Gebruiker:CFCF/Kladblok/Hemorroïden

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

{{samenvoegenvan|Aambei}} {{Infobox disease | Name = Hemorrhoids | Image = Internal and external hemorrhoids.png | Caption = Diagram demonstrating the anal anatomy of both internal and external hemorrhoids | Width = 300 | DiseasesDB = 10036 | ICD10 = {{ICD10|I|84||i|80}} | ICD9 = {{ICD9|455}} | ICDO = | OMIM = | MedlinePlus = 000292 | eMedicineSubj = med | eMedicineTopic = 2821 | eMedicine_mult = {{eMedicine2|emerg|242}} | MeshID = D006484 }}

Hemorroïden zijn vasculaire structuren in de anus die helpen bij het reguleren van de stoelgang.[1][2] Zij worden pathologisch oftewel aambeien[3] wanneer ze gezwollen of ontstoken zijn. In fysiologisch opzicht, fungeren zij als een kussen dat bestaat uit arterioveneuze kanalen en bindweefsel.

De symptomen van aambeien hangen af van de soort waar het om gaat. Inwendige aambeien gaan gewoonlijk gepaard met pijnloze rectale bloedingen, terwijl uitwendige aambeien soms weinig symptomen veroorzaken of juist, in het geval van trombose, aanzienlijke pijn en zwellingen in het gebied rond de anus. Veel mensen doen ten onrechte elk symptoom dat voorkomt in het anorectale gebied af als "aambeien," echter serieuzere oorzaken van de symptomen moeten worden uitgesloten.[4] De exacte oorzaak van aambeien is tot nog toe onbekend, al denkt men wel dat een aantal factoren die de druk in de darmen verhogen, zoals met name obstipatie, een rol spelen bij de ontwikkeling ervan.

In eerste instantie bestaat de behandeling voor een milde tot matige aandoening uit het verhogen van de inname van het aantal vezels, dranken om de vochttoestand op peil te houden, NSAID's (ontstekingsremmende) pijnstillers om de pijn te verlichten en rust. Bij ernstige symptomen, of wanneer er zonder behandeling geen verbetering optreedt, kunnen een aantal kleine ingrepen worden toegepast. Chirurgie wordt alleen toegepast bij degenen bij wie deze ingrepen niet tot verbetering leiden. Vijftig procent van de mensen krijgt vroeg of laat te maken met hemorroïden, meestal met een goede afloop. { {TOC limit|3}}

Klachten en symptomen[bewerken | brontekst bewerken]

Uitwendige aambei zoals deze te vinden is rondom de anus bij de mens

In- en uitwendige aambeien kunnen er verschillend uitzien; veel mensen hebben echter een combinatie van beide typen.[2] Dusdanig bloeden dat er bloedarmoede ontstaat, is zeldzaam,[5] en levensbedreigende bloedingen komen nog minder voor.[6] Veel mensen voelen zich beschaamd wanneer zij met dit probleem geconfronteerd worden [5] en zij zoeken vaak pas medische hulp wanneer de situatie al vergevorderd is.[2]

Uitwendige aambeien[bewerken | brontekst bewerken]

Indien er geen sprake is van trombose, veroorzaken uitwendige aambeien meestal weinig problemen.[7] Als er echter wel sprake is van trombose kunnen aambeien erg pijnlijk zijn.[2][3] Deze pijn verdwijnt doorgaans binnen 2 – 3 dagen.[5] Het kan echter wel een paar weken duren voordat de zwelling verdwenen is.[5] Nadat men genezen is, kan er een huidflapje achterblijven.[2] Wanneer aambeien groot zijn en voor hygiëneproblemen zorgen, kunnen zij de omliggende huid irriteren en daarmee jeuk rond de anus veroorzaken.[7]

Inwendige aambeien[bewerken | brontekst bewerken]

Inwendige hemorroïden worden meestal bemerkt door een pijnloze, helderrode rectale bloeding tijdens of na de ontlasting.[2] Het bloed bedekt doorgaans de ontlasting, een aandoening die haematocheziagenoemd wordt, bevindt zich op het toiletpapier, of druppelt in het toilet.[2] De ontlasting zelf heeft meestal een normale kleur.[2] Andere symptomen zijn onder meer het afscheiden van slijm, een massa rond de anus wanneer de aambeien uit de anus zakken, anale jeuk, en fecale incontinentie.[6][8] Inwendige aambeien zijn meestal alleen pijnlijk als er trombose of necrose optreedt.[2]

