2016.
  37. ↑ Sabria Jawhar, Saudi Tribal Customs, Not Islam, Responsible for Male Guardianship Abuses. The Huffington Post (27 september 2009). Geraadpleegd op 22 april 2019.
  38. ↑ Saudi Arabia: Where Fathers Rule and Courts Oblige. Human Rights Watch.
  39. ↑ Saudi Arabia: Women's Rights Promises Broken. Human Rights Watch (8 juli 2009). Geraadpleegd op 19 september 2010.
  40. ↑ Saudi Arabia elected to UN women's rights commission. The Independent. Geraadpleegd op 24 april 2017.
  41. ↑ Swedish FM: “Saudi Arabia can learn about women” on U.N. commission – Margot Wallström defends misogynists’ election. UN Watch. Geraadpleegd op 6 mei 2017.
  42. ↑ Women in Saudi Arabia will be able to travel and study without needing a man's permission (7 mei 2017).
  43. ↑ Saudi Arabia tried to justify its app that lets men control where women travel amid a firestorm of criticism. The Insider. Geraadpleegd op 12 februari 2019.
  44. ↑ A US Senator has demanded that Apple and Google remove a Saudi Arabian government app that allows men 'abhorrent' control over women's lives. The Insider. Geraadpleegd op 12 februari 2019.
  45. ↑ Google, siding with Saudi Arabia, refuses to remove widely-criticized government app which lets men track women and control their travel. The Insider. Geraadpleegd op 2 maart 2019.
  46. ↑ Apple CEO Tim Cook promises to investigate the Saudi app branded 'abhorrent' for allowing men to track women. Business Insider. Geraadpleegd op 13 februari 2019.
  47. ↑ Google joins Apple in probing Saudi app that lets men control where women travel, as pressure piles on the tech giants to kill the service. Business Insider. Geraadpleegd op 13 februari 2019.
  48. ↑ (en) Desk, Mirror News, Saudi Arabia launches mobile app to track women’s movements. The Mirror Herald (4 februari 2019). Geraadpleegd op 14 maart 2019.
  49. ↑ (en) American Woman, Divorced From Saudi Husband, Is Trapped in Saudi Arabia. The New York Times (6 maart 2019). Geraadpleegd op 14 maart 2019.
  50. ↑ Mackey, Sandra (2002), The Saudis: Inside the Desert Kingdom. ISBN 978-0-393-32417-4.
  51. ↑ United Kingdom: 'Honour' crimes and namus. Women Living Under Muslim Laws (18 december 2009). Geraadpleegd op 19 september 2010.
  52. ↑ "Facebook girl beaten and shot dead by her father for talking online", Daily Mail, 31 maart 2008.
  53. ↑ McElroy, Damien, "Saudi woman killed for chatting on Facebook", The Daily Telegraph, 31 maart 2008.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruiker:AntonHogervorst/Kladblok3&oldid=55750509"