Oorzaken[bewerken | brontekst bewerken]

De precieze oorzaak van symptomatische aambeien is onbekend.[9] Een aantal factoren speelt vermoedelijk een rol, waaronder: onregelmatige stoelgang, (obstipatie of diarree), een gebrek aan lichaamsbeweging, vezelarme voeding, een verhoogde druk in de darmen (langdurig persen, ascites, een in de buik aanwezige massa, of zwangerschap), erfelijke factoren, de afwezigheid van kleppen in de hemorroïdale aderen en veroudering.[3][5] Andere factoren waarvan men denkt dat ze een verhoogd risico met zich meebrengen zijn obesitas, langdurig zitten,[2] een chronische hoest en een bekkenbodemdisfunctie.[4] Het bewijs dat deze aannames ondersteunt is echter mager.[4]

Tijdens de zwangerschap zorgen de druk van de foetus op de buik en hormonale veranderingen voor een vergroting van de hemorroïdale vaten. De bevalling leidt ook tot een verhoogde druk in de buik.[10] Zwangere vrouwen hebben slechts in enkele gevallen chirurgie nodig aangezien de symptomen meestal verdwijnen na de bevalling.[3]

Pathofysiologie[bewerken | brontekst bewerken]

Hemorroïdale kussens vormen een onderdeel van de normale menselijke anatomie en worden pas een pathologische aandoening wanneer zij abnormale veranderingen ondergaan.[2] Er zijn drie belangrijke soorten kussens aanwezig in de normale anus.[3] Normaal gesproken bevinden deze zich aan de linker zijkant, rechtsachter en rechtsvoor.[5] Zij bestaan niet uit slagaderen noch uit aderen, maar uit bloedvaten die sinusoïdenworden genoemd, bindweefsel en gladde spieren.[4] De wanden van sinusoïden bestaan niet uit spierweefsel zoals de aderwanden.[2] Deze verzameling bloedvaten wordt de hemorroïdale plexus genoemd.[4]

Hemorroïdale kussens zijn belangrijk voor continentie. Zij zorgen voor 15-20 procent van de anale sluitkracht in rust en beschermen de anale sluitspier tijdens de ontlasting.[2] Wanneer iemand zich inspant, neemt de inwendige druk in de buik toe en worden de hemorroïdale kussens groter om te helpen de anus gesloten te houden.[5] Men vermoedt dat hemorroïdale symptomen ontstaan wanneer deze bloedvatstructuren naar beneden glijden of wanneer de druk in de aderen buitensporig wordt verhoogd.[6] Een verhoogde druk in de anale sluitspier kan ook een rol spelen bij het ontstaan van hemorroïdale symptomen.[5] Er komen twee typen aambeien voor: inwendige aambeien, in het gebied van de bovenste hemorroïdale plexus en uitwendige aambeien, in het gebied van de onderste hemorroïdale plexus.[5] De linea dentata scheidt de twee gebieden.[5]

Diagnostiek[bewerken | brontekst bewerken]

Internal hemorrhoid grades
Grade Diagram Picture
1 Endoscopic view
2
3
4

De diagnose "aambeien" wordt meestal gesteld door middel van lichamelijk onderzoek.[11] Uitwendige of verzakte aambeien kunnen worden gediagnosticeerd door middel van een visueel onderzoek van de anus en het omliggende gebied.[2] Met behulp van een rectaal onderzoek kan men eventuele rectale tumoren, poliepen, een vergrote prostaat, of abcessen opsporen.[2] Dit onderzoek moet mogelijk onder sedatie plaatsvinden als gevolg van pijn, alhoewel de meeste inwendige aambeien niet met pijn gepaard gaan.[3] Voor een visuele bevestiging van de aanwezigheid van interne aambeien kan anoscopie nodig zijn.[5] Er zijn twee typen aambeien: inwendige en uitwendige. Het onderscheid tussen beide wordt gemaakt op basis van hun positie ten opzichte van de linea dentata.[3] Sommige mensen hebben last van beide typen tegelijk.[5] Wanneer er sprake is van pijn, gaat het waarschijnlijker om een anale fissuur of een uitwendige aambei dan om een inwendige aambei.ref name=Kaidar2007/>

Inwendige aambeien[bewerken | brontekst bewerken]

Inwendige aambeien zijn die aambeien die ontstaan boven de linea dentata.[7] Zij worden bedekt door cilinderepitheel, waarin zich geen pijnreceptorenbevinden.[4] Sinds 1985 wordt de ernst van aambeien vastgesteld op basis van vier gradaties, gebaseerd op de mate van verzakking.[3][4]

  • Graad I: Geen verzakking. Alleen duidelijk zichtbare bloedvaten.[11]
  • Graad II: Verzakking tijdens inspanning die spontaan afneemt.
  • Graad III: Verzakking tijdens inspanning, kan met de hand teruggeduwd worden.
  • Graad IV: Verzakking die niet met de hand kan worden teruggeduwd.

Uitwendige aambeien[bewerken | brontekst bewerken]

Een uitwendige aambei met trombose

Uitwendige aambeien bevinden zich onder de linea dentata.[7] Dichtbij deze lijn worden zij bedekt door anodermis en verderop door huid; beide zijn gevoelig voor pijn en temperatuur.[4]

Onderscheid[bewerken | brontekst bewerken]

Veel anorectale problemen, waaronder fissuren, fistula, abcessen, colorectale kanker, rectale spataderen en anale jeuk, hebben vergelijkbare symptomen en kunnen ten onrechte aangeduid worden als aambeien.[3] Rectale bloedingen kunnen ook ontstaan door colorectale kanker, colitis en andere inflammatoire darmziekten, diverticulitis, enangiodysplasie.[11] Wanneer er sprake is van bloedarmoede, dan moeten ook andere mogelijke oorzaken overwogen worden.[5]

Andere aandoeningen waarbij er sprake kan zijn van een anale massa zijn: huidflapjes, anale wratten, rectale prolaps, poliepen en vergrote anale papillen.[5] Anorectale spataderen die ontstaan als gevolg van portale hypertensie (verhoogde bloeddruk in het portale aderstelsel) kunnen vergelijkbare symptomen vertonen als aambeien, maar zijn een andere aandoening.[5]

Preventie[bewerken | brontekst bewerken]

Ter voorkoming van aambeien wordt een aantal maatregelen aanbevolen, zoals niet overmatig persen tijdens het ontlasten; het vermijden van verstopping en diarree door het eten van vezelrijk voedsel, het drinken van voldoende vloeistof of het gebruik van vezelsupplementen; en voldoende beweging.[5][12] Minder lang proberen zich te ontlasten, niet lezen op het toilet,[3] het verliezen van overtollig gewicht, en het vermijden van het tillen van zware objecten wordt eveneens aangeraden.[13]

Behandeling[bewerken | brontekst bewerken]

Conservatief[bewerken | brontekst bewerken]

Een conservatieve behandeling omvat meestal een dieet dat rijk is aan voedingsvezels, veel drinken om een goede vochttoestand te bewaren, niet-steroïde ontstekingsremmende middelen (NSAID's), zitbaden en rust.[3] De verhoogde consumptie van voedingsvezels heeft geleid tot goede resultaten,[14] en kan worden bereikt met een veranderde samenstelling van de voeding of het slikken van vezelsupplementen.[3][14] Er is geen bewijs dat zitbaden op enig moment tijdens de behandeling goede resultaten opleveren.[15] Als deze toch worden genomen, dienen ze te worden beperkt tot 15 minuten per keer.[16]

Er zijn vele plaatselijk toegepaste middeltjes en zetpillen verkrijgbaar voor behandeling van aambeien, maar er is weinig bewijs dat ze werken.[3] Middelen die steroïden bevatten, mogen niet langer dan 14 dagen worden gebruikt omdat de huid hierdoor dunner kan worden.[3] De meeste middelen bevatten een combinatie van werkzame bestanddelen.[4] Dat zijn dan bijvoorbeeld: een barrièrezalf zoals vaseline of zinkoxide, een pijnstillend middel zoals lidocaïne en een vaatvernauwend middel zoals epinefrine.[4] Van flavonoïden wordt betwijfeld of ze nut hebben, terwijl ze wel bijwerkingen kunnen hebben.[4][17] De symptomen verdwijnen meestal na afloop van de zwangerschap; daarom wordt actieve behandeling vaak uitgesteld tot na de bevalling.[18]

Ingrepen[bewerken | brontekst bewerken]

Er is een aantal poliklinische ingrepen mogelijk. Meestal zijn deze veilig, maar in zeldzame gevallen kunnen ernstige bijwerkingen zoals perianale sepsis optreden.[11]

  • Doorgaans wordt een afbinding met een rubber bandje aanbevolen als eerstelijnsbehandeling bij patiënten met aambeien van graad 1 tot 3.[11] Hierbij wordt een elastisch bandje minstens 1 cm boven de linea dentata aangebracht op een inwendige aambei om de bloedtoevoer daarnaar af te sluiten. Binnen 5–7 dagen valt de verschrompelde aambei af. Als het bandje te dicht bij de linea dentata wordt geplaatst, ontstaat onmiddellijk daarna hevige pijn.[3] Het genezingspercentage blijkt ongeveer 87% te zijn[3] terwijl in ongeveer 3% van de gevallen een complicatie optreedt.[11]
  • Sclerotherapie bestaat uit injectie van een scleroserend middel zoals fenol in de aambei. Hierdoor zakken de vaatwanden in en verschrompelt de aambei. Het succespercentage ligt vier jaar na de behandeling rond 70%[3], wat meer is dan het succes van afbinding met een rubber bandje.[11]
  • Een aantal cauterisatiemethoden is effectief gebleken voor aambeien, maar deze worden meestal pas toegepast als andere methoden falen. Deze ingreep kan worden uitgevoerd met elektrocauterisatie, infraroodstraling,laserchirurgie[3] of cryochirurgie.[19] Infraroodcauterisatie kan een optie zijn voor aambeien van graad 1 en 2.[11] Bij patiënten met aambeien van graad 3 of 4 is de kans op terugkeer groot.[11]

Chirurgie[bewerken | brontekst bewerken]

Wanneer conservatieve behandeling en eenvoudige ingrepen niet werken, kan een aantal chirurgische technieken worden toegepast.[11] Bij alle chirurgische behandelingen bestaat risico op complicaties zoals bloedingen, infectie, anale stricturen en urineretentie (doordat de zenuwen die de blaas aansturen vlak langs het rectum lopen).[3] Er bestaat ook een klein risico op fecale incontinentie, vooral van vloeistof,[4][20] waarbij percentages van 0% tot 28% worden gerapporteerd.[21] Ectropie van slijmvlies is eveneens een aandoening die na operatieve verwijdering van aambeien kan optreden (vaak in combinatie met vernauwing van de anus).[22] Hierbij wordt het anale slijmvlies uitgestulpt buiten de anus, vergelijkbaar met een zeer milde vorm van een rectale prolaps.[22]

  • Hemorroïdectomie is het chirurgisch wegsnijden van de aambei, dat voornamelijk in ernstige gevallen wordt uigevoerd.[3] Dit gaat samen met aanzienlijke pijn na de operatie en het herstel kost meestal 2–4 weken.[3] Maar vergeleken met afbinding door middel van een rubber bandje is het succes voor patiënten met een aambei van graad 3 op de lange termijn groter.[23] Het is de aanbevolen behandeling voor patiënten met een getromboseerde uitwendige aambei als de behandeling binnen 24–72 uur plaatsvindt.[7][11] Glyceryltrinitraatzalf na de ingreep helpt tegen de pijn en bevordert de genezing.[24]
  • Doppler-geleide transanale hemorroïdale dearterialisatie is een minimaal invasieve behandeling waarbij met ultrageluid de slagaderen die bloed naar de aambei aanvoeren nauwkeurig wordt gelokaliseerd. Deze slagaderen worden dan 'afgebonden' en het verzakte weefsel wordt met hechtingen teruggezet op de normale plaats. Bij deze behandeling keert de aandoening iets vaker terug, maar er zijn minder complicaties dan bij een hemorroïdectomie.[3]
  • Hemorroïdectomie met nietjes ook wel geniete hemorroïdopexie genoemd, is een ingreep waarbij veel van het abnormaal vergrote hemorroïdale weefsel wordt weggenomen, gevolgd door terugplaatsing van het resterende hemorroïdale weefsel op de normale anatomische plaats. In het algemeen is dit minder pijnlijk en geneest de patiënt sneller dan na een volledige verwijdering van hemorroïden.[3] De kans dat de symptomatische hemorroïden terugkeren is evenwel groter dan bij conventionele hemorroïdectomie,[25] zodat dit meestal alleen wordt aangeraden bij aambeien van graad 2 of 3.[11]

Epidemiologie[bewerken | brontekst bewerken]

Het is moeilijk vast te stellen hoe vaak aambeien voorkomen, omdat veel mensen met de aandoening niet naar de dokter gaan.[6][9] Aangenomen wordt dat minstens 50% van de bevolking in de VS in de loop van het leven last van aambeien krijgt en dat ongeveer ~5% van de bevolking op een willekeurig moment de aandoening heeft.[3] Aambeien komen bij mannen en vrouwen ongeveer even vaak voor,[3] waarbij de piek tussen het 45e en 65e levensjaar ligt.[5] De aandoening komt vaker voor onder blanken[26] en mensen met een hogere sociaaleconomische status.[4] De uitkomsten op lange termijn zijn meestal goed, hoewel sommige mensen terugkerende perioden met symptomen hebben.[6] Slechts een klein deel van de patiënten moet uiteindelijk worden geopereerd.[4]

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Engelse miniatuur uit de 11e eeuw. Rechts worden aambeien operatief verwijderd.

De oudste vermelding van aambeien stamt van een Egyptische papyrusrol uit 1700 v.Chr. met het advies: “… U dient een recept, een sterk beschermende zalf te geven; acaciabladeren, aarde, fijngemalen en gezamenlijk gekookt. Smeer daarmee een reep fijn linnen in en plaats die in de anus, opdat deze onmiddellijk herstelt."[27] In 460 v.Chr. werd in het corpus Hippocraticum een vergelijkbare behandeling als het tegenwoordige afbinden met een rubber band beschreven: “En aambeien kunt u op vergelijkbare wijze behandelen door deze met een naald door te prikken en er een zeer dikke wollen draad omheen te binden, en geen kompressen te gebruiken totdat ze afvallen, en er moet er altijd één achterblijven; en tijdens het herstel moet de patiënt een helleboruskuur volgen.”[27] Aambeien zijn mogelijk al beschreven in de bijbel.[5][28]

Celsus (25 v.Chr – 14 n.Chr.) beschreef procedures voor afbinden en wegsnijden, en besprak de mogelijke complicaties.[29] Galen was voorstander van het doorsnijden van de verbinding tussen slagaders en aders; hij beweerde dat het hielp tegen de pijn en de verspreiding van gangreen.[29] De Susruta Samhita (4e – 5e eeuw n.Chr.) bevat een beschrijving die vergelijkbaar is met die van Hippocrates, maar met nadruk op het reinigen van wonden.[27] In de 13e eeuw boekten Europese chirurgen zoals Lanfranc van Milaan, Guy de Chauliac, Henri de Mondeville en John of Ardene grote vooruitgang en ontwikkelden zij chirurgische technieken.[29]

In het Engels werd het woord "hemorrhoid" (hemorroïde) voor het eerst gebruikt in 1398 als afleiding van het Oudfranse "emorroides", van het Latijnse "hæmorrhoida -ae",[30] en dat op zijn beurt afgeleid is van het Grieks "αἱμορροΐς" (haimorrhois), "neigend tot uitstorten van bloed", van "αἷμα" (haima), "bloed"[31] + "ῥόος" (rhoos), "stroom, vloed, loop",[32] dat weer afgeleid is van "ῥέω" (rheo), "vloeien, stromen".[33]

Bijzondere gevallen[bewerken | brontekst bewerken]

De beroemde honkbalspeler George Brett moest tijdens een wedstrijd in de World Series van 1980 afhaken vanwege aambeienpijn. Na een kleine chirurgische ingreep speelde Brett in de volgende wedstrijd alweer mee, met de spitsvondige opmerking: "Het zit weer helemaal goed."[34] In het daaropvolgende voorjaar werd Brett verder aan zijn aambeien geopereerd.[35]De conservatieve politieke commentator Glenn Beck onderging eveneens een aambeienoperatie en beschreef deze onaangename ervaring in 2008 in een veelbekeken video op YouTube.[36]

Referenties[bewerken | brontekst bewerken]

{ {Reflist|2}}

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

{ {Commons category|Hemorrhoids}}

  • { {dmoz|Health/Conditions_and_Diseases/Digestive_System_Disorders/Anorectal/Hemorrhoids/}}
  1. ↑ Chen, Herbert (2010), Illustrative Handbook of General Surgery. Springer, Berlin, p. 217. ISBN 1-84882-088-7.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Schubert, MC, Sridhar, S, Schade, RR, Wexner, SD (July 2009). What every gastroenterologist needs to know about common anorectal disorders. World J Gastroenterol 15 (26): 3201–9. ISSN: 1007-9327. PMID 19598294. PMC 2710774. DOI: 10.3748/wjg.15.3201.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Lorenzo-Rivero, S (August 2009). Hemorrhoids: diagnosis and current management. Am Surg 75 (8): 635–42. PMID 19725283.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Beck, David (2011), The ASCRS textbook of colon and rectal surgery, 2nd ed.. Springer, New York, 174–177. ISBN 9781441915818.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Kaidar-Person, O, Person, B; Wexner, SD (2007 Jan). Hemorrhoidal disease: A comprehensive review. Journal of the American College of Surgeons 204 (1): 102–17. PMID 17189119.
  6. ↑ a b c d e Davies, RJ (2006 Jun). Haemorrhoids.. Clinical evidence (15): 711–24. PMID 16973032.
  7. ↑ a b c d e Dayton, senior editor, Peter F. Lawrence; editors, Richard Bell, Merril T. (2006), Essentials of general surgery, 4th ed.. Williams & Wilkins, Philadelphia ;Baltimore, p. 329. ISBN 9780781750035.
  8. ↑ Azimuddin, edited by Indru Khubchandani, Nina Paonessa, Khawaja (2009), Surgical treatment of hemorrhoids, 2nd ed.. Springer, New York, p. 21. ISBN 978-1-84800-313-2.
  9. ↑ a b Reese, GE, von Roon, AC; Tekkis, PP (29 januari 2009). Haemorrhoids.. Clinical evidence 2009. PMID 19445775.
  10. ↑ National Digestive Diseases Information Clearinghouse, Hemorrhoids. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK), NIH (November 2004). Geraadpleegd op 18 maart 2010.
  11. ↑ a b c d e f g h i j k l Rivadeneira, DE, Steele, SR; Ternent, C; Chalasani, S; Buie, WD; Rafferty, JL; Standards Practice Task Force of The American Society of Colon and Rectal, Surgeons (2011 Sep). Practice parameters for the management of hemorrhoids (revised 2010). Diseases of the colon and rectum 54 (9): 1059–64. PMID 21825884.
  12. ↑ Frank J Domino (2012), The 5-Minute Clinical Consult 2013 (Griffith's 5 Minute Clinical Consult). Lippincott Williams & Wilkins, Hagerstown, MD, p. 572. ISBN 1-4511-3735-4.
  13. ↑ Glass, [edited by] Jill C. Cash, Cheryl A., Family practice guidelines, 2nd ed.. Springer, New York, p. 665. ISBN 9780826118127.
  14. ↑ a b Alonso-Coello, P., Guyatt, G. H., Heels-Ansdell, D., Johanson, J. F., Lopez-Yarto, M. (2005). Laxatives for the treatment of hemorrhoids. Cochrane Database Syst Rev (4): CD004649. PMID 16235372. DOI: 10.1002/14651858.CD004649.pub2.
  15. ↑ Lang, DS, Tho, PC; Ang, EN (2011 Dec). Effectiveness of the Sitz bath in managing adult patients with anorectal disorders. Japan journal of nursing science : JJNS 8 (2): 115–28. PMID 22117576.
  16. ↑ al.], editors, David E. Beck ... [et, The ASCRS textbook of colon and rectal surgery, 2nd ed.. Springer, New York, p. 182. ISBN 9781441915818.
  17. ↑ Alonso-Coello P, Zhou Q, Martinez-Zapata MJ, et al. (August 2006). Meta-analysis of flavonoids for the treatment of haemorrhoids. Br J Surg 93 (8): 909–20. PMID 16736537. DOI: 10.1002/bjs.5378.
  18. ↑ Quijano, CE, Abalos, E (20 juli 2005). Conservative management of symptomatic and/or complicated haemorrhoids in pregnancy and the puerperium. Cochrane database of systematic reviews (Online) (3): CD004077. PMID 16034920.
  19. ↑ Misra, MC, Imlitemsu, (2005). Drug treatment of haemorrhoids. Drugs 65 (11): 1481–91. PMID 16134260.
  20. ↑ Pescatori, M, Gagliardi, G (2008 Mar). Postoperative complications after procedure for prolapsed hemorrhoids (PPH) and stapled transanal rectal resection (STARR) procedures. Techniques in coloproctology 12 (1): 7–19. PMID 18512007.
  21. ↑ Ommer, A, Wenger, FA; Rolfs, T; Walz, MK (2008 Nov). Continence disorders after anal surgery--a relevant problem?. International journal of colorectal disease 23 (11): 1023–31. PMID 18629515.
  22. ↑ a b Lagares-Garcia, JA, Nogueras, JJ (2002 Dec). Anal stenosis and mucosal ectropion.. The Surgical clinics of North America 82 (6): 1225–31, vii. PMID 12516850.
  23. ↑ Shanmugam, V, Thaha, MA; Rabindranath, KS; Campbell, KL; Steele, RJ; Loudon, MA (20 juli 2005). Rubber band ligation versus excisional haemorrhoidectomy for haemorrhoids. Cochrane database of systematic reviews (Online) (3): CD005034. PMID 16034963.
  24. ↑ Ratnasingham, K, Uzzaman, M; Andreani, SM; Light, D; Patel, B (2010). Meta-analysis of the use of glyceryl trinitrate ointment after haemorrhoidectomy as an analgesic and in promoting wound healing. International journal of surgery (London, England) 8 (8): 606–11. PMID 20691294.
  25. ↑ Jayaraman, S, Colquhoun, PH; Malthaner, RA (2006 Oct 18). Stapled versus conventional surgery for hemorrhoids. Cochrane database of systematic reviews (Online) (4): CD005393. PMID 17054255.
  26. ↑ Christian Lynge, Dana, Weiss, Barry D., 20 Common Problems: Surgical Problems And Procedures In Primary Care. McGraw-Hill Professional, p. 114. ISBN 978-0-07-136002-9.
  27. ↑ a b c Ellesmore, Windsor (2002), Surgical Treatment of Haemorrhoids. London: Springer, "Surgical History of Haemorrhoids".
  28. ↑ King James Bible, 1 Samuel 6 4.
  29. ↑ a b c Agbo, SP (1 January 2011). Surgical management of hemorrhoids. Journal of Surgical Technique and Case Report 3 (2). DOI: 10.4103/2006-8808.92797.
  30. ↑ hæmorrhoida, Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary, on Perseus Digital Library
  31. ↑ αἷμα, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  32. ↑ ῥόος, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  33. ↑ ῥέω, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  34. ↑ Dick Kaegel, "Memories fill Kauffman Stadium", Major League Baseball, March 5, 2009.
  35. ↑ "Brett in Hospital for Surgery", The New York Times, March 1, 1981.
  36. ↑ "Glenn Beck: Put the 'Care' Back in Health Care", Jan. 8, 2008. Geraadpleegd op 17 september 2012.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gebruiker:CFCF/Kladblok/Hemorroïden&oldid=45328310"